Выбрать главу
Свет ахутаў цішынёю Поўдзень душны і спякотны; Навяваючы дрымоту, Лес шумеў вакол вігвама, Закалыхвала сваёю Калыханкай Гітчы Гумі; Стракатаў у лузе конік, По-пок-кіна, аднастайна, I, зняможаныя летняй Духатою і спякотай, Спалі госці Гаяваты.
Дню гарачаму на змену Крочыў свежы адвячорак, Кідаў ён у лес, як пікі, Сонца вострыя праменні, Працінаў лясныя сховы I густыя цені імі, Па таемных дуплах шнырыў; У вігваме сном спакойным Спалі госці Гаяваты.
I тады старой Накоміс Гаварыў ледзь чутным шэптам Гаявата, каб спакойны Сон гасцей не патрывожыць:
«Надышоў мой час, Накоміс, Адыходжу я ў бацькоўскі Край Ківайдзіна далёкі, Да ягоных брам заходніх, На парог яго ўладанняў. А гасцей я пакідаю На цябе, глядзі за імі, Каб ні зло, ні страх, ні крыўда, Ні ліхія падазрэнні Іхніх сэрцаў не кранулі, Каб было ўсяго даволі Ім пад дахам Гаяваты!»
I, пакінуўшы Накоміс, Ён наведаўся суседзяў, Са старымі, маладымі Развітаўся, так сказаўшы:
«Адыходжу, о народ мой, Я ў далёкую дарогу; Многа доўгіх зім і летаў Праміне раней, чым зноў я Гэты край змагу наведаць; Але госці застаюцца; Вы прыслухацца павінны Да іх слоў, парад разумных, Бо Жыцця Ўладар з Усходу Нам прыслаў іх з добрай мэтай!»
Ён на беразе спыніўся, Азірнуўся і рукою Памахаў на развітанне, Потым з галькі Гаявата На ваду спіхнуў пірогу, Загадаўшы ёй: «На Захад!» I пірога паляцела Як страла па Гітчы Гумі.
Падпаліла сонца неба Вечаровае, як паліць Войска стэп пры адыходзе; Па паверхні Гітчы Гумі Сонца след пралёг бясконцы, Па якому, як па рэчцы, Плыў на Захад Гаявата, Плыў па полымі барвовым, Плыў, ахутаны туманам, Вечароваю смугою.
Доўга людзі з узбярэжжа За пірогай назіралі, Як яна то вынырала З хваль, то гінула ў тумане, Быццам серп маладзіковы, Што паволі патанае За вячэрнім небасхілам.
Зашумеў на развітанне Цёмны лес: «О Гаявата!» Хвалі ўсхліпвалі, і бераг Уздыхаў: «О Гаявата, Ты бывай, бывай навекі!» Чапля шызая Шух-шух-га Галасіла на балоце: «Ты бывай, о Гаявата!» I развітваліся доўга Людзі з ім: «О Гаявата! Ты бывай, бывай навекі!»
Так у полымі заходнім, За смугою вечаровай Знік любімы Гаявата У вятроў прытулку вечным — У Ківайдзіна ўладаннях, Адышоўшы назаўсёды Да Паселішча Шчаслівых, У далёкі край Паніма!

Слоўнік індзейскіх слоў, якія сустракаюцца ў паэме і патрабуюць дадатковага тлумачэння

Адамін — суніцы.

Бэм-Вава — гул грымот.

Вабаса — трус, поўнач.

Ваганомін — крык гора.

Вампум — паясы і іншае ўпрыгожанне з ракавін.

Ваўбік — уцёс, скала.

Вагэмін — цвіль на маісавых пачатках.

Гітчы Гумі — Верхняе возера.

Ішкуда — камета, агонь.

Йенадзізі — франт, фарсун.

Ківайдзін — паўночна-заходні вецер.

Ко — не.

Кэйбіен — заходні вецер.

Мандамін — маіс.

Мінага — чарніцы.

Мінамоні — дзікі рыс.

Міні-вава! — шорах дрэў.

Міскадзіт — кветка «След белага».

Мішэ-Моква — Вялікі Мядзведзь.

Мішэ-Нама — Вялікі Асетр.

Месяц кароткай начы — красавік.

Месяц Лістапада — верасень.

Месяц Лісцяў — май.

Месяц Лыж — лістапад.

Месяц Суніц — чэрвень.

Мускадэ — луг, даліна.

Мэдвэй-ошка! — плёскат вады.

Мэшынова — прыслужнік.

Нама — асетр.

Ноза — бацька.

Нэга Воджу — дзюны Верхняга возера.

Нэшка — зірні!

Онэвэ! — прачніся!

Паніма — замагільны свет.

Пібаан — зіма.

Пішнэкэ — казаркі.

Погак — смерць.

Пагэвоган — паліца, булава.

Пок-Уэджыс — пігмеі.

Сэгвон — вясна.

Уг! — так.

Шагадайя — баязлівец.

Ша-ша — мінулае.

Шавэн-нэмэшын — пашкадуй.

Шынгебіс — чырок.

Шышэбвэг — качаняткі (фігурка ў гульні ў косці).