Выбрать главу
Ледзь лавіў асілак слыхам Гоман хваль, што б'юцца ў бераг,— Нібы вецер сярод сосен Карагодзіў над вадою, Быццам гэта легіёны Духа Сну над ім луналі, Іх дыханне чуў на шчоках, На чале сваім — удары Іх маленькіх тамагаўкаў.
Ад іх першага нападу Ап'янеў, нібы ад хмелю, Ад другога ўдару — самі Рукі выпусцілі вёслы, Трэці ўдар — і наваколле Захадзіла карагодам, Моцным сном забыўся Квазінд.
Так ён плыў уніз па рэчцы, Як сляпы, сядзеў у лодцы, Несла плынь яго павольна Пад галінамі ляснымі, Пад атрадамі Пігмеяў, Пок-Уэджыс, што ў таемных Спратах Квазінда чакалі.
З тых засад Малыя Людзі Шышкі кідалі ў асілка I траплялі імі ў плечы, I траплялі імі ў цемя. Чуўся крык іх ваяўнічы: «Смерць асілку! Смерць асілку!»
I тады хіснуўся Квазінд I ў раку перакуліўся, Галавой уперад — гэтак, Як у вір нырае выдра; Без грабца адна пірога — Дном угору ўніз па плыні — Паплыла па Такваміна, Што асілка пахавала.
Але памяць пра асілка Разам з ім не пахавана; I калі зімою ў лесе Векавыя дрэвы трушчыць На кавалкі завіруха,— «Гэта Квазінд! — кажуць людзі,— Гэта Квазінд ходзіць лесам, На апал хмызняк збірае!»
Не бывае так ніколі, Што сцярвятнік нападае На параненага звера Без таго, каб за ахвярай Не сачыў другі сцярвятнік, Не ляцеў услед за першым, Каб за імі не з'явіўся Потым трэці і чацвёрты, Аж пакуль не пацямнее Ад драпежнай зграі неба.
Як драпежнікі, прыходзяць За адной бядой другія Да абранае ахвяры; Першы раз прыходзяць ценем, Потым болем, потым горам, Аж пакуль не пацямнее Над здабычай іх няшчаснай Свет увесь ад страт пакутных.
Пібаан прыйшоў на Поўнач, Зноў ваду сваім дыханнем Ён скаваў, ператварыўшы.

XIX. Здані

Шкло яе ў халодны камень. З кос сваіх страсаў сняжынкі Пібаан сівы так роўна Над прасторамі, нібыта Гітчы Маніта суцэльнай Накрываў іх коўдрай белай.
Паляўнічы сярод лесу Паляваў пад свіст завеі; А ў паселішчах жанчыны Малацілі кукурузу Альбо скуры выраблялі; Гульні — моладзі занятак: Мяч — на рэчцы, лыжы — ў полі.
Цёмным вечарам аднойчы У сваім вігваме цёплым Мінегага і Накоміс Гаявату з палявання Насцярожана чакалі. Быў на тварах іх адбіты Сноп святла чырвона-цёмны, У вачах старой Накоміс Ён мігцеў, як цьмяны месяц, А ў вачах Вады Вясёлай Ззяў, як сонца ў светлых хвалях; Па кутках вігвама цені Выгіналіся за імі, А над імі дым кружыўся I знікаў у дымаходзе.
Вось крануў рукой нябачнай Хтось фіранку пры ўваходзе; Адхіліўся ўбок на момант Дым, ярчэй агонь успыхнуў, Як парог пераступілі Дзве няпрошаныя госці, Прыгінаючыся нізка, Не вітаючыся селі, Быццам цені сярод ценяў Мінегагі і Накоміс.
Выгляд іх сцвярджаў, што гэта Нетутэйшыя жыхаркі; Вельмі бледныя, худыя I маўклівыя, сядзелі У кутку яны маркотна.
Ці завея, што зімою Завывае ў дымаходзе? Ці сава, што ў час паўночны У глухім кугіча лесе? — Абвясціў выразна голас: «Гэта мёртвыя наведаць Вас прыйшлі ў жывых адзенні З тых краін, што вас чакаюць,— З царства вечнага Паніма».
Тут якраз дамоў вярнуўся Гаявата з палявання, Зацярушанага снегам Нёс аленя за плячамі, I да ног Вады Вясёлай Кінуў ён лясную ношу; I Вадзе Вясёлай здаўся Больш прыгожым Гаявата, Чым тады, калі прыходзіў Першы раз з такой жа ношай У яе вігвам бацькоўскі.
Потым ён, у кут зірнуўшы, Незнаёмых дзвюх заўважыў I падумаў: «Хто такія? Што за госці ў Мінегагі?» Не распытваў іх, а толькі Прапаноўваў ім гасцінна Свой ачаг, прытулак, ежу.