— Як табе ў тым замужжы?
— Усяляк бывае, але ўжо дабудоўваем хату, дык хутка буду сама сабе гаспадыня.
— Чаму не заходзіш у госці? — спытаў Кірыла ў пляменніцы.
— Зайду, дзядзечка, на каляды. Абавязкова ўжо зайду. То ж былі дзеці малыя, прывязалі да хаты. А цяпер падраслі, дзякаваць богу.
— А колькі ж іх у цябе? — зноў спытала Каця.
— Чацвёрка, — весела адказала Гэля. — Як бобу ў хаце.
— Няхай гадуюцца здаровыя, — усміхнуўся Кірыла.
— Навошта столькі дзяцей? — грэбліва перасмыкнула плячамі Каця.
— Колькі Бог даў, столькі і добра. Яны ў мяне ўсе прыгожанькія, беленькія, як анёлы.
Кірыла ўсміхнуўся Гэлі, падбадзёрваючы ці падтрымліваючы яе, а потым звярнуўся да Зосі:
— Сядай, паедзем дахаты.
— Едзьце, я трохі пабуду з Гэляю. Вельмі ж даўно мы не бачыліся.
— А пасля пешкі будзеш тупаць з Жабінкі? — спытала Каця.
— Нічога, я люблю хадзіць. Ногі доўгія, данясуць.
— Паедзем, разам і паабедаем. Вось і Серафім з намі, — прапанаваў Кірыла.
— Не, я трошкі яшчэ пабуду. Заняла чаргу да споведзі. Людзей шмат.
— Ну, рабі, як хочаш, але асабліва не баўся. Асенні дзень кароткі, — папярэдзіў Кірыла, тузануў лейцы і паехаў па вуліцы, пакідаючы шумнае і святочнае мястэчка.
Гэля зазірнула ў вочы Зосі і спытала:
— А ты яшчэ замуж не збіраешся?
— Пакуль не. Прыслаў тут нейкі Кананчук ліст, хоча пазнаёміцца.
— А хто ён, адкуль?
— Жыве ў Берасці, нядаўна з Амерыкі вярнуўся.
— Дык згаджайся, — параіла Гэля. — Чаго ты чакаеш?
— Сама не ведаю, чаго чакаю. Не магу сустрэць чалавека такога, каб быў да душы.
— Дзе ты яго сустрэнеш, калі родзічы аднае крыві між сабою не ладзяць, а ты хочаш, каб табе чужы чалавек стаў радней роднага.
— А ты як са сваім? — спытала Зося.
— Дзе стрываю, дзе агрызнуся, дзе і гаўкну — так і жывём.
— А мне хочацца, каб жыццё было, як свята, у каханні і шчасці, — мройліва сказала Зося.
— Гэты вы з Кацяю ў кніжках пра такое чытаеце, а ў жыцці так не бывае. Перш чым ружа вырасце, трэба пад яе гною пакласці. Помніш, як мы ў пана графа вясной кветнік даглядалі?
Зося ўздыхнула, абняла Гэлю, сказала:
— Бывай, сястрычка. Радая была цябе пабачыць. Пайду паспавядаюся. Нешта душа не на месцы.
Сёстры развіталіся цёпла. Рознае цяпер у іх было жыццё, розныя турботы, якія разводзілі іх і не давалі глыбока зразумець душу адна адной, думкі і парыванні. І шчырасці ранейшае не было, паступова счужэлі душы. Зрэшты, хіба можна расказаць пра тое самае патаемнае, што атручвае душу, шчыміць і баліць? Чужая бяда старонняму воку здаецца недарэчнай і смешнай.
Пасля споведзі Зося адчула сябе быццам вальнейшай і лягчэйшай. Калі бацюшка спытаў пра яе грахі, адказала, што грэшная. Ён заспакоіў дзяўчыну, што Бог даруе ўсім, хто пакаяўся, і блаславіў яе. Зося выйшла з царквы, удыхнула на поўныя грудзі свежага паветра, спусцілася з ганка, выглядваючы аднавяскоўцаў, з кім можна было б ісці дахаты. На вочы ёй трапіўся Мікола Іванюк, які размаўляў з незнаёмым хлопцам. Дзяўчына падышла да іх.
— Зоська, пазнаёмся, гэта Міхась з Ракітніцы, мой далёкі родзіч і добры чалавек, — прадставіў Іванюк хлопца.
— Вельмі прыемна, — адказала Зося і падала руку незнаёмцу. — Дахаты пойдзеце, ці тут заначуеце?
— Пойдзем. Начаваць нас тут ніхто не запрашаў, — смеючыся, адказаў Мікола.
— Дык пайшлі, — прапанавала Зося. — Бо ў лесе ваўкі перастрэнуць.
— Зараз ваўкі сытыя, на людзей не накідваюцца, — заўважыў Міхась.
— Зося, гэтаму хлопцу можна верыць. Ён настаўнік, усё ведае, — папярэдзіў Мікола.
— Настаўнік? — здзівілася Зося.
— Так, быў настаўнікам у Расіі. А цяпер беспрацоўны. Мне ж ніхто не дазволіць у польскай школе працаваць.
— А дзе вы жылі ў Расіі?
— У Ноўгарадзе.
— А мы ў Самары.
Гаворка завязалася сама сабой, Зося з Міхасём згадвалі пра мінулае, якога Мікола не ведаў, але ён слухаў уважліва і зусім не адчуваў сябе лішнім. Незаўважна для сябе яны выйшлі з Жабінкі, пакрочылі па дарозе, дзе было не так шматлюдна, як у горадзе. Паціху пхаліся і рыпелі вазы, тупацелі конскія капыты, людзі вярталіся дахаты з кірмашу.
— Я нават царыцу бачыла. Яна наведала вайсковы шпіталь і сустракала эшалон з параненымі. Такая прыгожая! Уся ў бела-блакітным адзенні, у вялікім капелюшы! — з захапленнем расказвала Зося, жадаючы здзівіць новага знаёмага. — А потым, калі ўжо ў прытулку жыла, дык да нас на Каляды прыязджаў Ленін. Такі маленькі, рыжы, лысы. Ён мне здаўся вельмі непрыгожым.
— Затое які разумны! — сказаў Міхась. — Усю Расію дагары нагамі перавярнуў.