— Што гэта?
— Ліфт. Нехта пазваніў, выклікае ўніз, — сказала шэптам Ганна праз дзверы.
Ён узяў у рукі том «Эксплуатацыі чыгункі», але сейф быў надта гарачы, і паклаў кнігу на пісьмовы стол. Унізе было чуваць, як зачыніліся дзверцы ліфта. Ёзеф адышоў ад парцьеры і, пацягнуўшы за шнурок, на якім вісеў рэвальвер, падняў яго на дзюймы два вышэй. Ён быў падумаў, можа, уцячы праз акно, аднак нагадаў, што давядзецца падаць з вышыні трыццаці футаў на дах кавярні. Потым дзверцы ліфта адчыніліся і адразу ж зачыніліся з трэскам.
— На першым паверсе, — шэптам паведаміла праз замочную шчыліну Ганна.
«Не бяда, — падумаў Ёзеф. — Можна не спяшацца. Спярша ў спальню Ганны, а потым на дах. Давядзецца, праўда, пачакаць хвілін дваццаць цягніка на Пасаў». Ножка крэсла, засунутая за ручку дзвярэй, захрасла. Яму прыйшлося пакласці сумку і пусціць у ход абедзве рукі. Крэсла звалілася на паркет і раскалолася. У гэтае імгненне ўключылася святло.
— Стаяць на месцы! — загадаў гер Кольбер. — Рукі ўгору!
Ёзеф Грунліх адразу падпарадкаваўся загаду. Ён павярнуўся вельмі павольна і за гэтыя некалькі секунд абдумаў план дзеяння.
— У мяне няма зброі, — ціха сказаў ён, з прастадушным дакорам гледзячы на гера Кольбера.
Гер Кольбер быў апрануты ў блакітную форму і круглую фуражку памочніка начальніка станцыі, ён быў маленькі і хударлявы, з смуглявым маршчыністым тварам, старэчая рука, якая трымала рэвальвер, злёгку дрыжала ад хвалявання і лютасці. Прастадушныя вочы Ёзефа звузіліся на імгненне, ён кінуў хуткі позірк на рэвальвер, прыкідваючы, пад якім вуглом будзе зроблены стрэл і ці праляціць куля міма. «Не, — вырашыў ён, — пацэліць у ногі, а куля трапіць у жывот». Гер Кольбер стаяў спінай да сейфа, і пакуль яшчэ не мог убачыць раскіданых неахайна кніг.
— Вы не так мяне зразумелі, — дадаў Ёзеф.
— Што вы там робіце каля дзвярэй?
Твар Ёзефа быў яшчэ чырвоны ад гарачага полымя.
— Мы з Ганнай… — пачаў ён.
— Ну, хутчэй кажы, нягоднік! — закрычаў на яго гер Кольбер.
— Мы з Ганнай — сябры. Шкада, гер дырэктар, што вы мяне… нас заспелі неспадзеўкі. Мяне сюды запрасіла Ганна.
— Ганна? — здзекліва перапытаў гер Кольбер. — Навошта?
Ёзеф сарамліва вільнуў сцёгнамі.
— Ну, гер Кольбер, вы ж самі ведаеце, як гэта звычайна здараецца. Мы з Ганнай — сябры.
— Ганна, ідзі сюды.
Дзверы павольна адчыніліся, і Ганна выйшла з свайго пакоя. Яна паспела ўжо надзець спадніцу і прычасаць валасы.
— Гэта праўда, гер Кольбер, — сказала яна, з жахам пазіраючы на незамаскіраваны сейф.
— Што з табой? Куды ты глядзела? Жанчына твайго веку! Куды гэта варта?
— Ваша праўда, гер Кольбер, але… — Яна вагалася, і Ёзеф спыніў яе, не даўшы магчымасці абараніць ці абвінаваціць яго:
— Мне вельмі падабаецца Ганна.
Бездапаможная, вартая жалю, яна з удзячнасцю сустрэла гэтыя словы.
— Так, праўда, ён так казаў мне.
Гер Кольбер тупнуў нагой.
— Ты проста дурніца, Ганна. Выверні ў яго кішэні. Можа, ён украў у цябе грошы.
Яму ўсё яшчэ не прыйшло ў галаву зірнуць на сейф, і Ёзеф пачаў выконваць прапанаваную яму ролю дробязнага, нікчэмнага зладзюжкі. Яму выдатна былі вядомыя іх самахвальства і звычай хныкаць. Яму даводзілася працаваць з імі, ён іх наймаў і без асаблівага жалю глядзеў, як іх адпраўлялі ў турму. «Кішэннікі», — пагардліва называў ён іх, разумеючы пад гэтым словам людзей без усякага пачуцця годнасці і кемлівасці.
— Я не краў у яе грошай, — захныкаў ён. — Ніколі б на гэта я не пайшоў. Мне падабаецца Ганна.
— Выверні яму кішэні.
Ганна скарылася, але рукі яе заслізгалі па яго вопратцы, нібыта лашчылі яго.
— А цяпер глянь у задняй кішэні.
— У мяне няма зброі, — сказаў Ёзеф.
— У задняй кішэні, — паўтарыў гер Кольбер, і Ганна адкінула падбіўку пінжака. Калі гер Кольбер пераканаўся, што і ў той кішэні нічога няма, ён апусціў рэвальвер, аднак яго ўсё яшчэ калаціла ад старэчай лютасці. — Зрабіць з маёй кватэры бардэль! — крычаў ён. — Што ты можаш сказаць у сваё апраўданне, Ганна? Ну і заварыла ты кашу!
Ганна, утаропіўшы вочы ў падлогу, ламала худыя рукі.
— Не ведаю, што гэта на мяне найшло, гер Кольбер. — Аднак сказаўшы гэтыя словы, жанчына, відаць, усё зразумела. Яна падняла вочы, і Ёзеф убачыў, як у яе поглядзе адданасць саступіла месца агідзе, а агіда — злосці. — Ён мяне спакусіў, — павольна вымавіла яна.
Тым часам Ёзеф не зводзіў вачэй з сваёй чорнай сумкі, якая ляжала на стале за спінай у гера Кольбера, з кучы кніг і з незамаскіраванага сейфа, але трывога не перашкаджала яму думаць. Рана ці позна гер Кольбер знойдзе сапраўдную прычыну яго візіту, а Ёзеф ужо заўважыў руку начальніка каля званка, які, пэўна, звязаны з кватэрай швейцара.