На пачатку кнігі пісьменнік змясціў сваю вершаваную аўтабіяграфію “Maciej Stryjkowski Osostevicus, sam o sobie i przygodach swoich w zwiedzeniu rozmaitych krain świata” і ажно тры эпіграмы на недобразычлівых крытыкаў: “Na Zoilusa cnocie i pracy utciwej nieprzyjaznego autor”, “Na niewdzięcznych i sławie dobrze zasłuzone zajrzących”, “Na jednego nieprzejaznego sacunkarza przewaznych dochcipów”. Усе гэтыя творы развіваюць ідэйныя матывы верша “Да ласкавага чытача” з рукапіснай хронікі, таму гэтага верша ў кнізе няма, няма і паэтычнай інвакацыі “Войны і герояў уваскрашаю...” , і празаічнага прысвячэння князю Юрыю Алелькавічу. У друкаванай хроніцы М. Стрыйкоўскі выкладае сваё творчае крэда ў прадмове-прысвячэнні “Jaśnie wielmożnym Xiążętom, panom, senatorom...”: паўтарае вядомыя нам ужо тэзісы пра карысць гістарычных ведаў, пра мужных літоўскіх Гектараў і Аяксаў і пра ролю Гамера ў захаванні славы герояў.
Але з’яўляюцца ў прадмове і новыя акцэнты, якія сведчаць пра эвалюцыю творчага метаду пісьменніка і вытлумачваюць тыя змены, што адбыліся ў друкаванай хроніцы ў параўнанні з рукапіснай. Напрыканцы сачынення “Пра пачатак...” М. Стрыйкоўскі, як мы памятаем, прасіў у чытача прабачэння за адыход ад вершаванай формы. A напачатку “Хронікі...” – палічыў патрэбным растлумачыць чытачу, чаму ён асмеліўся увесці ў празаічны тэкст твора вершаваныя ўрыўкі: “A iżem, kilko bitew znaczniejszych <...> w tej historiej wierszem napisał, tedym to uczynił nie inszym umysłem, jedno dla skuteczniejszego wyrażenia bitwy i prawdziwej jako się toczyła rzeczy, ani tej ani przciwnej stronie folgując, ale trybem prostym historią prowadząc <...>. Tez po długiej a tęskliwej pracy w pisaniu prostej oraciej, czasem gdy nie było czym inszym, cieszyłem się poeci innata opisując wierszem właśnie a prawdziwie mężów zacnych dzieje, nie Homerussowymi ani Wirgiliussowymi i Owidiussowymi zmysłami rzecz zdobiąc, ale prostym gościńcem prawdziwą historią prowadząc, co i Ennius opisując sprawy sławnie dzielnych Scipionów w Africe i Archius poeta wojnę Luculussowę z Mitridatessem królem Pontskim i Marryussowę z Cimbrami i Lucanus w wierszach swoich o Rzymskich wojnach czynił, o którym iz wierszem prawdziwie historią i wojny jako się toczyły opisał, jeszcze i dziś jest wielka zwada i gadka między grammaticami, jeśliby go poetą, jeśli historikiem słuszniej mianować mieli. Bo poetowie z niejakigo Boskiego natchnienia wiersze czyniąc, skuteczniej prawdę rzeczy niz prosty orator wyrażają” (Stryjkowski 1846: ІІ, XLVI).
Выразна відаць, што аўтар “Хронікі...” сфармуляваў нарэшце для сябе правіла ўжывання вершаванай формы ў празаічным творы і імкнуўся пераканаць чытача ў правамернасці такога выкарыстання паэзіі (уласныя разважанні пісьменнік падмацоўвае далей выказваннямі Платона). На жаль, гэтыя тэарэтычныя прынцыпы пісьменнік не рэалізаваў да канца на практыцы: першымі вершаванымі ўстаўкамі ў “Хроніцы...” сталі не маляўнічыя апісанні бітваў, а гістарычныя аргументы пра прыбыццё Палемона ў Літву, перанесеныя ў крыху змененым выглядзе з сачынення “Пра пачатак...” Толькі ў апошніх, спецыяльна для “Хронікі...” напісаных раздзелах, дзе аўтар не быў прывязаны да рукапіснага варыянту, вершаваная форма выкарыстана выключна для стварэння баталістычных сцэн: “O porażeniu 25 000 tatarów przekopskich pod Wisniowcem, roku 1512 ..”, “Bitwa sławna z Moskwą”. Прысвечаныя дзвюм слаўным перамогам гетмана Канстанціна Астрожскага, гэтыя вершы засведчылі відавочны рост паэтычнага майстэрства М. Стрыйкоўскага і пацвердзілі парадаксальную заканамернасць: чым радзей і ашчадней пісьменнік ужываў вершаваную форму, тым лепш у яго выходзіла!
Змены, што адбыліся у друкаванай хроніцы ў параўнанні з рукапіснай, тлумачыліся, на нашую думку, не столькі ўплывам знешніх абставінаў (уздзеяннем кан’юнктуры кніжнага рынку, пажаданнямі новага мецэната, заўвагамі невядомых нам крытыкаў), колькі эвалюцыяй творчага метаду пісьменніка, з’яўленнем новых узораў для наследавання. Як і ў ранейшых сваіх творах М. Стрыйкоўскі часта і ахвотна згадвае ў “Хроніцы...” Гамера, Вергілія і Авідзія, але ўжо ўсведамляе непрыдатнасць іхняга метаду для ўласнай працы. За ўзор для наследавання ён выбірае творы Энія, Архія і Лукана – познеантычных і раннехрысціянскіх паэтаў, якія апісвалі ў сваіх творах сапраўдныя гістарычныя падзеі з удзелам рэальных асобаў, а не легенды і міфы пра старажытных герояў і багоў. Асабліва моцнае ўражанне зрабіла на М. Стрыйкоўскага вершаванаяй хроніка Лукана “Фарсаліі” – амаль забытая ў нашыя дні, але вельмі папулярная у эпоху Рэнесансу. Нагадаем, што менавіта луканаўская мадэль эпасу сталася дамінуючай у польскай паэзіі канца XVI – XVII стст., на яе арыентаваліся Я. Каханоўскі, В. Патоцкі, Б. Папроцкі, С. Твардоўскі (Nieznanowski 1972: 391 – 426).