Пасле вячэры Каця не ўтрымалася і сказала бацьку:
— Трэба нешта рабіць, тата.
— Ты пра што? — спытаў бацька, на яго твары было напісана: хто наламаў дроў, той няхай і разбіраецца.
— Ідзі да Міколы Іванюка, няхай варушыцца.
— Дык ты думаеш, што гэта яго работа?
— Ну, а чыя ж яшчэ? Зося мне колькі разоў казала, што з ім сустракаецца. Так, Зося?
Малодшая сястра нічога не адказала, ляжала і быццам не чула гэтае гаворкі. Каця наблізілася да яе, паглядзела, што вочы Зосі заплюшчаныя, а з-пад павек коцяцца слёзы, здзіўлена спытала:
— Ты чаго, дурная? Што здарылася, тое здарылася. Цяпер гэтае дзіця назад не запхнеш. Не маўчы, скажы што-небудзь!
Зося не азвалася. Каця незадаволена махнула рукою, прабурчала:
— Яе лепш не чапаць, бо зноў у поле пабяжыць. Ідзі, бацька да Іванюка.
— Зося, ісці мне, ці што? — спытаў бацька ў малодшай дачкі.
— Не трэба, нічога не трэба.
— Як гэта не трэба? — узвілася Каця. — Ты тут будзеш разлежвацца, а я плёткі слухаць! Калі ты бацьку не дазваляеш, дык я сама пайду да твайго Іванюка.
— Гэтае дзіця не ад Іванюка, — слаба запярэчыла малодшая сястра.
— Не ад Іванюка? — здзіўлена запытала Каця. — А ад каго?
Зося нічога не адказала, адвярнулася да сцяны.
— Ад каго, я ў цябе пытаюся? — закрычала Каця.
— Не скажу, — буркнула Зося.
— Скажы, дачушка, — лагодна папрасіў бацька. — Неяк трэба вырашаць лёс дзіцяці.
— Зараз жа кажы, — настойвала Каця. — Таямніцу яна робіць ад сваіх! Можа, з якім жанатым прыгуляла, паскудніца!
— Не твая справа, — агрызнулася Зося.
— Як гэта не мая? Ты зганьбіла ўвесь наш род! Цяпер і пра мяне будуць людзі абы-што казаць!
— Абыдзешся, святая! Я тваёй чысціні не запэцкаю!
— Скажы, дачка. Рана ці позна, усё роўна даведаемся. Я схаджу да таго хлопца. Мо ён і неблагі чалавек. Чаго табе пакутаваць дарма? Пагутару з ім, мо дамовімся, каб ажаніўся, ды і ўся бяда на гэтым скончыцца.
— Кажы, чыё дзіця, бо зараз выкіну яго за лапы з хаты, — закрычала Каця, наліваючыся праз край гневам і сапраўды адчуваючы вялікую нянавісць да сястры і да пісклявага камячка, які час ад часу падаваў голас.
Зося раптам села на запечку. Нядобра паглядзела на Кацю і ціха сказала:
— Гэта Гардзееў сын.
— Што? Што ты сказала? — не паверыла сваім вушам Каця.
— Гэтае дзіця ад Гардзея, — паўтарыла Зося.
— Маніш! Такога не можа быць! — Каця схапілася за галаву, здавалася, што свет абрынуўся на яе, прыдушыў, і яна ніколі не здолее падняцца.
— Схадзі ды сама ў яго спытай. Ён усё ведае.
— Як ты магла? Сучка, сама падаслалася пад яго! Я цябе ведаю! Так і круціла азадкам каля печы, калі ён прыходзіў!
— А што табе? Што хачу, тое і раблю!
— Паслухай, бацька! Паслухай яе! Яна што хоча, тое і робіць! — задыхалася ад гневу Каця. — Як я цяпер у вочы людзям буду глядзець? Я ўтаплю гэтага вылюдка ў сажалцы, каб не смярдзеў тут!
Зося схапіла дзіця і закрычала:
— На, ідзі тапі, святая душагубка! А я пагляджу на цябе! Табе твае браты і сёстры грэх адпусцяць! І зноў будзеш прапаведаваць і вучыць, як трэба жыць!
— Бацька, выгані яе з хаты! Няхай гэтая поскудзь не ганьбіць нашу сям’ю!
— Я сама пайду ад вас! Пайду назаўсёды! Жывіце! Няхай вам будзе добра! А я з сыночкам не прападу. Родныя не прынялі, чужыя злітуюцца і дапамогуць!
Зося паднялася з запечка, ліхаманкава ўхутала дзіця, апранулася сама і пайшла з хаты. Бацька ўскінуў на плечы світу і пайшоў услед за ёю. Дагнаў на двары, пачаў прасіць:
— Вярніся, Зося. Куды ты супраць ночы?
— Тапіцца.
— Не рабі глупства, не губі сябе і дзіця. Зараз я схаджу да Гардзея і ўсё вырашыцца. Ён хлопец разумны. Усё будзе добра.
Ці ад халоднага паветра, ці ад хвалявання Кірыла закашляўся.
— Не ведаю, тата. Мы з ім ужо тры месяцы не бачыліся.
— Ты ж казала, што ён ведае пра дзіця.
— Ён сказаў, пабачым, якое дзіця народзіцца.
— Дык дзіця ж нарадзілася добрае, чаго ты хвалюешся?
— Як мне не хвалявацца? Ён жа тры месяцы не цікавіўся мною. Можа, другую знайшоў.