Timon !
TIMON
Adiaŭ ! Filozofiisto !
(Li eliras.)
SOKRATO (sola)
Ho ! malforteco !
SCENO V
SOKRATO, FEDON
FEDON
Jen mi, Majstro ! Vi scias, ke Timon volas, ke vi mortu !
SOKRATO
Ne grave !
FEDON
Ŝipo nin atendas ĉe l’ haveno.
SOKRATO
Ne !
FEDON
Mi volas vin savi !
SOKRATO
Saĝulo atendas la horon.
Se mia patrujo iam volos, ke mi mortu,
Ĝi min trovos en la hejmo kaj staranta.
FEDON
Sokrato ! Vi devas ekfuĝi !
SOKRATO
Kial min petegi ?
Mi ja ne foriros, Fedon, tion al vi mi certigas !
FEDON
Nu ! Por vin defendi, ho, Majstro, mi restas !
Kvina Dekoracio
LA TRIBUNALO
La dek-unu juĝistoj prezidataj de Timon.
Sokrato estas alkondukata antaŭ ilin.
SCENO I
SOKRATO, LA JUĜISTOJ, TIMON
TIMON
Jen do vi, Sokrato, al ni alvokita !
Ĉi-tiuj juĝistoj, sen ia malamo, sen ia kolero,
Por ke sur la kulpoj la leĝo peziĝu,
Kun la sereneco de la senpasia justeco,
Laŭ viaj paroloj, decidos pri via destino :
Libero, ekzilo, karcero aŭ morto.
SOKRATO
Mi respektas la leĝojn, kiuj regas Atenon.
Sed, komence, liberigu miajn membrojn !
Ĉar mi estas senkulpulo, oni formetu ĉi tiujn katenojn,
Kies ringoj kruelegaj enpenetras mian karnon.
TIMON
Vi scias, ke Dioj ekzistas, al kiuj ni estas fieraj kredadi.
Tiuj Dioj, justaj Dioj, kiujn via patrujo adoras,
Dzeŭs, Afrodite, Ares, Pluton, Herakles…
SOKRATO
Sufiĉe !
Mi konas…
TIMON
Ilin vi tamen ofendis !
Neniu vin vidas, laŭrite, aliri la templon
Oferi kolombon al la blanka Afrodite.
SOKRATO
Kial do ! ŝi havas ĉiujn birdojn de l’ ĉielo !
TIMON
Foibos kun arko arĝenta, kies altaron vi konas
Ĉu de vi li iam ricevis viktimon ?
SOKRATO
Se Dio de lumo li estas, li certe malŝatas la krimon ;
Neniu diulo satiĝas pro sango,
Kaj soifas al doloroj de senkulpa kreitaĵo…
TIMON
Malfeliĉulo !... Mi konsentas ! La tagon de l’ Panateneoj,
Kiam ĉiuj domoj, per kronoj dekoraciite,
Festas nian Pallas kun justa fiero,
Via domo sen krono nek floroj, ŝajnas funebranta ;
Kaj kiam, al templo, niaj civitanoj,
Sub rigardoj de Olimpo, amase aliras,
Per purpuro kaj oro vestite,
Vi, sur la sojlo via, kiun vi ne lasis,
Vi mokŝercas la Diinon kaj nian piecon.
SOKRATO
Mi neniam mokis tiujn homojn, kiuj, kun kredo sincera
Prezentas respektan piecon al Pallas,
Al nia patrino ! Procesioj, ludoj,
Ĉaroj kaj lumiloj, la ŝafinoj kaj virkaproj,
Kiujn, ĉe la tomboj, oni oferbuĉas…
Pallas de siaj infanoj ankoraŭ pli multe postulas,
Kaj pli bone, ol per tiu luksa pompo,
Oni ŝin adoras per la sereneco
De koro lojala kaj pura ; jen kion ŝategas
Nia virgulino kun okuloj el lazuro.
La tumultaj krioj, kiujn festo naskas,
Estas malpli dolĉaj al koro la ŝia
Ol tegmento silentada, kie revas
Maljunulo meditema kaj izola
Antaŭ l’ horizonto, pri l’ potenco de la Dioj.
TIMON
Kiel ! Pallas ! Oni scios, kiel pri ŝi vi parolas.
Viaj diroj estas tie, sur tiu fidela skribaĵo.
Ni daŭrigu ! Ĉiuhore, ĉe la vojkruciĝoj,
Krimon vi predikas en vortoj abundaj.
Kaj, en frazoj, la filozofio via, sur la stratoj,
Al vi alkurigas la popolamasojn.
Ĉar, en via nefleksebla malhumilegeco,
Vi asertas, ke vi ĉion konas, por ĉion neadi !...
Kaj niaj infanoj, kies cerbo, kiel mola vakso,
Konservas la frapon fatalan faritan de iu parolo,
Vi ilin delogas, vi, per la mantelo, ilin tenas,
Ilin kaptas per la vorto, kiel en premilo,
Ĉion senhonorigante, ĉion senkreditigante,
De l’ supro de via malkuraĝa ironio.
SOKRATO
Ĉu vi havas pruvojn ?
TIMON
Jes ! Oni venigu Eŭrilas !
(Eniras Eŭrilas. Al Eŭrilas)
Kiel do Sokrato, iun tagon, parolis pri Pallas ?
EŬRILAS
Li diris, laŭ mia memoro, ke neniam ŝi naskiĝis.
TIMON
Vi aŭdas. Per tiu infano, vi havas la pruvon.
Ĉu aliajn atestantojn vi deziras ? Mi havas dudekon.
SOKRATO
Se min ili ne komprenis, vana estas ilia atesto.
Sed se vi, juĝistoj ! deziras kompreni, vi aŭdu !
Malkaŝata estas ja doktrino mia ! jen ĝi tuta :
Mi respektas Diojn, patrujon kaj leĝojn ;
Sed ĉi-tiuj Dioj, kies heroaĵojn prikantis Homero,
Tiuj Dioj, kiujn la poeto home paroligas,
Estas realaĵoj nue kiel simboloj,
Kaj la stranga vesto, per kiu li ilin surkovris,
Kaŝas la grandan spiriton, kiu regadas la mondon.
Se Dzeŭs estas Dio, ĉu li povas, por mortemulinoj,
Senti la ekscitojn de krimaj pasioj ?
Ĉu Apollon havas ĉaron ? Ĉu Pallas do, ŝildon ?
Ĉu ĉevalojn Pozeidon ? Ĉu Artemis, leporhundon ?
Ebria Dionusos ? Kaj lama Hefaistos ? Kaj Hera ĵaluza ?
Afrodite, malfidela kaj edzino ridetanta,
Blanka perlo, eliranta el maraj abismoj ?
Ne ! Ne ! Karnan formon ne havas la Dioj ;
Pro nia malforto nur, ilin ni vidas similaj al ni mem ;
Ili ne suferas pro l’ homaj makuloj.
La nobla animo de l’ Dioj, for de ĉiu formo,
Estas ĉiuloke : en la grenoj de la tero fruktoriĉa,
En la silvoj, en la montoj, en l’ abismoj de la ondo,
Ĉe l’ astroj pendantaj de l’ volboj de l’ nokto,
Kaj en la spacego superplena je ilia potencego ;
Kaj tiu animo de l’ Dioj, kiun surgenue mi adoras,
Kaj kiu neniam aperas kruela, mensoga, perfida,
Kiu al la bono superrega, kun amo, nin gvidas,
Ĉi tiu animo tutmonda, en ni ankaŭ ĝi troviĝas !
Kaj ĝi diras : « Unue, kaj ĉiam, Justeco !
Ne grave se l’ frunto, klinata de iaj doloroj, paliĝos !
Vi povos ja ĉion maltimi, pli forta ol reĝo,
Se dia ĉi tiu animo estas je vi kontentega.
Lasu forfluanta la ondegon de l’ Plezuroj,