— Ba, ja tio estas vi, Zimmer! — diris al li Gray, rekonante la violoniston, kiu en vesperoj gajigadis per sia bonega ludo maristojn, gastojn de taverno «Monon sur la barelon». — Kiel do vi malfideliĝis al la violono?
— Altestimata ŝipestro, — memkontente kontraŭdiris Zimmer, — mi ludas sur ĉio, kio sonas kaj krakas. En la juneco mi estis muzika klaŭno. Nun min altiras la arto, kaj mi kun ĉagreno vidas, ke mi pereigis elstaran talenton. Tial mi pro malfrua avido amas samtempe du: violonĉelon kaj violonon. Sur la violonĉelo mi ludas tage, kaj sur la violono vespere, do, kvazaŭ ploras, lamentas pri la pereinta talento. Ĉu vi ne regalos min per vino? La violonĉelo estas mia Karmen', kaj la violono estas…
— Assol, — diris Gray. Zimmer misaŭdis.
— Jes, — kapjesis li, — kaj solo sur cimbalo aŭ kupraj tubetoj estas tute alia afero. Tamen, ĉu tio koncernas min? Ni lasu grimacojn al pajacoj de la arto — sed mi ja scias, ke en violono kaj violonĉelo ĉiam ripozas feinoj.
— Kaj kio kaŝiĝas en mia «tur-lu-rlu»? — demandis la alirinta flutisto, alta ulo kun ŝafaj bluaj okuloj kaj blonda barbo. — Nu, diru?
— Dependas de tio, kiom vi drinkis matene. Iam — birdo, iam — alkoholaj vaporoj. Ŝipestro, tio estas mia kompaniano Duss; mi rakontis al li, kiel vi disipas oron, kiam vi drinkas, kaj li ekstervide enamiĝis en vin.
— Jes, — diris Duss, — mi ŝatas belajn gestojn kaj malavarecon. Sed mi estas ruza, ne fidu al mia fia flato.
— Kaj nun aŭskultu min, — diris, ridante, Gray. — Mi havas malmultan tempon, sed la afero estas urĝa. Mi proponas al vi bone perlabori. Kolektu orkestron, sed ne el dandoj kun paradaj vizaĝoj de mortintoj, kiuj en muzika pedanteco aŭ — eĉ pli malbone — en sona gastronomio forgesis pri la animo de la muziko kaj silente mortigas estradojn per siaj komplikitaj bruoj, — ne. Kolektu la viajn, kiuj plorigas simplajn korojn de kuiristinoj kaj lakeoj; kolektu viajn vagabondojn. La maro kaj la amo ne toleras pedantojn. Mi kun plezuro sidus kun vi, kaj eĉ kun pluraj boteloj, sed mi devas iri. Mi havas multajn aferojn. Prenu ĉi tion kaj fordrinku je la litero A. Se al vi plaĉas mia propono, venu vespere al «Sekreto», ĝi staras nemalproksime de la unua moleo.
— Mi konsentas! — ekkriis Zimmer, sciante, ke Gray pagas, kiel reĝo. — Duss, riverencu, diru «jes» kaj turnu la ĉapelon pro ĝojo! Ŝipestro Gray intencas edziĝi!
— Jes, — simple diris Gray. — Ĉiujn detalojn mi sciigos al vi sur «Sekreto». Kaj vi…
— Je la litero A! — Duss, puŝinte per la kubuto Zimmer-on, palpebrumis al Gray. — Sed… kiel multas literoj en la alfabeto! Ĉu vi ne povus doni ion ankaŭ por Z?
Gray donis ankoraŭ monon. La muzikistoj foriris. Tiam li vizitis komisian agentejon kaj donis sekretan komision kontraŭ granda monsumo — plenumendan urĝe, dum ses tagoj. Kiam Gray revenis sur sian ŝipon, la agento jam estis suriranta vaporŝipon. Vespere oni alveturigis la silkon; kvin velistoj, dungitaj de Gray, estis loĝigitaj kun matrosoj; ankoraŭ ne revenis Letiko kaj ne venis la muzikistoj; atendante ilin, Gray iris interparoli kun Panten.
Necesas rimarki, ke Gray dum kelkaj jaroj navigadis kun la sama ŝipanaro. Komence la ŝipestro mirigadis la matrosojn per kapricoj de neatenditaj vojaĝoj, de haltoj — iam monataj — en la plej nekomercaj kaj senhomaj lokoj, sed iom post iom ilin inspiris la «gray-ismo» de Gray. Li ofte navigadis kun sola balasto, rifuzante preni profitan frajton nur tial, ke ne plaĉis al li la proponita kargo. Neniu povis persvadi lin veturigi sapon, najlojn, partojn de maŝinoj kaj ceteron, kio morne silentas en holdoj, vokante senvivajn imagojn de enua neceso. Sed li volonte ŝarĝadis fruktojn, porcelanon, animalojn, spicojn, teon, tabakon, kafon, silkon, valorajn specojn de ligno: ebonon, santalon, palmon. Ĉio ĉi respondis al aristokrateco de lia fantazio, kreante pitoreskan etoson; estas ne mirinde, ke la ŝipanaro de «Sekreto», edukita tiel en spirito de originaleco, rigardis iom de supre al ĉiuj ceteraj ŝipoj, kovritaj de fumo de banala profito. Tamen ĉi-foje Gray renkontis demandojn en fizionomioj; eĉ la plej stulta matroso bonege sciis, ke ne necesas fari riparon en fluejo de arbara rivero.
Panten, certe, sciigis al ili la ordonon de Gray; kiam tiu eniris, lia asistanto estis finfumanta sesan cigaron, vagante tra la kajuto, obtuziĝinte pro la fumo kaj stumblante kontraŭ la seĝoj. Estis venanta vespero; tra la malfermita luko elstaris ora trabo da lumo, en kiu ekbrilis la lakita viziero de la ŝipestra kaskedo.
— Ĉio estas preta, — morne diris Panten. — Se vi deziras, ni povas levi la ankron.
— Vi devus, Panten, koni min iom pli bone, — milde rimarkis Gray. — Ne estas sekreto en tio, kion mi faras. Tuj kiam ni ĵetos la ankron sur la fundon de Liliano, mi rakontos ĉion, kaj vi ne plu malŝparados tiom multe da alumetoj por malbonaj cigaroj. Iru, ordonu levi la ankron.
Panten, sinĝene ridetante, gratis la brovon.
— Tio, certe, estas tiel, — diris li. — Tamen, mi… nenion.
Kiam li foriris, Gray sidis iom, senmove rigardante en la duonmalfermitan pordon, poste transiris en sian kajuton. Ĉi tie li jen eksidadis, jen ekkuŝadis; jen, aŭskultante krakadon de la vindaso, elrulanta bruan ĉenon, intencis eliri sur la teŭgon, sed ree enpensiĝadis kaj revenadis al la tablo, strekante sur la vakstolo per la fingro rapidan rektan linion. Frapo de pugno en la pordon elirigis lin el la mania stato; li turnis la ŝlosilon, enlasinte Letikon. La matroso, anhelante, haltis kun aspekto de kuriero, ĝustatempe preventinta ekzekuton.
— «Flugu, amiko Letiko», — diris mi al mi mem, — rapide ekparolis li, — kiam mi de sur la kabla moleo ekvidis, kiel dancas ĉirkaŭ la vindaso niaj knaboj, kraĉante al la manoj. Mi havas okulon de aglo. Kaj mi ekflugis; mi tiel spiris al la boatisto, ke la homo ŝvitis pro emocio. Ŝipestro, ĉu vi intencis lasi min sur la bordo?
— Letiko, — diris Gray, atente rigardante al liaj ruĝaj okuloj, — mi atendis vin ne pli malfrue, ol matene. Ĉu vi verŝis sur la nukon malvarman akvon?
— Verŝis. Ne tiom, kiom estis verŝite internen, sed verŝis. Ĉio estas farita.
— Rakontu.
— Ne necesas rakonti, ŝipestro; jen ĉi tie ĉio estas skribita. Prenu kaj legu. Mi tre diligentis. Mi iros for.
— Kien?
— Mi vidas laŭ riproĉo de viaj okuloj, ke mi ankoraŭ nesufiĉe verŝis sur la nukon malvarman akvon.
Li turnis sin kaj eliris kun strangaj moviĝoj de blindulo. Gray malfaldis la papereton; la krajono, probable, miris, kiam faris sur ĝi tiujn desegnaĵojn, similajn al oblikviĝinta barilo. Jen kion skribis Letiko:
«Konforme al la instrukcio. Post la kvina horo mi iradis laŭ la strato. Domo kun griza tegmento, po du fenestroj en ĉiu flanko; havas legomĝardenon. La indikita persono venadis dufoje: por akvo — unue, por splitoj por forno — due. Post la veno de mallumo mi penetris rigarde en la fenestron, sed nenion vidis kaŭze de kurteno».
Poste sekvis kelkaj indikoj de familia karaktero, akiritaj de Letiko, verŝajne, per ĉetabla konversacio, ĉar la memorando finiĝis, iom neatendite, per vortoj: «Por la elspezoj estis aldonite iomete da propra mono».
Sed la esenco de tiu ĉi raporto parolis nur pri tio, kion ni scias el la unua ĉapitro. Gray metis la paperon en la tablon, fajfe vokis la vaĉanton kaj sendis lin al Panten, sed anstataŭ la asistanto venis ferdekestro Atwood, mallevante la levitajn manikojn.
— Ni bitis nin ĉe la moleo, — diris li. — Panten sendis min por ekscii, kion vi deziras. Li estas okupita: lin tie atakas iuj homoj kun trumpetoj, tamburoj kaj ceteraj violonoj. Ĉu vi vokis ilin sur «Sekreton»? Panten petas vin veni, li diras, en lia kapo estas nebulo.