Але што напісаць Васю, каб было разумна, праўдзіва, не крыўдна яму?
Напісала Васілю. Напісала, што я, па-першае, незаконнанароджаная — гэта ўсё-такі нейкая праўда; па-другое, відаць, ад усведамлення сваёй няроўнасці з другімі я вырасла з дурным характарам — нявытрыманая, злосная, мяне не любяць вучні, таварышы па рабоце (божа, якая хлусня і самапаклёп!).
Калі ты, маўляў, убачыш мяне ў будні, а не на свята, не ў гасцях, упэўнена: працверазееш і горка расчаруешся. А я не хачу гэтага. Я суровая рэалістка. І гэтак далей, і гэтак далей… Сорак бочак арыштантаў…
Аднак не стрымалася — пакінула прадушыну: «Але і з такім сваім характарам я ўмею быць вернай у дружбе. Калі цябе не палохаюць такія мае якасці, застанёмся добрымі сябрамі. Больш — хачу папрасіць: давай сябраваць. Я ўпэўнена: твае дабрата, чысціня, рамантычнасць будуць хораша ўплываць на мяне. Памажы мне стаць лепшай».
Адным словам — нагарадзіла супярэчлівага глупства. Цяпер шкадую, што і гэтае пісьмо не пусціла на вецер ці не ўклеіла ў дзённік, а ўкінула ў скрынку. Цяпер, напэўна, як закаханая дзяўчынка — са страхам, з заміраючым сэрцам, — буду чакаць адказу. Адчуваю: балюча, вельмі балюча перажыву, калі Вася больш нічога не напіша.
Учора Алег хацеў пацалаваць, калі мы засталіся ў нас у хаце ўдваіх. Я рашуча адхілілася:
«Не!»
Здзівіўся. Засмуціўся.
«Усё-такі я не разумею цябе пасля паездкі. Ты зусім змянілася. Што здарылася? Можна падумаць: закаханая ў некага іншага».
«Я трапіла на вяселле. І мне самой захацелася замуж».
«Хіба замужжа — гэта штамп у пашпарце, а не вера ў чалавека, у яго пачуцці?»
«Запрасі сваю былую жонку на размову. Я хачу ведаць праўду пра вашы адносіны не толькі з тваіх вуснаў».
Як ён закіпеў!
«Праўда адна! Тая, якую я расказаў! А табе трэба быць суддзёй, а не педагогам. Ты не верыш людзям! Патрабуеш немагчымага…»
«Нічога немагчымага няма. Магу сама з’ездзіць да яе, калі ты гэтак баішся».
«Вось як яно! Нарэшце, ты раскрылася, цяпер бачу: ніякага кахання ў тваёй душы няма! Ты пустая і халодная. Адзін жаночы мяшчанскі разлік ды можа самалюбства штурхнулі цябе на сувязь са мной».
«Выбірай словы, пан дырэктар!»
«Я кажу пра душэўную сувязь».
«Калі ёсць разлік, душэўнай сувязі быць не можа».
«Але ты іграла каханне, як дрэнная акцёрка! Тлуміла мне галаву».
«Няшчасны хлопчык! Яго падманулі! Не позна змяніць адрас. Я дам новы: Адаліна. Яна чакае — не дачакаецца».
Адчуў мой нарачоны, што ад нашых адносін не застанецца і трэсак. Даў задні ход. Падлізваўся. Ліслівіў. Супакоілася. Не сварылася. Але развіталася холадна. І ніякага раскаяння. Відаць, ён зразумеў: нямнога ў мяне такога пачуцця, праз якое забываешся на ўсё на свеце. Ці можа такое пачуццё бывае толькі ў семнаццаць? А ў дваццаць тры — цвярозая разважнасць? Ой, не! «Любви все возрасты покорны».
Шуміць вясна. Пасля апошняй прадвясенняй завірухі — «ехала масленіца» і нагнала снегу пад стрэхі — наступіла цяпло. Сонца майскае. Шугануў снег. Зараўлі раўчукі. На вуліцы — патоп. У настаўніцкай стаяць гумавыя боты — пераходзіць з аднаго будынка школы ў другі. Але цяпер гэта прыемныя прагулкі, не тое, што ўвосень, калі губляеш боты ў гразі. Люблю шырокія рэкі. Праўда, апошнія дзве ночы пачало падмарожваць. Можа высушыць, вымаразіць, і не будзе такога разліву, як, помню, разлілося аднойчы, калі я вучылася яшчэ ў школе. Тады наша вузенькая Хлява стала што Амазонка — таго берага не відаць было. Дзівіліся людзі — столькі вады!
Сёння ўзламаўся лёд. Стукала, як з гармат. Сарвала ўрок у сёмым — хадзілі глядзець крыгаход. Мы ж — натуралісты!
І была прыгода.
Падагнала да берага вялікую крыгу. Косця Вусік скочыў на яе і мяне паклікаў:
«Віталія Іванаўна, праплывём?»
Як дзяўчо-гарэза, ускочыла на крыгу следам за вучнем. Адпіхнуўся ён. Закружыла нас і панесла. Панесла на сярэдзіну рэчкі, дзе мчалі другія крыгі. Спалохалася я. Не за сябе. Я добра плаваю. За яго, за вучня, хоць ён, чарцянё, плавае, мабыць, лепш. А ён — малайчына: хоць бы што.
«Не бойцеся, кажа Віталія Іванаўна, у мяне ж жардзіна. Мы ў мінулым годзе з хлопцамі ажно да Лешні плылі».
Люблю людзей смелых. Ніяк не магу зразумець дагэтуль: мама смелая ці баязліўка? Што яе павяло ў атрад? Смеласць? Мужнасць? Нянавісць? Жаданне змагацца? Ці адно каханне да І. В.? Але, відаць, і гэта немалая смеласць — пайсці за каханым у такі час, у такую небяспеку, у такім стане. Думаю: ці пайшла б я? Даўно думаю. Можа за кім-небудзь і пайшла б. Але за Алегам, здаецца, не пайшла б. Прывет, бабуля! Дадумалася. Дапісалася. Радуйся!