— Niech tak będzie — powiedział dziwny przybysz. — Ale czy wolno spytać, dlaczego Ulisses?
— Bo to jest imię — odrzekł Enoch — wielkiego przedstawiciela rodzaju ludzkiego.
To był, oczywiście, absurd. Nie istniało żadne podobieństwo między przygarbionym generałem wojsk Północy, który przysiadł na płocie i strugał kij, a tym drugim Ulissesem, stojącym na ganku.
— Cieszę się, że je wybrałeś — powiedział Ulisses. — Brzmi godnie i szlachetnie, z dumą będę je nosił. A ty zostaniesz dla mnie Enochem — wszak przyjaciół wołamy po imieniu; przepracujemy wspólnie wiele twoich lat.
Teraz dopiero zaczęło to do Enocha docierać.
„Może i dobrze, że nie pojąłem tego od razu” — pomyślał.
— A może mógłbym — powiedział, walcząc ze świadomością, która zaczynała w nim narastać, narastać zbyt gwałtownie — poczęstować cię czymś. Zaparzę kawy.
— Kawy? — Ulisses cmoknął cienkimi wargami. — Masz kawę?
— Zaraz nastawię. Wbiję jajko, żeby fusy opadły.
— Delicje — ucieszył się Ulisses. — To najlepszy napój ze wszystkich, jakie piłem na odwiedzanych planetach.
Weszli do kuchni. Enoch przerzucił węgle pod płytą pieca kuchennego, a następnie włożył drwa. Zaniósł maszynkę do kawy do zlewu, nalał do niej wody z wiadra i nastawił do gotowania. Poszedł do spiżarni po jajka, potem zszedł do piwnicy i wrócił z szynką.
Ulisses siedział sztywno na krześle i obserwował krzątaninę Enocha.
— Zjesz jajecznicę na szynce? — spytał Enoch.
— Ja jem wszystko — odrzekł Ulisses. — Przystosowujemy się niezwykle łatwo. Właśnie dlatego wysłano mnie na tę planetę jako… jak to nazywacie? Rozglądacz?
— Zwiadowca — sprostował Enoch.
— Właśnie, zwiadowca.
„Łatwo się z nim rozmawia — pomyślał Enoch — zupełnie jak z innym człowiekiem, choć, Bóg świadkiem, nie wygląda on jak człowiek. Raczej jak paskudna karykatura człowieka.”
— Mieszkasz w tym domu od dawna — powiedział Ulisses. — Jesteś do niego przywiązany.
— To mój dom — odrzekł Enoch — od dnia moich narodzin.
Nie było mnie tu prawie cztery lata, ale zawsze pozostawał moim domem.
— Sam chętnie wróciłbym do domu — zwierzył mu się Ulisses. — Zbyt długo podróżuję. Misja jak ta, którą teraz wypełniam, zawsze trwa zbyt długo.
Enoch odłożył nóż, którym ukroił plaster szynki, i opadł na krzesło. Patrzył na Ulissesa.
— Ty? — spytał. — Ty wracasz do domu?
— Ależ oczywiście — odparł Ulisses. — Wykonałem już prawie zadanie. Mam dom. Myślałeś, że nie?
— Nie wiem — odrzekł niepewnie Enoch. — Nie zastanawiałem się nad tym.
Właśnie. Nigdy nie przyszłoby mu do głowy, że ta istota może mieć dom. Tylko ludzie mają dom.
— Kiedyś opowiem ci o moim domu — powiedział Ulisses. — Kiedyś może mnie nawet odwiedzisz.
— Daleko wśród gwiazd…
— Teraz wydaje ci się to dziwne. Upłynie trochę czasu, zanim przyzwyczaisz się do tej myśli. Ale kiedy nas poznasz — nas wszystkich — zrozumiesz. I mam nadzieję, że polubisz nas. Nie jesteśmy źli, naprawdę. Jest nas wiele gatunków i żaden nie jest zły.
„Gwiazdy — myślał Enoch — są tam, w samotności kosmosu; nie zgadłbym nawet, jak daleko ani czym są i dlaczego. Inny świat… nie, nie tak: wiele innych światów. Tam są ludzie, być może wiele różnych ras, różni ludzie na różnych gwiazdach. Jeden z nich siedzi tu, w tej kuchni, czeka, aż zaparzy się kawa i usmażą jajka.”
— Ale dlaczego? — zapytał. — Dlaczego?
— Ponieważ jesteśmy podróżnikami — odpowiedział Ulisses.
— Potrzebny nam tutaj przystanek w podróży. Chcemy zmienić ten dom w stację, a ty będziesz jej zawiadowcą.
— Ten dom?
— Nie możemy zbudować stacji, bo ludzie pytaliby, kto ją zbudował i po co. Jesteśmy zmuszeni wykorzystać już istniejącą konstrukcję i dostosować ją do naszych potrzeb. Ale tylko w środku. Zostawimy wszystko z zewnątrz tak, jak jest. Nikt nie powinien pytać. Musi być…
— A podróżowanie…
— Od gwiazdy do gwiazdy. Szybciej niż myśl o tym. Niż mrugnięcie okiem. Za pomocą maszyn, ale nie takich, jak ci się wydaje.
— Wybacz — powiedział Enoch zmieszany — ale to brzmi tak nieprawdopodobn ie.
— Pamiętasz, jak doprowadzano kolej do Millville?
— Tak, pamiętam. Byłem wtedy dzieckiem.
— Pomyśl więc o tym w ten sposób. Przybędzie jeszcze jedna linia kolejowa. Ziemia to po prostu następne miasto, a ten dom stanie się stacją nowej, innej kolei. Jedyna różnica polega na tym, że nikt na Ziemi prócz ciebie nie będzie wiedział, że kolej tu dochodzi. Tutaj będzie tylko zwrotnica i krótki postój.
Nikt z Ziemi nie kupi biletu na podróż taką koleją.
Wydawało się, że nie ma w tym nic niezwykłego, lecz Enoch przeczuwał, że było tak tylko pozornie.
— Wagony kolejowe w kosmosie? — spytał.
— Nie wagony. Coś innego — odrzekł Ulisses. — Nie wiem, jak ci wyjaśnić, od czego zacząć…
— Może powinieneś wybrać kogoś innego. Kogoś, kto zrozumie.
— Nie ma nikogo na tej planecie, kto zrozumiałby choć niewielką część. Nie, Enochu, nadajesz się tak samo jak inni. Pod wieloma względami zdecydowanie bardziej niż inni.
— Ale…
— Co jeszcze, Enochu?
— Nic — odparł Enoch.
Przypomniał sobie teraz, jak siadywał na schodach i rozmyślał o swojej samotności, o rozpoczęciu nowego życia, wiedząc, że pisane mu było rozpocząć nowe życie, że musiał zacząć od zera i budować wszystko od początku.
I nagle nastąpił nowy początek — bardziej niesamowity, niż mu się kiedykolwiek śniło.
11.
Enoch włączył do rejestru otrzymaną wiadomość i wysłał potwierdzenie:
NR 406302 PRZYJĘTE. KAWA SIĘ PARZY. ENOCH.
Skasował wiadomość i podszedł do pojemnika numer trzy z cieczą, przygotowanego przed wyjściem. Sprawdził temperaturę i poziom roztworu, upewnił się, czy pojemnik znajduje się w odpowiedniej odległości względem materializatora.
Przeszedł do drugiego materializatora, przeznaczonego dla osobistości i do nagłych wypadków, ustawionego w kącie, i dokładnie go obejrzał. Wszystko było w porządku, jak zwykle. Zawsze było w porządku, ale nie zapominał o zrobieniu przeglądu przed każdą wizytą Ulissesa. W razie jakiejś awarii nie mógłby i tak nic poradzić, mógłby jedynie wysłać pilną wiadomość do Galaktyki Centralnej. Wtedy ktoś przybyłby zwykłym materializatorem i naprawił, co trzeba.
Materializator dla osobistości i do wypadków nagłych używany był do celów, o których mówiła jego nazwa. Za pośrednictwem tego materializatora odbywały się oficjalne wizyty personelu Centrum Galaktycznego, a poza tym służyć miał on w nagłych wypadkach. Nie podlegał obsłudze stacji; sterowano nim z zewnątrz.
Ulisses, który pełnił funkcję inspektora tej i kilku innych stacji, miał prawo korzystać z tego materializatora na każde żądanie, bez uprzedzenia. Przez wszystkie lata jednak, ilekroć odwiedzał stację, nigdy nie przybywał bez wcześniejszego powiadomienia. Enoch przypomniał to sobie z pewną dozą dumy. Wiedział, że zawdzięczał to jedynie uprzejmości, której Ulisses przecież mógł nie okazywać wszystkim stacjom wielkiej sieci galaktycznej, choć istniały, być może, inne stacje, traktowane również wyjątkowo.
Postanowił, że powie Ulissesowi, kiedy ten przybędzie, iż stacja jest obserwowana. Może powinien był wcześniej go o tym powiadomić, ale bardzo niechętnie przyznawał, że ludzkość może zagrozić galaktycznym instalacjom.