Ĉi tiun karceron de l’ korpo, ĉe kiu animo
Suferas kaj ploras, avida ektrafi la domon ĉielan.
LA PROVOSO
Kaj vi revas tiel ?
SOKRATO
Pri la libereco !
LA PROVOSO
Tio estas bela.
Revi, kaj rideti !
SOKRATO
Ami !
LA PROVOSO
Sur la sojlo de la tombo.
SOKRATO
Eĉ, mi faris por vi, kiel faris maljuna Esopo,
Apologon, en kiu vereco sin kaŝas.
LA PROVOSO
Esopo ! ho !
SOKRATO
Vi povas kompreni nuntempe.
LA PROVOSO
Apologo antaŭ la cikuto ! Mirigante !
SOKRATO
Kiam estis malfermita la skatolo
De la bonoj kaj malbonoj,
For de l’ homoj ĉe l’ tero fiksitaj,
Ĉiuj al ĉielo ekflugis, kaj en la skatolo
Sola restis la Espero.
Tamen la Plezuro, riĉege vestita
Supreniras ĝis mem al Olimpo ;
Tie supre, oni ĝin akceptas, ĝin festas, ĝin amas,
Jen ĝi estas diigita !
Sed rapide oni vidis la grandan eraron
Pro tia akcepto de l’ brila fremdulo.
Laŭte ĝi parolas, aroganta, ĝi ordonas,
Ĉion prenas, kaj ĉion intencas regadi.
La tagon, la nokton, ĉe l’ lito, ĉe l’ tablo,
Ĝi faras bruadon grandegan.
Pro l’ bruo de ĝiaj tintiloj,
La dolĉa kvieto de l’ koro forkuras
Malbenante sian brueman venkinton.
« He jes ! diras Dzeŭs,
Komprenante sian kulpon,
Senkora plezuro, gasto malŝatinda,
Vin nun oni konas ! Dankon !
Nu, sentaŭgulo, for de ĉi tie !
Sur ilia bulo, iru peti de l’ homoj azilon !... »
Kaj jen la Plezuro, kiu de Olimpo ekruliĝas !
Sed, ĉar Olimpo estas alta,
Ruliĝante, sian mantelon ĝi perdas,
Mantelon el oro, purpuro, kaj silko,
Kies franĝo en koloroj belbrilegaj malfaldiĝas !...
Kaj tiu mantelo, ĝi estis trovita…
LA PROVOSO
De kiu ?
SOKRATO
De l’ Doloro !
Ĝi ankaŭ, kurante for de la skatolo ensorĉa,
Ĝi estis serĉinta bonŝancon ;
Sed en ĉiu loko, malbelega kaj sendentigita,
Nuda kaj malbonodora, ĝi estis, kun timo, pelita.
Nu, sur sin ĝi metis la brilan mantelon,
Kaj belega, sian vualante la karkason tragedian,
Ĝi ĉiun portikon per paŝo fiera trairas,
Ĉar homoj, logataj de l’ vesto trompema,
Kredas vidi la Plezuron kaj akceptas la Doloron.
(Oni frapas.)
SCENO II
LA SAMAJ, KSANTIPO
LA PROVOSO
Kiu povas veni ?
SOKRATO
Ksantipo !
KSANTIPO
O Sokrato ! o mizero !
SOKRATO
Fieran animon en ĉi tiu tago oni devas havi !
KSANTIPO
Ili vin kondamnis, vin, la Saĝan, vin, la Bonan !
Kaj nun estas via lasta horo ! Sokrato ! Pardonu !
SOKRATO
Edzino, restaru. Vi estis lojala kaj pura !
KSANTIPO
Ne ! ne ! mi vian malamon, insulton, meritis !
Ĉar mi vin ne sciis kompreni, kaj tamen vin amis,
Kaj estas ĉi tio konsciencriproĉo,
Kiu min subpremos ĝis ĉiam !
SOKRATO
O Ksantipo ! miavice mi min devas ekriproĉi,
Ĉar oni ne povas doni sian revon kiel senkulpigon,
Kaj la revo, ĉe kiu la mia animo ŝatis flugvagadi…
KSANTIPO
Kaj mi, ve ! nur serĉis ĝin malserenigi !
Teda kaj kruela, kaj simila al Harpio !
Mi iros ĝin trovi, vian juĝistaron malpiegan !...
Malfeliĉulino ! Ho ! Doloro ! Ho ! Sokrato !
Ĉi tiun vesperon ! Ĉu ĝi estas ebla !
Ho ! Dioj ! Sokrato ! Malespero mia !
SOKRATO
Ne ! nur la malbonulo malesperas, ho ! edzino !
KSANTIPO
Kaj miaj infanoj !
SOKRATO
Pro la patro ili ne devos ruĝiĝi.
KSANTIPO
Infanoj ! Ho ! niaj infanoj ! Mi viajn genuojn kisadas !
SOKRATO
Ksantipo ! Sufiĉe ! Malindaj je ni estas tiuj ploroj.
KSANTIPO
Sokrato !
SOKRATO
Forkonduku ŝin…
KSANTIPO
Ha !
SOKRATO
Kompatinda fidela estulo !
Adiaŭ ! Ksantipo ! Vi, amikoj ! Zorgu pri ŝi !
(Ĉe la fino de la sceno eniris Kriton, Simias, Cebes, Fedon.)
SCENO III
SOKRATO, LA PROVOSO, KRITON, SIMIAS, CEBES, FEDON
SOKRATO
Nu ! do ! mia kara Kriton ! jen la grava tago !
Kaj l’ animo de Sokrato baldaŭ trafos sian vicon.
KRITON
Ĉu la morton vi deziras ?
SOKRATO
La morto nur estas trapaso,
Terura por la malbonulo, liberiga por la saĝulo.
Ploroj ? Vere tio estas malbone kompreni mian instruadon !
Ĉesas bati l’ koro, kaj ni, ni komencas.
Ĉu vi vidis ŝprucanta la flamon el ligno malhela ?
Ĝi sin ĵetas supren ĝis ĉielo ; tiel la animo !
Ĉar korpo la nia, simila je tiu malnobla kaj peza lignaĵo,
En sia hontinda karnaro entenas spiriton subtilan.
Fajron vere sanktan kaŝas tiu karno,
Kaj la dia morto liberigas la fajreron.
KRITON
Kaj ĉu estas tiel ĉiu homo ? jen perfida, jen senkulpa ?
SOKRATO
Tio estas, mia kara Kriton, fakto perpleksiga,
Sed… eble… Ni vidu… La suno ankoraŭ briladas.
(Li faras signon al siaj amikoj, kiuj sin lokas ĉirkaŭ li.)