Славіка выклікалі на «прыём» літаральна праз тры дні пасля гэтай размовы. У шэры дом каля старога парку ён ішоў з трывожным хваляваннем. Як да зубнога ўрача. Праігнараваць «запрашэнне» не мог, хоць ісці зусім не хацелася.
У невялікім і не дужа ўтульным кабінеце сустрэў яго мужчына гадоў пад сорак. У цывільным касцюме, без гальштука, з расшпіленым верхнім гузікам кашулі, выглядаў ён даволі простым чалавекам — сваім дзядзькам, а не нейкім там суперагентам. Калі Славік увайшоў, ён адразу пстрыкнуў выключальнікам і запаліў святло, хоць у пакоі і без таго было светла, бо на вуліцы — сонечна. З першых словаў чалавек, які назваўся Паўлам Мікалаевічам, даў зразумець Славіку, што ведае пра яго калі не ўсё, дык вельмі шмат. Чым агаломшыў, хоць Славік і быў нібыта гатовым да гэтага. Усё ведаў Павел Мікалаевіч і пра іхнія, як ён сказаў, «пасядзелкі».
– Малады чалавек, — павучальна прамовіў Павел Мікалаевіч, — я не разумею, навошта вам гэтыя гульні ў Беларусь. У вас усё так нармальна складваецца па жыцці. Я ведаю, вы з няпростай сям’і, дзяцінства вашае было цяжкім, а паглядзіце, з кім вы звязаліся. Вы ведаеце, хто бацька Сержука? Не? Дык папытайце ў яго, пацікаўцеся. Ён генерал. Міліцыі! А ў Віктара, ці як там яго па-вашаму, Вінцэся, намеснік міністра, у Івана, ці як там — Янкі, у гаркаме партыі працуе, трэці сакратар... Па ідэалогіі, дарэчы… Вядома, ім можна і павыпендрывацца — таткі, калі што, прыкрыюць. А хто абароніць вас? Яны вам яшчэ не прапаноўвалі са зброяй у руках бараніць Беларусь ад акупантаўмаскалёў? Што, прапаноўвалі ўжо?
Павел Мікалаевіч запытальна ўзіраўся яму ў вочы і маўчаў. Трэба было нешта казаць.
– Не, — выціснуў ён з сябе.
– Дык прапануюць. Не сумнявайцеся. І што вам за гэта будзе, вы ведаеце? — Павел Мікалаевіч зноў пільна ўгледзеўся ў яго. — Літаратуру добра ў школе вучылі? Някрасава? «Чахотка і Сібір»…
Ён маўчаў. Шчыра сказаць — трохі разгубіўся. Ад новай інфармацыі, што пачуў ад гэтага чалавека, ад таго, што і сапраўды задумаўся пра свой лёс. А той ціснуў далей:
– Скажу вам, што ўсё адбываецца пад нашым кантролем. Думаеце, мы дадзім падняць галаву тут гэтай швалі, як у Прыбалтыцы? Франты, панімаеш, задумалі… не ўдасца! А калі і ўдасца, дык пад нашым шчыльным кіраўніцтвам. Лабусы ніколі не былі нам братамі, яны заўсёды былі ворагамі славянаў. Дык няхай пацешацца пакуль свабодай. А ў нас — прысячэм гэтыя гульні на корані. І жорстка. Не сумнявайцеся.
Славік маўчаў.
– Мы тут параіліся, — працягваў Павел Мікалаевіч, які, пэўна, адчуў у ім слабіну, — і вырашылі прапанаваць вам супрацоўніцтва. Я ведаю, вы хочаце пераехаць у Мінск, у аспірантуру. Што ж, варта. Абароніце кандыдацкую. Мы вам дапаможам. Вы хлопец талковы. У Мінску будзеце працягваць займацца сваёй любімай справай, у тым ліку і гісторыяй, калі вам гэта так падабаецца. Хадзіць на розныя пасяджэнні — там таксама «суполак» хапае. Вы ж ведаеце многіх хлопцаў, што называюць сябе «свядомымі беларусамі», якія адсюль туды пераехалі. Але пакуль папрацуеце тут. Час ад часу будзеце сустракацца з нашым чалавекам ды сёе-тое расказваць. І ўсё... Мы дамовімся, як, дзе і калі. Вы не сумнявайцеся — ніхто пра гэта не даведаецца… Ніколі. Гарантую.
Павел Мікалаевіч увесь час назіраў за ім і са свайго вопыту здагадваўся: гэты адмовіцца, не пагодзіцца. Славік, вядома, быў разгублены, але трымаўся даволі ўпэўнена. Павел Мікалаевіч бачыў, што ўгаварыць падобраму яго не ўдаецца, і змяніў тон на больш грубы:
– Калі вы думаеце, што мы не ведаем, чым вы там займаецеся, пра што гаворыце, дык вы памыляецеся. У нас усюды ёсць вушы. Вы ўсе ў нас пад каўпаком! Мы дазваляем вам гэта рабіць, каб выявіць патэнцыйных ворагаў і трымаць пад кантролем. Я хачу вас выцягнуць з той яміны, у якую вы патрапілі па ўласнай недасведчанасці, паддаўшыся ўгаворам аднаго сябра — вы разумееце, каго я маю на ўвазе… Я ведаю — вы наш, вы спартсмен, вам няма чаго рабіць з тымі адшчапенцамі-нацыяналістамі, якія мо толькі і думаюць, як зганьбіць, аклевятаць краіну, напісаць нейкую херню ды эміграваць на захад.
Славік маўчаў, сядзеў, апусціўшы галаву, і думаў: значыць, дакладна і да нас дабраліся… Бацька меў рацыю… Тое, што ў гэтай краіне ўсё адсочваецца, ён не проста здагадваўся, ён быў перакананы ў тым. Але каб настолькі… І галоўнае, цяпер, калі нібыта дазволілі дыхаць лягчэй, вальней, калі пачалася пе-ра-бу-дова і, як грыбы пасля даджджу, пачалі расці розныя нефармальныя аб’яднанні… Аказваецца, служба не дрэмле, усё пад яе кантролем… І ў «Талацэ», сярод, здавалася б, сваіх, невыпадковых хлопцаў і дзяўчат, ужо ёсць «стукачы». І мала ім іх, яны яшчэ і мяне хочуць завербаваць… Не, ні за што! Бо шыла ў мяшку не ўтоіш і рана ці позна яно вытыркнецца, і пра гэта стане вядома, як бы ні абяцалі таямніцу... Як я тады ў вочы хлопцам пагляджу? А калі і не даведаецца ніхто, усё роўна — «сексотам» быць не хачу!