Трымаючыся сцяны, з шырока расплюшчанымі вачыма, але, як сляпы, нічога не бачачы перад сабою, ён выйшаў з хола. На пасту насупраць сядзела Таня — было якраз яе дзяжурства.
– Зайка, ты плачаш? Што такое? Хто цябе пакрыўдзіў?
Як мог, ён патлумачыў, што здарылася.
– Ага, дык ты нічога не ведаеш… Бедны. Пакуль ты спаў, — яна так і сказала: спаў, — Савецкі Саюз разваліўся… Так-так — распаўся на асобныя краіны. Беларусь цяпер незалежная рэспубліка. Дзяржава. Мае свой даўні герб. І сцяг. Той самы: бел-чырвонабелы. Які на сельсавеце… Хутка будуць выбары першага прэзідэнта. Пра гэта і перадача па тэлевізары.
Вось яно што… Такое яму і ў снах прымроіцца не магло… Адбылося тое, за што яны… так… некалі яны з хлопцамі збіраліся змагацца без аніякай надзеі не толькі на перамогу, нават проста на перамены, бо СССР — гэты калос, хай і на гліняных нагах, здаваўся непарушным. Прынамсі, у бліжэйшай будучыні. Так, у бліжэйшай… А за той час, што Славік ляжаў без прытомнасці, за тыя тры гады Савецкага Саюза не стала… І Беларусь цяпер — не-за-леж-на-я дзяр-жа-ва… Пра гэта яны маглі хіба марыць. І вось яно — сталася… Як жа шмат важных падзеяў ён прапусціў, пакуль… спаў.
А яшчэ Таня паказала яму новыя грошы — беларускія! І няхай то былі «зайчыкі» — звяры родных пушчаў ды балотаў, — але ж гэта былі «свае» грошы: упершыню за такую вялікую гісторыю свае… І з «Пагоняй»… Славік зноў расчуліўся, гледзячы на іх, і слёзы свае не хаваў.
Тэлевізар змяніў жыццё ў інтэрнаце. Дакладней, не тэлевізар, а надыходзячыя выбары прэзідэнта. Да іх заставалася некалькі тыдняў, і ўсе, і супрацоўнікі, і насельнікі інтэрната, якія, нягледзячы на свой стан і становішча, мелі права голасу, гаварылі і спрачаліся пра адно: за каго галасаваць. Кіраўніцтва ў сваёй большасці было за прэм’ер-міністра Кебіча. Сёй-той, праўда, цішком спачуваў Пазняку ці Шушкевічу. Санітары ж і сёстры разам з хворымі аднагалосна сыходзіліся на думцы: толькі за Лукашэнку — за Сашку, казалі ласкава і замілавана. Малады, харошы, з сяла, дзярэктарам буў… Словам, свой хлопец. А гэтыя кебічы-шушкевічы накраліся ўжо — дык няхай на пенсію йдуць.
Інтэрнат так і гуў на розныя галасы: Саша, Сашка… за Сашку, за Лукашэнку… Калі Славік чуў гэтае «за Сашку…», прад ім няўмольна паўставаў воблік лапавухага суседа па пакоі і ягоная дураслівая ўсмешка… Усе Сашкі здаваліся яму такімі — іншых ён не ведаў.
Славік не меў права галасаваць. Па-першае, яго не было ў спісах, бо ніхто не разлічваў, што ён апрытомнее. Па-другое, не было ў яго ніякіх дакументаў, нават прозвішча пакуль не было — адно імя. Але ў гутарках і абмеркаваннях ён прымаў непасрэдны, актыўны ўдзел. І яму таксама вельмі падабаўся Лукашэнка. Славік гатовы быў глядзець яго на экране тэлевізара дзень і ноч: неакрэплыя мазгі прасілі гэтага чалавека, як наркотыку. А калі той прыкладаў правую руку да сэрца і нешта казаў, Славіку ажно плакаць хацелася, так палюбіў яго. Нават калі ён вёрз абсалютную лухту — верылася. І не аднаму яму, заўважаў Славік. Асабліва ўпадабалі гэтага кандыдата вясковыя ды інтэрнацкія жанчыны. І не адзін раз Славік чуў ля тэлевізара: «Які мужчына! Які мужчына!!! Калі б можна было, я б яму не толькі голас аддала…» І ўспрымалася гэта зусім не як жарт… Падчас выступаў кандыдата Лукашэнкі да тэлевізара нельга было падступіцца. Калі ён заканчваў, тут і пачыналася: за яго, за яго галасаваць… толькі за яго… наш, наш, свой… ён ім пакажа!..
Каму «ім», што пакажа? Не важна. Пра гэта ніхто не думаў. Жаданне помсты за сваё няўдалае, скалечанае жыццё — перамагала іншыя пачуцці. І каб жа толькі ў падобных інтэрнатах — так было па ўсёй краіне, асабліва ў вёсках. А пакараць за бязладдзе, за рэзрух мог менавіта ён… Усіх. Камуністаў і дзермакратаў. Без разбору. Злосці ў народзе накапілася праз край. Адчуць гэта і скарыстацца здалеў толькі ён. Прагай помсты свяціліся найперш ягоныя вочы. І людзі тое бачылі. Яны свядома ці падсвядома хацелі і чакалі новага Сталіна, якога ўжо не баяліся. Наадварот, настальгавалі па ім, як настальгуе раб па сваім гаспадару. Ім патрэбен быў нехта жорсткі і ўладарны, хто прыйдзе і «навядзе парадак».
Сярод хворых, якіх разам урачы і санітары называлі «кантынгент», адзін Валодзька-афганец быў за Пазняка. Ці на справе, ці насуперак іншым… Дык яго аднойчы ледзь не прыбілі з крыкамі: «Фашыст! Нацыяналіст! Паліцай!»
А ўвогуле, «кантынгент» асабліва агітаваць не трэба было — за каго галасаваць. Як і сясцёр ды санітараў, што спакутаваліся ад безграшоўя, пустых крамаў, інфляцыі ды беднасці. Ім хацелася пераменаў, і яны гатовыя былі верыць любым абяцанням, нават ад пачатку абсалютна невыканальным. А прыгажэй за ўсіх гаварыў і больш за ўсіх абяцаў якраз Лукашэнка: запушчу заводы, якія стаяць, карупцыянераў адпраўлю ў турму, катэджы, што растуць пад Мінскам, быццам грыбы, забярэм і аддадзім шматдзетным сем’ям, кожнай маладой сям’і дам кватэру, каб не перашкаджалі бацькі маладым у першую шлюбную ноч, усім жадаючым дам пятнаццаць сотак на дачу…