Участковы інспектар Краўчук запрасіў двух панятых, суседзяў Камароўскага, і праз якіх дзесяць мінут машына спынілася на дарозе, што за ваколіцай ішла паўз сад, аддзяліўшыся ад яго затравянелай канавай.
— Тут вось, — упаўшым голасам прагугнявіў Камароўскі, вылазячы з кабіны. — Дома, лічы, як не пад самай хатай.
Фары ярка асвяцілі дарогу, траву і кусты крушыны, што раслі па абочыне канавы. Сямён Сяргеевіч і Дзмітрый, папрыгінаўшыся, павольна хадзілі туды-сюды па дарозе, пільна ўзіраючыся ў дол. Краўчук шорхаў па траве падэшвамі ў канаве.
На небе, як жывыя трапяткія істоты, мігцелі рэдкія зоркі. Месяц, набраўшыся зыркага бляску, шчодра выпраменьваў сваё халоднае святло. Узварушанае ветрыкам, ціха шамацела, сонна шапталася лісце крушынніку і яблынь у садзе.
Каля разгалістага куста бялеў на траве шматок паперы. Сямён Сяргеевіч нагнуўся ніжэй, прыгледзеўся. Папера была прыбіта дажджом, а злачынства адбылося пасля навальніцы. Значыць, не рабаўнік яе кінуў… Падпалкоўнік памкнуўся быў ужо выпрастацца і ў той жа міг побач са шматком знайшоў невялікі гузік. Здавалася, яго ён толькі і шукаў, бо вочы адразу ўспыхнулі, маршчынкі каля іх зварухнуліся, рассунуліся.
На дарозе ў каляіне Дзмітрый падабраў кусок цагліны. Больш яны нічога не знайшлі.
Склалі пратакол агляду месца здарэння. Камароўскага, хаця ён і не дужа ахвотна згадзіўся, павезлі ў бальніцу. Трэба было, каб урачы дэталёва агледзелі яго, а судова-медыцынскі эксперт правёў экспертызу — якія нанесены яму пашкоджанні?
IV
Наступны дзень пачаўся для Дзмітрыя зусім не так, як уяўлялася. Думалася, што разам з Сямёнам Сяргеевічам яны распрацуюць план дзеяння і разам павядуць пошукі злачынца. Такі варыянт яго задавальняў. Канечне, падпалкоўнік не той чалавек, з якім будзе весела — афіцыяльны, сухаваты служака. Ды нічога, весяліцца Дзмітрый будзе з іншымі і пры іншых абставінах. А ў рабоце трэба мірыцца і з тым, што табе не даспадобы. Ён нават прыдумаў формулу, якая вызначала б сутнасць іх супрацоўніцтва: вопыт плюс веды і энергія — атрымаеш, чаго дамагаешся.
Але здарылася непрадбачанае. Раніцай ад дзяжурнага па аддзелу, які пазваніў яму дадому, ён даведаўся, што падпалкоўнік захварэў. Павысіўся крывяны ціск, і ўрач прапісаў яму пасцельны рэжым.
Дзмітрый занепакоіўся. Вярнуўся да стала, узяўся дапіваць чай. Глытаў салодкі пахучы напітак, які дужа любіў, без заўсёдашняга свайго задавальнення і думаў: што ж ён павінен зараз рабіць без падпалкоўніка?
3 чаго пачынаць? Дзе што шукаць? Урачы хутка зробяць сваю справу, цяпер медыцына магутная. Ну захварэў — дык хіба не бывае? Не маладога ж веку чалавек. Мала чаго давялося яму перажыць?.. Ад супрацоўнікаў аддзялення Дзмітрый чуў пра падпалкоўніка, што яшчэ хлапчуком хапіў ён ліхалецця: карнікі падстрэлілі. Яму б футбол у школьнай камандзе ганяць, а ён з чужынцамі ваяваў — насіў звесткі ад падпольшчыкаў у партызанскі лес.
Ды хутка пабочныя думкі абарваліся, бо нечакана-неспадзявана скрозь іх вязьмо зладзеявата прашылася нейкая насцярожлівая, якая прымусіла Дзмітрыя вярнуцца да разваг, што і як яму рабіць далей. Але была яна прыкрая і ганебная: то ж ён, мусіць, не за здароўе начальніка ўстрывожыўся, а спалохаўся, што без падпалкоўніка не справіцца… ён адразу хацеў адмахнуцца ад яе, аднак насуперак свайму памкненню стоена прыслухаўся. Так, боязна крыху. Заспакоіў сябе: дык гэта з непрывычкі, упершыню, відаць, з кожным такое здарыцца можа… Павольна памешваў лыжачкай у парожняй шклянцы, дзынкаючы па тонкім звінючым шкле. 3 кожным? А можа, і не з кожным. Ён успомніў сваю формулу, цяпер паставіўся ўжо да яе без ранейшага захаплення, а нават крыху скептычна. 3 імпэтам, які прыходзіць да ўпэўненага ў слушнасці сваіх перакананняў чалавека, ён памкнуўся паправіць яе: веды плюс энергія — атрымаеш… Задумаўся на хвіліну, удакладніў: веды і энергія плюс інтуіцыя — атрымаеш, чаго дамагаешся.
А неўзабаве падпаўзла, варухнулася ў галаве казытліва-зманлівая думка: гонар… вялікі гонар яму будзе, калі сам раскрые гэтае небяспечнае злачынства. Яму… аднаму. А так — казалі б: падпалкоўнік Баршчоўскі паварушыўся, паднатужыўся. Ён жа, лейтэнант Бутоўкін, што б ні зрабіў — усё роўна лічылася б, што быў толькі падсаблякам у Сямёна Сяргеевіча…
Раптам Дзмітрый перастаў памешваць лыжачкай у шклянцы, унутрана здрыгануўся: што гэта найшло на яго? Адкуль яно такое ўзялося? Калі толькі рупіцца, каб гонару дамагчыся, дык лепш неадкладна падаць заяву: прашу звольніць мяне, бо я не маю маральнага права працаваць у міліцыі.