На захадзе высока ў небе свяціўся малінава-залацісты водбліск. Пад ім вялізнай дугой да зямлі апусцілася вясёлка.
Пасля дажджу дыхалася лёгка. Прайшоўшы берагам. туды-сюды, Дзмітрый спыніўся каля таўшчэзнага разгалістага дуба, з захапленнем паглядзеў на пышную крону. У яго было такое адчуванне, што ён завітаў сюды на сустрэчу і той жаданы чалавек дзесьці ідзе да яго, спяшаецца. Што такая сустрэча ўжо калісьці адбылася тут..
Міма дуба, самым краем абрывістага берага, шумнай чарадой прамчаліся хлапчукі. Мокрыя з ног да галавы, яны заядла гарлапанілі ў сваёй вясёлай, па-дзіцячы шчырай спрэчцы, дурэлі. На Дзмітрыя не звярнулі ніякай увагі, як і не бачылі яго. Ён немаведама чаму — ну што тут за дзіва! — абрадаваўся іхняму з’яўленню, доўга вёў іх вачамі. А ў свядомасці аддалена, як водгук далёка адышоўшай, нейкай няпэўнай, але ўпартай думкі, з горыччу прамільгнула: «У вайну гуляюць». Адразу за ёю настойліва, як бы чагосьці дамагаючыся ад яго, зноў наўсталі перад ім бацька, капітан Валошын і падпалкоўнік Баршчоўскі.
На гэты раз Дзмітрый не здзівіўся, чаму так нястрымна вяртаецца яго думка да падпалкоўніка. Не стаў прытварацца і хаваць гэтага ад сябе. Ён ведаў — чаму. У душы ў яго стоена, як у спячцы, жыў неспакой ад нікчэмнай спрэчкі, якая ўзнікла між імі зусім нечакана. Яна, здавалася яму, была звычайным жыццёвым эпізодам — пагаварылі і засталіся кожны пры сваім,— а вось пакінула ўсярэдзіне драпіну, якая ные там, ные і не перастае.
Здарылася гэта ўскорасці пасля таго, калі Дзмітрый стаў падначаленым падпалкоўніка Баршчоўскага — пачаў працаваць у аддзяленні крымінальнага вышуку.
…Сямён Сяргеевіч і ён, лейтэнант міліцыі Бутоўкін, сядзелі ў кабінеце падпалкоўніка. Гаварылі пра нялёгкую міліцэйскую службу, пра тое, што трэба больш праводзіць прафілактычную работу, каб папярэдзіць злачынныя намеры легкадумцаў, схільных да злачынных выхадак. 3 чаго завязалася ў іх спрэчка — Дзмітрый, пэўна, і не сказаў бы цяпер. Тым, што спярша нядобра зачапіла яго ў гаворцы, — былі павучальныя разважанні Сямёна Сяргеевіча пра абавязак і адказнасць работніка міліцыі. Ён павінен быць чалавекам крыштальна чыстага сумлення… Яму неабходна пастаянна ўдасканальваць у сабе ўменне знаходзіць і глыбокаі аналіэаваць факты… Ён у любой сітуацыі абавязан захоўваць вытрымку і праяўляць сілу волі… Ну хто гэтага не ведае? Хіба толькі школьнікі… Дзмітрый слухаў, і яму неспадзявана закарцела хоць на момант збіць падпалкоўніка з панталыку ў яго казённай службацкай філасофіі. Захацелася ўскладніць, паглыбіць гутарку. Каб па-сапраўднаму падыскуціраваць.
Калі яшчэ толькі атрымаў прызначэнне на работу, Дзмітрый думаў: якім будзе яго непасрэдны начальнік? Ён жадаў, каб падпалкоўнік Баршчоўскі, пра якога дачуўся ў аддзеле кадраў Міністэрства ўнутраных спраў як пра акуратнага, стараннага службіста, быў чалавекам са сваімі асабістымі «высокімі прыкметамі» — інтэлектуальнымі і духоўнымі. Адчуў ганарыстае задавадьненне, што падыходзіць да «шэфа» з такой меркай. Гэтая мерка, лічыў, павялічвала і яго патрабавальнасць да самога сябе — уздымайся і сам ты на той узровёнь, які заўсёды, як казаў выкладчык крымінальнага працэсу шапялявы дацэнт Пераходаў-Громаў, забяспечыць табе вырашэнне самай складанай задачы.
Пераходаў-Громау быў выдатны вучоны, напісаў шмат грунтоуных навукоаых прац. Але Дзмітрый не раз — і не без поспеху, здаралася, — уступаў з ім у дыскусіі, калі з чым не згаджаўся. І палемікі з дацэнтам, і студэнцкія дыспуты-«чупрыннікі» заўсёды выклікалі ў яго задзірлівы азарт. Вось чаму, заспрачаўшыся з падпалкоўнікам, ён таксама раптам адчуў у сабе той добра знаёмы імпэт.
— А ці заўсёды гата добра, калі вось так: неабходна, павінен, абавязан? — спытаў, пільна глянуўшы на Сямёна Сяргеевіча.
Ьелая хмарка рэдзенькай фіранкай завесіла сонца, і ў пакоі пацямнела.
— Не заўсёды добра і не заўсёды трэба, — спакойна, быццам даўно быў падрыхтаваны да гэтай заўвагі, адказаў Баршчоўскі. — Нездарма ж гаворыцца — умець. Значыць, маецца на ўвазе: тады, калі без гэтага не абысціся.