Выбрать главу

Нічога, што б зацікавіла Бутоўкіна, не знайшлі і ўжо хацелі выходзіць з хаты. Дзмітрый яшчэ раз акінуў позіркам кухню, падышоў да вешалкі, дзе грувасцілася старая вопратка. «Ну, чаго тут лазіць? Участковы інспектар усё правяраў», — падумаў і з неахвотаю, з прадузятай грэблівасцю пачаў аглядаць вопратку. У старым жаночым паліто ў патайной кішэні знайшоў скручаную ружаватую паперку. Разгарнуў І спачатку не надаў ёй асаблівага значэння — звычайны білет да Калінінграда. Але, прагледзеўшы кампосцер, зацікавіўся. Білет быў датаваны наступным днём пасля таго, калі адбылося злачынства.

— Хто з вашай сям’і ездзіў у Калінінград? — спытаў Дзмітрый у гаспадара хаты.— I чаго ездзіў, калі не сакрэт? — Ён не думаў, што пытанне гэтае так зачэпіць нарыхтоўшчыка.

— Што вы ў мяне пытаеце, хіба я ў жаночым паліто хаджу? — з’едліва кінуў Камароўскі.

Яго жонка ступіла крок, стала побач з ім, паспяшалася растлумачыць:

— Гэта я да сястры ездзіла. Тэлеграму атрымала, што яна захварэла… Хіба нельга было? — Сэнс яе слоў і тон гаворкі выказвалі, што яна абураецца, але тактоўна стрымлівае сваё абурэнне.

— А мужа на каго пакінулі? Апанас Платонавіч таксама ж быў хворы.

— Яму ўжо стала лепш тады.

Дзмітрый задумаўся. Адчуў, як праз навалач трывогі і турбот у яго ўвайшоў новы неспакой, але пакуль што не мог разабрацца, адкуль ён, з якой прычыны. Білет? Якая таямніца тут можа быць схавана? Прыкмеціў, што жонка Камароўскага памкнулася адцягнуць яго ўвагу да іншага. Яна падышла да пасудніка, паслужліва прапанавала:

— Во гэтую шуфлядку вы яшчэ не адчынялі. А потым спахопіцеся. Дык усюды ж глядзіце, каб потым ужо ніякіх недарэчных сумненняў не было.

— Можна мне, Сцепаніда Карпаўна, паглядзець тэлеграму?

Жанчына зірнула на яго трывожна-роспачным поглядам:

— Няма тэлеграмы, дзесьці згубілася. — Сама як стаяла каля пасудніка, дык і не паварушылася, каб пашукаць.

Неспакой Дзмітрыя не развейваўся — наадварот, узмацняўся. Цяпер было зразумела, што выкліканы ён білетам.

— Вобыск мы закончылі. Можа, у вае, гасладары, заўвагі якія ці прэтэнзіі ёсць да нас? — папытаў Дзмітрый. Гэта трэба было для пратакола.

Камароўскі знямогла прыхінуўся спіною да печы. У зрэнках яго вачэй чарнела злосць. Ён абазваўся не адразу. Спачатку як і не пачуў пытання. Абедзвюма рукамі асцярожна пакратаў павязку на галаве, толькі потым ужо зірнуў Бутоўкіну ў вочы — і так востра, быццам сказаў: зняважылі, а цяпер ветлівасць, культуру сваю паказваеш.

— Ды не, якія там заўвагі? Усё, таго-гэтага, культурна.

Дзмітрый наважыўся пайсці з хаты і ўсё стаяў. Штосьці не пускала яго. У галаве жыла неадступная думка: «Да каго, чаго яна стрымгалоў кінулася ў Калінінград?» Ён спадцішка змераў з ног да галавы гаспадыню хаты, нерашуча падышоў да яе. Памарудзіў, вагаючыся, пытаць ці не, спытаў:

— Як, Сцепаніда Карпаўна, прозвішча вашай сястры? I адрас яе, калі ласка, назавіце.

Жанчына бліснула бялкамі. Не хаваючы сваёй адчужанасці, зласліва пажартавала:

— Ці не збіраецеся вы ў госці да яе? — Пакратала адтапыранае вуха, нібы гэтым давала сабе самой нейкі знак, засцерагала ад нечага, і, змяніўшы тон, дадала голасам, у якім пачулася як бы спадзяванне: — У госці можна, яна заўсёды рада людзям, прыязна прымае добрага чалавека. Дык запісвайце.

Назвала прозвішча і адрас сястры, пазірала насуплена і ўпарта. Было падобна, што хацела яшчэ нешта сказаць, ды не асмельвалася.

Усе, хто праводзіў вобыск — работнікі міліцыі і панятыя, — развіталіся, таропка выйшлі на двор: нарэшце скончылася непрыемная працэдура.

Сонца зайшло за лес. Пахаладала. Дзмітрый, надыхаўшыся ў хаце спёртым духам, прагна глытнуў свежага паветра. Паглядзеў на зашклёную рознакаляровымі шыбамі веранду, на размаляваныя блакітна-чырвоныя аканіцы. Пачуў у сабе няпэўную, абыякавую думку пра густ гаспадароў і згадаў чамусьці, як быў апрануты Камароўскі — у сінія, выцертыя на каленях штаны і шэрую, з абтрапанымі манжэтамі на рукавах сарочку. Ці ў яго няма лепшага?.. Ды тут адразу думкі зноў вярнуліся да паездкі Камароўскай у Калінінград.

Тады перад ім паўстала няўмольнае пытанне: як быць?

Абавязак падказваў яму: трэба зрабіць там вобыск. Аднак у душы турботліва шчымела выкліканая сумненнямі няёмкасць: а ці можна, ці правільна будзе, не маючы для таго цвёрдых падстаў, — трывожыць чалавека? Перакананасці, што гэта неабходна, у Дзмітрыя не было, і тым часам ён пакрысе ўсё больш даводзіў сабе турботнае, важнае: трэба, іншага выйсця няма. Не дазволіўшы сабе вагацца, размагніціцца, паразважыўшы і так, і гэтак, ён вырашыў рашуча: вобыск у сястры Сцепаніды Камароўскай — непазбежны.