Незаўважна сцямнела, а моладзь усё весялілася, змалоўшы ступакамі снег на муку. Зося таксама не ўтрымалася, каб не паскакаць на вяселлі. Калі на імгненне змоўк гармонік, Гардзей адвёў Зосю ўбок, прапанаваў:
— Давай пройдземся трохі. Нешта галава ачмурэла.
— Дзе тут пройдзешся? Столькі снегу наваліла.
— Я люблю хадзіць пад снегам і дажджом!
— Дзівак! — засмяялася Зося. — Ты такі дзівак! Дзе твая шапка?
— Згубіў недзе! Ты не заўважыла: што я і галаву побач з табою губляю, — засмяяўся ён і пачаў цалаваць Зосю.
Ад гэтага мілавання і ў яе галава пайшла кругам. Да таго ж змораная была яна вельмі. Апошнія трое сутак амаль не спалі, зарэзалі вялікага парсюка, гатавалі пад кіраўніцтвам Агатэлі розныя стравы.
— Пайшлі ў хату, замерзнеш без шапкі, — прапанавала Зося.
— Не, у хату не пайду. Як ты жыла? Раскажы?
— Звычайна. Прала, вышывала, да вяселля рыхтавалася. А ты?
— А я таксама быў заняты. Гаспадарка апынулася ў заняпадзе, пакуль мяне не было. Трэба было пастарацца хоць нешта зарабіць.
— Пэўна, зарабіў? Я ўжо заўважыла, як ты апрануты. Прыгожа!
— Дзякую, што разгледзела. Для цябе стараўся.
Толькі цяпер Зося заўважыла, што Гардзей агародамі вядзе яе да клуні.
— А чаго мы сюды? — спытала ўстрывожана.
— А дзе ж яшчэ мы можам схавацца ад зімы? Пойдзем, пагрэемся трохі, сама ж казала, што галава мая адмерзне.
Зося правяла рукою па ягоных валасах, страсаючы снег.
— Ты проста Дзед Мароз, — засмяялася яна.
— А ты мая Снягурка.
Яны ішлі па цаліку, дзе снегу было па калена, але дзіўна, што Зося зусім не адчувала холаду. Сэрца яе ўсхвалявана калацілася, як у перапалоханай птушкі. Яна ведала, што гэты паход у клуню можа скончыцца новаю пакутаю, але зараз не ў стане была думаць пра наступнае, жыла толькі гэтым шчаслівым імгненнем, калі Гардзей быў побач і належаў толькі ёй. Дзверы клуні жалобна праспявалі, быццам шкадуючы дзяўчыну. Але дужыя рукі падхапілі ўжо Зосю і панеслі на сена.
Пасля мілавання, калі яны ляжалі стомленыя, Зося прашаптала:
— Я больш не хачу разлучацца з табою.
— Не будзем разлучацца. Я гатовы штодня хадзіць у гэтую клуню.
— А як я даведаюся, што ты прыйшоў?
— Зайду да вас у хату, пасяджу, пагаманю, а потым па адным выйдзем і сустрэнемся тут. Дамовіліся?
— А як хто даведаецца?
— А чаго нам саромецца? Мы ж нікому шкоды не робім.
Гардзей абняў Зосю, прытуліў да грудзей і яна падумала, што гатовая на ўсялякую ахвяру, толькі б ён заўсёды быў побач, і няма ёй чаго баяцца, пакуль адчувае абдымкі ягоных дужых рук, пакуль гараць ягоныя пацалункі на яе вуснах.
Раптам ён спытаў:
— Як Серафіму ўдалося такую прыгожую дзяўчыну сасватаць?
— Сасватаў бы ён! Гэта Каця вырашыла яго ажаніць, думаю, для таго, каб з хаты выжыць. Цеснавата ў нас. — засмяялася Зося.
— Няўжо яна такая хітрая?
— Кацю трэба ведаць. Яна ўсё пралічыць на чатыры крокі наперад. Ты думаеш, чаго яна да баптыстаў ходзіць?
— Чаго?
— Марыць з’ехаць за мяжу!
— Жаданне лепшага жыцця — рыса добрая. І калі чалавек усё робіць для таго, каб дасягнуць сваёй мэты, дык яго за гэта можна толькі пахваліць.
— А мяне ты калі-небудзь пахваліш?
— Пра цябе няма гаворкі! Ты лепшая дзяўчына Крачак, не сумнявайся! — весела сказаў Гардзей.
— Пойдзем адсюль. Крый божа, пазасынаем ды пазамярзаем.
Зося паднялася, пачала абтрэсваць салому, потым засмяялася і прамовіла:
— У мяне за пазухаю поўна саломы.
— Ах ты, мая красуня саламяная, дай павыграбаю, — адказаў Гардзей, абняў яе і зноў паваліў на духмянае і шапатлівае сена, падмінаючы пад сябе яе падатлівае гарачае цела.
42
Пасля вяселля Серафім і Надзя пасяліліся ў Кірылы. Маладыя сталі спаць на запечку, а Зося і Каця на лавах. Стары Кірыла звычайна ўладкоўваўся нанач на печы. Маладая жонка была не надта ўвішная, крыўдлівая ды слязлівая. Варта было зрабіць ёй якую заўвагу, як яе вялікія сінія вочы напаўняліся слязамі, яна хавалася ў куточак за печ і плакала, як малое дзіця. Кацю вельмі раздражнялі такія паводзіны нявесткі, і яна, як назнарок, заўсёды знаходзіла падставы для таго, каб дапячы маладзіцы. Сварка магла ўсчацца з нічога.
— Ты чаго павешала на бэльку свае транты? — злосна пыталася Каця ў Надзі.