– Славік! — клікала Таня тым самым прыснёным ласкавым голасам. — Сонечны Зайчык, ты што праходзіш міма? Прысядзь каля мяне…
А ён падціскаў вусны і, не гледзячы на яе, бы дзіцё, што нашкодзіла, ішоў далей: гэтак яму было няёмка за тое, што прысніў.
– Пакрыўдзіўся за што, Зайка?.. — чуў услед зычлівы і спагадлівы голас Тані, якая, вядома ж, ні пра што не здагадвалася, але як ён мог нешта патлумачыць ёй, калі сам пакуль не зразумеў, што яна пра ягоныя начныя прыгоды нічога не ведае і саромецца яму няма чаго…
Ці бачыў сны раней, калі «спаў» без прытомнасці, і якія то былі сны, ён не памятаў… Цікава, а ці былі сярод іх такія, як з Таняй?
Калі былі, дык, можа, ён і не паміраў, а жыў увесь час снамі...
Апошнім часам сны сталі сніцца часцей і часцей, кожную ноч і не па адным. Але галоўнае не тое, што яны сніліся, галоўнае, што яны цяпер запаміналіся і памяталіся. Ён прачынаўся, але вочы ў ноч не расплюшчваў, каб не спужнуць нядаўні сон. Ляжаў і пераганяў у галаве ўбачанае, каб запомніць самае істотнае: падзеі, людзей, пачутыя імёны, назвы…
Адзін з першых сноў з невядомымі яму, неінтэрнацкімі, людзьмі, прысніўся такі.
Зрэшты, мо то і не сон быў, а ўспамін, бо ён, здаецца, і не спаў зусім, а проста паўпрылёг у ложку і пра нешта думаў. Дагэтуль ён чытаў кнігу. Яна ляжала на грудзях і ціснула сваім лёгкім, прыемным цяжарам.
Яму ўбачыўся-прымроіўся горад. Не вёска, у якой ён цяпер быў, — вялікая вёска з драўляных хатаў, крыху наводшыбе якой стаяў сяміпавярховы будынак дома-інтэрната інвалідаў, і сам гэты адзінкавы гмах з кацельняй побач і двухпавярховікам для абслугі быў у вёсцы гэткім жа чужым, як і ягоныя насельнікі між вяскоўцаў...
Не, Славіку прысніўся горад з плоймаю падобных высокіх і яшчэ вышэйшых шматпавярховых дамоў — натуральных, сваіх сярод сваіх. Ён толькі прыехаў сюды з іншага, яшчэ большага горада. У першы дзень пасяліўся ў гатэлі, ляжыць у нумары на ложку з кнігаю на грудзях, якая не чытаецца, бо яму вельмі і вельмі кепска. І згадваецца Славіку не сама тая падзея, а пачуцці, што агарнулі яго тады: няўтульнасці і пакінутасці, няпэўнасці ды самоты…
Чаму яму так дрэнна? Таму, што да яго раптам прыйшло ўсведамленне, што вось гэты дзень і ёсць ягонае развітанне з дзяцінствам. Не з юнацтвам, не з маладосцю, а менавіта з дзяцінствам, хоць ішоў яму ўжо дваццаць першы год і ён скончыў інстытут ды прыехаў па размеркаванні працаваць у гэты горад. Студэнцкае, інтэрнацкае, агульна-дружнае жыццё было своеасаблівым працягам школьнага, дзіцячага, сямейна-хатняга. А вось цяпер ён застаўся сапраўды адзін. Бацькі былі недзе далёка ў вёсцы, але ён пра іх не надта і згадваў, бо забыў, адвык за гады вучобы. Яму было адзінока без сваіх студэнцкіх сяброў, што, як і ён, раз’ехаліся па ўсёй Беларусі. І недзе, мажліва, гэтаксама сумавалі ў пустых пакоях гатэляў... Ён ледзь не фізічна адчуваў гэты сум і боль, што вылучалі цяпер тысячы і тысячы студэнцкіх сэрцаў — птушанятаў, выкінутых з роднага гнязда, рыбінаў, выплюхнутых з іхняе стыхіі — вады — на бераг... Адарваных адно ад аднога па жывому і раскіданых па ўсёй краіне…
Сапраўднае дарослае жыццё пачыналася толькі цяпер. І ён раптам глыбока зразумеў тых хлопцаў, якія паспяшаліся ажаніцца на апошнім, чацвёртым, курсе, перад самым размеркаваннем, і яшчэ больш — тых дзяўчат-аднакурсніц, што гэтак трымцелі хутчэй выскачыць замуж...
О, як яму адзінотна было цяпер! Жыццё, здавалася, скончылася, наперадзе нешта абсалютна невядомае і страшнае… Ён і дагэтуль бываў далёка ад радзімы. Адзін. Але тады ён ведаў, што гэтая адзінота ягоная часовая, што пройдзе месяц-два, і ён вернецца назад, у звыклае жыццё. А цяпер? Што яго чакае цяпер? Гэтая невядомасць палохала. Аж да таго, што жыць не хацелася. У яго нават варухнулася думка — засіліцца... Альбо залезці на самы высокі паверх гатэля і скочыць уніз... Далейшае жыццё яму здавалася бессэнсоўным, непатрэбным у сваёй незразумеласці і няпэўнасці.
Ён тады злавіў сябе на гэтай думцы і спалохаўся. Адчай і самота сапраўды былі моцнымі. Але ж не настолькі! Не настолькі, каб скончыць жыццё самагубствам. Не ты адзіны цяпер у сваёй адзіноце ды самоце — казаў ён сабе, — што, калі ўсе пачнуць забіваць сябе пасля першых выпрабаванняў «даросласцю»? Трэба неадкладна выходзіць з гэтага стану, інакш і сапраўды да дурноты недалёка.
Славік схапіўся за тую думку, як за саламінку, разумеючы, што пакуль не ўвагнаў сябе ў стан, з якога вярнуцца нельга, пакуль яшчэ можа крытычна мысліць і ўсведамляць навакольнае, трэба нешта змяняць. Прынамсі, выйсці з гэтых шэрых сценаў, з гэтага гатэльнага пакоя з высокаю, упрыгожанаю ляпнінай, трохметроваю сталінскаю столлю, якая цісне на яго ўсім сваім цяжарам, пагражаючы абваліцца, упасці ды раструшчыць, і наводзіць на такія думкі...