Успомніў ананімкі — і зусім сапсаваўся настрой. Якім падлюгам трэба быць, каб нават Марыне, шматпакутнай маці, напісаць такую брыдкую хлусню! Няўжо такі тып можа сядзець сярод гасцей?
Усё адразу зрабілася змрочным. Зноў здалося недарэчным само вяселле. Такое паспешлівае. Колькі Лада ведала гэтага хлопца? Два-тры тыдні страчалася там, у гарах. Ды і то наўрад ці кожны дзень. Хіба ў самаволку бегаў? Чаму жаніх не дамогся, каб прыехалі бацькі яго?
Сорамна зрабілася за ўласныя паводзіны. Гэта ж праяўленне бесхарактарнасці — згода на такое вяселле. Як зачараваны. Ды яшчэ, як дурань, высунуўшы язык, тры дні лётаў па магазінах, па рынках, цягаў напіткі, прадукты, траціў апошнія зберажэнні. Каб усё гэта за вечар зжэрлі людзі, якія можа ў душы смяюцца з яго.
Узлаваўся на Ладу: такі розум і такая легкадумнасць! Лаяў Вольгу: няхай бы хоць яна, старая гуска, загагатала, што адлятае апошняе дзіця! Дык не ж! Плакала, пэўна, ад радасці — дачка выходзіць замуж! А куды? За каго? Навошта? Усё недарэчна. Усё. Камедыя нейкая. Фарс. Нявеста лезе пад стол. Жаніх скача цераз стол. Чорт ведае што!
Маладыя зубаскалы таксама пэўна здзекуюцца:
Каб перакрычаць іх, разявіла рот старая дурніца. На кожнай вечарынцы вішчыць, як зашчэмленае ў плоце парасё. Жонка селекцыянера-бульбяніка. Выведзеныя ім гатункі не многа далі прыбытку калгасам, але яму далі і кандыдацкую і доктарскую ступень. Між іншым, ходзяць плёткі, што дысертацыі і брашуры за яго піша гэтая віскуха. Калі ў яе хапае часу развучваць усе новыя песні?
— Падпявай, Іван. Чаму нос павесіў?
«Ненавіджу гэтае п’янае вішчанне. А зяць як стараецца! Ты глядзі. Ніколі, здаецца, не спяваў. Шэфу свайму новаму паказвае спрыт і ўменне. Вачамі есць Будыкаў. Як жа, ашчаслівіў Валянцін Адамавіч — на трыццаць рублёў большую зарплату даў. Начхаць яму цяпер на цесця, які вучыў, карміў, адзяваў, кватэру памог атрымаць… Але чорт з ім, з зяцем! Лада, Лада… — боль працяў сэрца. — Ты была надзеяй і радасцю. Куды ж ты цяпер паляціш? Кім станеш? Жонкай марака? Лесавода? А твая фізіка?»
Агарнуў такі смутак, што хацелася завыць. Быццам хаваў дачку, а не аддаваў замуж. І Вольга невясёлая. Прымасцілася на краі стала, як дальняя сваячка. Больш ён не злаваўся на жонку. Шкадаваў.
«Хадзі, сядзь побач. Я абдыму цябе. І мы разам паплачам, як плакалі бацькі на сялянскіх вяселлях, у даўнія часы. І нікога гэта не здзіўляла».
Мужчынскі бас перакрыў віскуху:
— Хто-небудзь беларускую песню ведае? — спытаў паэт.
Тут жа пацвердзілі, што ведаюць, — колькі галасоў зацягнула:
— О божа! Каб гэтак мусолілі маю песню, я пакінуў бы пісаць. Ёсць у народа такія песні…
— Ша!
— Увага!
— Спявае паэт!
— Не трэба, — ціха папрасіў Іван Васільевіч.
Адразу пачуў і адразу зразумеў паэт. Сціх. Прапанаваў:
— Вып’ем за бацькоўскі смутак.
Падхапілася і пайшла на кухню Вольга Усцінаўна.
«Ідзі, вылі на адзіноце свой смутак».
Нічога толькі не зразумела атлусцелая, заўсёды задаволеная віскуха — загаласіла:
І нельга яе папрасіць: не трэба.
За спевам, падхопленым яшчэ дзвюма-трыма жанчынамі, Іван Васільевіч не чуў званка, не бачыў, хто адчыніў дзверы, нехта з моладзі. Але раптам убачыў у калідоры… Віталію.
Яна стаяла ў паліто, у белай хустцы, з чамаданам у руцэ і… вінавата ўсміхалася.
— Прапусціце мяне, — сказаў Іван Васільевіч ашаломленым гасцям, якія не адразу ўцямілі, што здарылася, чаму гаспадар так нечакана падхапіўся. Не ўсе адразу нават падняліся. Ён праціснуўся паміж сталамі і крэсламі, наступаючы гасцям на ногі.