Радзіма з калыскі яе гадавала.
Рукою дзявочаю, чыстай.
Рукою, што кволыя краскі збірала,—
Сама задушыла-б фашыста!
Прыйшоў снегавою парой і пагнаў ён
На вісельню дзеда.
А Дзіна
Да шыбы прыпала і ўслых застагнала...
Адпомсціць унучка павінна!
***
Глядзіць гэты лес старажытным палацам,
Карэнні, як быццам слупы выразныя,
Сняжынкі, нібы дыяменты, іскрацца.
Як грэбні, галіны ялін ільдзяныя.
Страшней ад звяроў і дрымучага бору
Той жах, што дзявочае сэрца параніў.
Прад ёю — далёкі заснежаны ўзгорак,
I маткі, і дзеці ў даўгім пахаванні.
Стамілася Дзіна, прысела на момант.
I вочы яе замыкае дрымота.
Нара пад ялінай здалася ёй домам.
У лісці замшэлым заснуць ёй ахвота...
***
Палаў эшалон на зары,
Палохаў разбуджаных птахаў,
I вогненны, вольны парыў
Гуляў па вагонах, па дахах.
I дым апускаўся на дол,
Панурыя вораны грозна
Разносілі вестку наўкол:
— Пагроза, пагроза, пагроза!
I нават да ціхай нары,
Дзе сон над усім уладарыў,
З вятрамі дайшлі на зары
I водблеск, і дым ад пажару.
Ёй душна...
Чыясьці спіна
Святло засланяе ад Дзіны.
Яна не адна, не адна!
I нехта глядзіць на дзяўчыну.
Ён дыхае цяжка.
I кроў
На твары юнацкім і светлым.
Ён шэпча:
— З якіх ты краёў?
Быць можа, ты з гета? —
Ён бачыць збянтэжаны твар.
Жалобныя, цёмныя бровы.
— За смерць, за пакуты ахвяр
Я помсціў сурова.—
I Дзіна палоскі ірве
З дзявочай кашулі старанна,
На русай яго галаве
Яна перавязвае раны.
Схілілася Дзіна над ім.
Здаецца, у сне ён з'явіўся.
А водсвет пажару зусім
З праменнямі першымі зліўся.
I ранак празрыстым святлом
Пакрыў снегавое раздолле.
Дзесь заяц шмыгнуў за ствалом...
Ідуць яны разам паволі.
Ён кажа, што блізка атрад...
Што зробіш? Ён крочыць-бы рад —
Ды толькі ў вачах пацямнела.
Цяжэе ягонае цела.
У лесе ёсць вуха, заўжды
Яно прыслухаецца ўпарта.
Са зброяй прыбеглі сюды
Хлапцы з партызанскае варты.
А сосны струменілі пах,
I лес напяваў яму песні.
Хлапцы на сваіх кажухах
Яго да зямлянкі панеслі.
Іх добрых вачэй цеплыня
I сэрца дружбацкая сіла
Яго да жыцця абудзіла
На ўсходзе наступнага дня.
***
Дабру невядомы ні стома, ні жах,
Ідзе яно шляхам уласным
Па свеце,
Хаця і цярністы той шлях,
Але ён магутны і ясны.
Благога ў жыцці не зрабіла дзіця,
З дабром яе зліты імкненні.
З бяды я выношу яе, нібы сцяг,
У светлыя дні вызвалення.
Мінае зіма, і вятры ўжо не дзьмуць,
Загояцца раны краіны.
Няхай пакаленні аповесць складуць
Аб справах сумленных дзяўчыны.
***
На небе вячэрняя ўсходзіць зара
I кліча ў паход партызанаў.
У лесе старым застаецца сястра,
I сэрца яе ўсхвалявана.
Няхай ім не выпадзе стрэцца з бядой,
Хай вернуцца цэлымі людзі.
Смалістыя сосны гамоняць над ёй,
I льецца іх водар у грудзі.
Яна ўжо не можа без справы сядзець,
I пальцы смуткуюць па нечым.
У бой захацелася ёй паляцець.
Яна ў непакоі трапеча.
От коннік імчыцца. Хрыпіць яго конь,—
У пене, у мыле нясецца.
У конніка ў чырвані левая скронь;
I Дзіна зрываецца з месца.
I конніка хутка знімае з сядла,
Нясе да лясное хаціны,
Ён дыхае ледзьве.
Ёсць іскра цяпла, —
I значыць ён выжыве ў Дзіны!