Выбрать главу

3 Палаца культуры выходзілі разам. Харысткі паджартоўвалі: «Ці не збіраецеся вы, Дзіма, пакінуць нашу Надзю ў сталіцы? А што, ёй тут не горш будзе. У кіно, у тэатры, на канцэрты розныя хоць кожны дзень хадзі». Ён смяяўся разам з імі. Ад гэтай іхняй непасрэднасці, ад таварыскай даверлівасці было яму лёгка і весела. Аднак Надзя, мусіць, адчувала сябе крыху ніякавата. Ёй, відаць, падалося, што ён злёгку заляцаўся да яе. Каб пазбавіцца гэтай няёмкасці, яна з усмешкай сказала:

— Вы з такім захапленнем танцавалі! Спяваць таксама любіце?

— Харошая песня — радасць для душы, — няпэўна адказаў ён. Яму было няёмка прызнацца, што песні любіць, а спяваць не ўмее.

— Мой муж таксама пяюн.

«Усё ясна, — адзначыў сабе Дзмітрый. — Як я сам пра гэта не падумаў! А трэба было падумаць…»

Ён правёў іх да тралейбуснага прыпынку, даў дабранач і пайшоў сваёй дарогаю.

«Нагадалася што!.. — Дзмітрый, пазіраючы то на Надзю, то на Андрэя, стараўся адагнаць ад сябе непатрэбны ўспамін — цяпер гэта лішняе. Аднак не адразу змог з ім саўладаць. — Дык вось, аказваецца, хто той пяюн!» Далей маўчаць было непрыстойна, ён мог выдаць свае пачуцці і выкрыць сябе, хаця нічога благога ён ні тады не зрабіў — то быў звычайны жэст увагі з яго боку, — ні цяпер не робіць.

— Пачнём вочную стаўку, — сказаў ён суха і падкрэслена афіцыяльна. — Якія ў вас, грамадзянін Сенажэнскі, узаемаадносіны з грамадзянкай Сенажэнскай — нармальныя?

— Якія могуць быць узаемаадносіны паміж мужам і жонкай? Былі б ненармальныя — мы б развяліся. — Андрэй адказаў глухаватым, як перадаўленым голасам, быццам яго хто трымаў за горла.

— Вы пацвярджаеце словы мужа, грамадзянка Сенажэнская? — прамовіў Дзмітрый з прыціскам, выдзяляючы кожнае слова. Гэтым ён хацеў паказаць, якое важнае значэнне надае яе адказу.

— У сям’і ўсякае здараецца. — Надзя паглядзела на яго, квола, аднымі куточкамі вуснаў усміхнулася і нізка апусціла галаву. На лоб ёй журботна ўпала густая пасма валасоў.

Ад яе ўсмешкі Дзмітрыю стала няёмка: як укалола.

Андрэй, не разнімаючы губ, азваўся: «Гы-ым-м», што азначала — здараецца, безумоўна. 3 адкрыта іранічнай ухмылкай глядзеў на лейтэнанта.

Дзмітрый зрабіў выгляд, што не заўважае яго злоснай іроніі. Запісаў у пратакол адказы абаіх і звярнуўся да Надзі:

— У мяне да вас, Сенажэнская, адно пытанне. Калі вярнуўся з работы ваш муж на мінулым тыдні ў той дзень, як была навальніца? — Спытаўшы, ён адчуў незвычайнае хваляванне, якое насцярожыла і ўстрывожыла яго. Падалося, што яно выклікана далёкім патаемным жаданнем, каб Надзя сказала: пад вечар вярнуўся, як і ўсе людзі. Але навошта яму гэта? Хіба каб раскрыць злачынства, такое яму трэба?

Надзя маўчала.

— Не помніце? Чаго маўчыце? Учора, калі з вамі гутарыў участковы інспектар Краўчук, вы, калі не памыляюся, помнілі.

Яна аблізнула раптоўна засохлыя губы.

— Скажу і вам, што ўчастковаму гаварыла. Да поўначы не было яго дома. Я тады яшчэ падумала: можа, дзе вымак да ніткі, пад такі лівень трапіўшы, і так доўга яго няма…

Андрэй не зварухнуўся, адно гучна кашлянуў, чым выказаў сваю злосць і папярэджанне: падумай, што гаворыш!

— Вы не памыляецеся? Дзень не пераблыталі?

Надзя глядзела ў стол, ды наўрад ці бачыла яго: так глядзяць у цяжкай, пакутлівай задуме.

— Так пытаеце, нібыта мне трэба ўспомніць не пра тое, што было днямі… — Бровы на прадаўгаватым твары зламаліся і замерлі, у вачах мітнуўся цень. — Не пераблытала.

— Ты што вярзеш, дурніца! — Сенажэнскі крутнуў галавою, пазіраў жорстка і пранізліва. Ён даваў ёй нешта зразумець, намякаў на штосьці пагрозлівае і бязлітаснае. — Падумай, перш чым сказаць.

Усе трое яны памаўчалі, аддаўшыся сваім трывожным думкам. У цішыні, што ўсталявалася ў невялічкім кабінеце, адчувалася напружанасць, якая вось-вось, туга сцятая цеснатою вузкіх сцен, з трэскам, з грукатам разарвецца.

Дзмітрый бачыў: позірк у Андрэя быў упарты і тупы. Але падумаў ён пра гэта, як пра чужое і далёкае. Яго найбольш турбавала Надзя: як ёй цяжка цяпер, як крыўдна і балюча! Спагада, звычайная, чалавечая, да жанчыны напоўніла яго сэрца. Тым не менш трэба ж было яму выконваць свой службовы абавязак, весці далей вочную стаўку. I ён падступіўся з роспытам да Андрэя: