«Дам, дам, дам…» — як звон гучала ў вушах, і слова гэтае салодкае не пакідала абыякавым нікога… Вось ён, наш заступнік, міжволі думалася ўсім, вось хто разгоніць усю гэтую шушару, што накралася і набудавала катэджаў, толькі ён, адзін ён і ніхто болей…
Станіслаў Сцяпанавіч спрабаваў спрачацца, казаць: ну няўжо вы не бачыце, што ён проста балбатун, і Кебіча яму не перамагчы, бо за Кебічам сіла: улада, міліцыя, КДБ… За ім гарады, сталіца, а такія, як нашая, вёскі нічога не вырашаць, хоць і прагаласуюць за тога папуліста. Яно то, здавалася, і так: праўду ён казаў. Але… Калі Станіслаў Сцяпанавіч захацеў узяць сабе ў падтрымку Славіка: ну скажы, ці не маю я рацыю, хто пераможа на выбарах? — Славік упэўнена, нібы зазірнуўшы ў будучыню, адказаў адназначна:
«Пераможа Лукашэнка». Станіслаў Сцяпанавіч рукой махнуў у роспачы: і ты таксама…
У хвіліны, калі Славік быў сам-насам, ён быў за Пазняка. Нейкім далёкім розумам ён адчуваўразумеў, што толькі з ім можна звязваць надзеі на лепшае. А той, пра каго сёння гудзе інтэрнат-дурдом, назаўтра ж забудзе ўсе абяцанні, здасць усё і ўсіх, нават сваю жонку...
13.
І сёстры, і хворыя не маглі не заўважыць, што Славік, тоячыся, усё нешта піша ды піша. Да яго ледзь не прыліпла новая мянушка — «пісацель»…
Вядома, інтэрнат — не родны дом, а палата — не твая кватэра, дзе можна ўпотайкі рабіць нейкія запісы. І тады ён адкрыта пачаў нешта занатоўваць у блакнот, які даў яму Станіслаў Сцяпанавіч, і не хаваць, ведаючы, што яго «знаходзяць» і чытаюць. Туды ён запісваў розныя свае «ідэі», што прыходзілі яму ў галаву, пэўна, з вычытаных у кнігах ды часопісах, але пераасэнсаваных, дадуманых, а значыць, як яму здавалася, «сваіх». Адной ён захапіўся так, што прысвяціў ёй некалькі «сур’ёзных» запісаў. Яму захацелася раптам стварыць агульную сістэму распазнавання розных тайнапісаў і невядомых моваў.
Павінен жа быць у іх аснове нейкі не адкрыты яшчэ агульны прынцып, універсальны закон, код, які дазволіць «прачытаць» забытыя мовы, што захаваліся, можа быць, толькі ў запісах невядомымі літарамі ці знакамі на гліняных таблічках, папірусе, камянях ці нават у кнігах, і… зразумець мову іншапланецянаў, якія прыляцяць некалі да нас. Вось уявім: прызямліліся яны — як з імі паразумецца?.. А тут Славік са сваёй сістэмай. Калі ласка, карыстайцеся…
Калі гэта яму абрыдла, бо ніякога «закону» ён не вынайшаў, захапіўся іншай «ідэяй»: наш сусвет — жывы арганізм… Сонца і планеты — гэта звычайная клетка, у якой ёсць ядро і атамы. І планеты-атамы круцяцца вакол ядра-сонца. З такіх клетак складаецца нешта жывое, і мы — увесь наш свет — знаходзімся, можа, у назе нейкага коціка альбо ў крыле камара, якія жывуць і паміраюць на сваёй планеце, што круціцца вакол свайго сонца, але гэта ніяк не ўплывае на нас, як і нашае існаванне на іх ці тых, хто ў нас, з-за несумяшчальнасці і несуадноснасці памераў… Бо гэтаксама клеткі нашага цела ёсць цэлыя планетныя сістэмы, а мы — сусветы для кагосьці. І ўсё паўтараецца, здрабняючыся альбо павялічваючыся да бясконцасці… Калі ён думаў пра бясконцасць, галава ягоная пачынала кружыцца: нібыта ён усведамляў, што гэтая бясконцасць павінна недзе скончыцца, але дзе і як?.. І ў чым тады наш сусвет вісіць ці куды падае? Ягоны неакрэплы розум бунтаваў і не хацеў прымаць таго, вочы засціў туман, бо канца сусвету ніякім чынам не магло быць… Славік заўважыў, што пасля прачытання падобных «ідэяў», а ён ужо дапісваў імі адзін блакнот і папрасіў прынесці другі, Станіслаў Сцяпанавіч пачаў ставіцца да яго больш спакойна — пэўна, гэта ўкладвалася ў ягоныя «рамкі» паводзінаў такіх хворых, як Славік. І яго, відаць, не палохала, а можа і радавала тое, што яшчэ не акрэплы розум Славіка палез раптам у нейкія «філасофскія» глыбіні, мяркуючы па тых запісах. А Славік стаў пісаць ужо нейкія афарызмы ды сентэнцыі, кшталту: «Рабі для іншых больш, чым для сябе… — вось мой дэвіз, па якім я буду жыць далей…». «Калі я змагу аблегчыць лёс хоць аднаму чалавеку, дык, значыць, жыў я не дарэмна»…
Дзе ты будзеш жыць, «хвілосаф», думаў Станіслаў Сцяпанавіч, усур’ёз успрымаючы гэтыя радкі. Тут ты будзеш жыць для іншых? Тут ты будзеш аблягчаць жыццё іншым? У гэтым інтэрнаце? Якім чынам?.. Не, трэба неяк асцярожна паразмаўляць з хлопцам, каб з ім нічога не здарылася. Бо ідэі гэтыя могуць завесці яго далёка… І ў здаровых людзей, бывае, ад падобных думак пра бясконцасць ці канец сусвету галава кругам ідзе, «дах» едзе: ад іх да поўнага вар’яцтва — адзін крок…