Пасля думкі яго зноў крута павярнуліся да Сенажэнскага. Толькі ўжо з другога боку. Дапусцім, ён схлусіў, ні аб чым не прасіў яго нарыхтоўшчык. Але чаго тады гэтай хлуснёю імкнуўся ён дабіцца? А вось чаго. «Прасіў, Апанас Платонавіч? Навошта, які ў цябе інтарэс у гэтым? Тут трэба пацікавіцца… Вось так, грамадзянін Камароўскі, хай і тваю душу патрасуць, а я тым часам яшчэ нешта прыдумаю, каб ад сябе крыху адцягнуць нядобрую ўвагу…»
Дзмітрый супастаўляў і так, і гэтак, задаваў сабе розныя каверзныя пытанні і шукаў на іх розныя супярэчлівыя — абы толькі была ў іх логіка — адказы. Разважанні яго часам блыталіся, і яму здавалася, што зусім зайшоў у тупік. Тады ён упарта гаварыў сабе: «не мітусіся, Дзмітрый, і пачынай усё спачатку». Напаследак, калі ўжо наважыўся падсумаваць свае разважанні, у якіх усё сыходзілася на падазрэнні Сенажэнскага, ён нечакана, ці то з пахвальбой, ці то з прыхаваным намерам папікнуць, звярнуўся да падпалкоўніка Баршчоўскага. Загаварыў да яго, усё роўна як той быў недзе тут, на двары: «Вось бачыце, Сямён Сяргеевіч, маё, суб’ектыўнае лагічнае мысленне, мая «здаровая суб’ектыўнасць» прыводзіць да грунтоўных высноў. Што, не так?»
Думцы гэтай Дзмітрый не здзівіўся. Увесь час, як займаецца справай Сенажэнскага — так і падумаў: «Справай Сенажэнскага», — ён так альбо інакш прыгадваў начальніка аддзялення. То міжвольна папытае ў сябе, як бы ў такой сітуацыі падпалкоўнік зрабіў, то нібы дакладвае яму і чакае, што той скажа, то быццам слухае яго словы: «Чалавек, якому даверана вырашаць лёс іншых, павінен аберагаць і ўмацоўваць у сабе вельмі неабходную рысу — уменне ў любой сітуацыі ўзвышацца над самім сабой, над сваімі эмоцыямі». Да такіх «сустрэч» з начальствам ён ставіўся па-рознаму: часам папытае і зловіць у сабе як нейкую гукавую хвалю, нейкі водгалас — шырэй глядзі, можа, яшчэ дзе «гузік» які знойдзеш; іншы раз пасміхнецца — паслухаем, што мудры чалавек скажа, — а самога, чуе, як бы прага нейкая даймае, нечага сапраўды хочацца яму паслухаць.
У адказ на задзірлівую рэпліку падпалкоўніку пра «здаровую суб’ектыўнасць» Дзмітрый, відаць, таму, што набраў добры разгон у сваіх палемічных разважаннях, адразу ж запярэчыў сабе яго словамі: «Да грунтоўных высноў яна прыводзіць цябе таму, што будуецца не на логіцы тэорыі, а на логіцы канкрэтна ўстаноўленых фактаў. Менавіта таму яна спрыяе табе, супаставіўшы гэтыя факты, вызначыць, як шукаць новыя». Аднак тут ён пачуў у сабе ўпартую нязгоду з Сямёнам Сяргеевічам. Яна, праўда, была не зусім пэўная, ясная, хутчэй за ўсё, адносілася не да гэтых слоў, а да чагосьці з іхняй памятнай спрэчкі. Да чаго — Дзмітрый дакапвацца не стаў. Махнуў рукой: цяпер некалі, высветлім усё, як закончу справу.
Але адмовіўся ён ад спрэчкі з падпалкоўнікам нездарма. На той час, хаця ён і ўтлумачыў ужо сабе, што не памыляецца наконт датычанасці Сенажэнскага да злачынства, яму болыл карцела вочная стаўка. I ён на-нава вярнуўся да яе. У памяці паўстала, як Сенажэнскі і Камароўскі, не слухаючы ні яго, следчага, ні адзін аднаго, зайшліся ў шалёнай сварцы. Словы іхнія люта сутыкаліся, нагрувашчваліся адно на адно, здавалася, трашчалі і грукаталі. Тады ён падумаў, што так гора-ча і бескампрамісна могуць гаварыць людзі толькі ў непрытворнай шчырасці, і ў тое імгненне ў душы ў яго як грымнуў пярун: «А што, калі — ні адзін і ні другі з іх, а нехта трэці!..» ён доўга сядзеў як аглушаны, моцна сашчаміўшы сківіцы.
Цяпер, калі ён зноў падступіўся ўзважваць усё, што ўспрыняў на вочнай стаўцы, яго разам з гэтым пачало мацней браць разуменне свайго нялёгкага, ад-казнага абавязку. Разуменне гэтае пярэчыла яго пера-большанаму ўпартаму імкненню падазраваць Сенажэнскага. Яно абвастрыла ў ім прыкрае пачуццё нейкай няўзгодненасці з самім сабою. Тым часам, вымагаючы душэўнага суладдзя, яно дадавала яму дужасці. Ён апантана кідаўся ў пошуках адказу на тое турботнае, што рупіла яму сваёй загадкавай супярэчлівасцю. Дзе паміж тых двух стоена праўда?
Для таго каб меркаваць, што Камароўскі сам мае нейкае дачыненне да страты трох тысяч рублёў, у Дзмітрыя не было ніякіх доказаў. Праўда, адна нечаканая акалічнасць насцярожыла яго.
Згодна з планам правядзення дазнання па прапанове падпалкоўніка Баршчоўскага прадугледжвалася праверыць ведамасці на выплату грошай рабочым, якія парадкавалі і адгружалі яблыкі. Участковы інспектар Краўчук па даручэнню Бутоўкіна праверыў іх. Дэбет з крэдытам, як кажуць, сышоўся. Ад той сумы, якую Камароўскі атрымаў у касіра раённай нарыхтоўчай канторы, пасля выплаты ў яго сапраўды заставалася тры тысячы рублёў. Інспектар вырашыў яшчэ на выбарку пагутарыць з некаторымі рабочымі, пацікавіцца, ці не ведаюць яны, хто праяўляў інтарэс да нарыхтоўшчыка, колькі ў яго засталося грошай. Вельмі хутка ён натыкнуўся на цікавую з’яву: чалавек значыцца ў ведамасці і грошы атрымаў — распісаўся, а ў сапраўднасці ён быццам бы і не існуе. Дзе жыве, адкуль узяўся — ніхто не ведае. Сам Камароўскі, які выплачваў заробкі, паціскае плячамі: прыходзіць чалавек, называе сябе — а ці ў яго пашпарт пытаеш? Гэта ж не на пастаянную работу. Папрацаваў два тыдні, грошы атрымаў і пайшоў. Ды і чаго тут шукаць кагосьці? Работа зроблена? Зроблена. От каб работа не выканана была, а грошы заплачаны — о, тады іншая справа. Чаму дзяржаўнымі сродкамі раскідваешся? Каму аддаў? Зноў жа такі: хто гэта будзе за дармаўшчыну партманет апустошваць? Хай сабе і не свой… Так вось…