Спеў аб Гаяваце

Пасылала Ваванэйса
Просьбу-плач: «О Чайбайабас!
Навучы мяне журботным
Гукам песень, поўных смутку!»

Наваколле слодыч гукаў
У музыкі пераймала,
Сэрцы ўсіх кранаў чулліва
Ён напевам пачуццёвым,
Бо спяваў аб волі, згодзе,
Аб любві і прыгажосці,
I аб смерці, і аб вечным
Пасмяротным існаванні,
Услаўляў Зямлю Паніма
I Паселішчы Шчаслівых.

Любы сэрцу Гаяваты
Быў лагодны Чайбайабас,
Той музыка, што лічыўся
Песняром непараўнаным;
Любы быў ён за пяшчоту
I за песень чараўнічасць.

Любы сэрцу Гаяваты
Быў і Квазінд — той асілак,
Самы дужы са смяротных
I магутны між магутных;
Ён любіў яго за сілу,
За характар незласлівы.

Квазінд быў ад нараджэння
Летуценны, бесклапотны.
Не любіў дзіцячых гульняў,
Ленаваўся вудзіць рыбу,
Паляваць на птушку й звера;
Але ён пасціў старанна,
Часта молячыся Духу,
Што аховай быў ягонай.

«Квазінд, — скардзілася маці,
Ты ні ў чым мне не пасобіш!
Ты спякотным летам, сонны,
Па палях, лясах блукаеш,
Крукам гнешся ты зімою
Над агнём сярод вігвама!
Я адна зімою лютай
Выхаджу на лоўлю рыбы,
Лёд на рэчцы прабіваю;
Мерзне невад мой набраклы
Над парогам, не лянуйся ж —
Выкруці яго старанна
I павесь сушыць на сонцы!»

Неахвотна дужы Квазінд
Пакідаў астылы прысак,
Моўчкі ён з вігвама выйшаў,
Скінуў сеці, што віселі
Над парогам, і выкручваць
Іх пачаў асілак Квазінд,
I, скруціўшы іх, патрушчыў,
Нібы крохкі пук саломы.
Вось якую меў ён сілу!

«Квазінд! — гэтак бацька сыну
Гаварыў,— ледзь дакранешся
Да стралы альбо да лука
Ты рукой — адразу зломіш.
Дык хоць так хадзем са мною:
Прынясеш здабычу з лесу».

Вёў ручай іх па цясніне
Зверху ўніз, дзе пакідалі
След свой лані і бізоны
На пяску і ліпкім глеі;
Нечакана паляўнічых
Напаткала перашкода:
Тут і там, як вокам кінуць,
Загрувасцілі дарогу
Ім паваленыя дрэвы.

«Нам дамоў,— стары прамовіў,—
След вяртацца: тут не пройдзеш!

Тут вавёрка не пралезе,
Мыш лясная лаз не знойдзе».
I дастаў з кішэні люльку,
Задыміўшы, сеў ка камень.
Не паспеў ён накурыцца,
Глянь-паглянь, а ўжо адкрыты
Непралазны шлях, з якога
Параскідваў дрэвы Квазінд:
Сосны ўправа — быццам стрэлы,
Кедры ўлева, быццам пікі.

Пагуляць яго аднойчы
Запрасілі аднагодкі:
«Квазінд! Што ты выглядаеш,
Што стаіш, скалу падпёршы?
Што не дужаешся з намі,
З прашчы камень не запусціш?»

Не сказаў нічога Квазінд,
Не сказаў ні слова Квазінд,
Да скалы ён павярнуўся,
Абхапіў яе рукамі,
Расхістаў і вырваў з глебы,
Закруціў над галавою
I ў раку яе закінуў,
У імклівую Павэцін.
Там скала і засталася.

Вірам пеністым аднойчы
Па Павэцін шпаркаплыннай
Квазінд плыў з таварышамі
Т бабра, Аміка, ўбачыў,
Караля Баброў Аміка:
Ён змагаўся з плынню грознай
То ўсплываў, то ў хвалях гінуў.

Не раздумваючы доўга,
Квазінд кінуўся ў бяздонне,
У вірах яго схаваўся,
Ён пагнаўся за Амікам
ІІа шалёнай вадаверці,
Пад вадою ён так доўга
Быў, што ўсе, хто гэта бачыў,
Закрычалі: «Згінуў Квазінд!
Болын нам Квазінда не ўбачыць!»
Квазінд выплыў з перамогай:
На плячы вісеў ягоным
Сам Кароль Баброў забіты,
I вада з яго сцякала.

Вось такіх сяброў надзейных
Гаявата меў, і першым
Быў музыка, Чайбайабас,
А другім — асілак Квазінд.
Доўга ў згодзе жыў ён з імі,
Вёў сардэчныя размовы,
Доўга з імі дбаў ён разам
Аб дабры для ўсіх народаў.