Poskoczy ku Europie w pierwszy stopień nieba,
Tam nagość niskiey ziemie słońce obaczywszy,
Obumarłem żywiołom iey sie przypatrzywszy
Rosmieie sie wesoło pałając iasnoscią,
Ze usiebłą zagrzeie wdzięczną gorącością. <...>
Tam że ziemia uyrzawszy Pheba roskosznego
Rosmieie sie też k niemu serca ochotnego,
Y w rozmaite barwy pilno sie ubiera,
Budząc każdą żywiołę ktora z nią obmiera:
Ptastwa, zwierze, robaczki, dzrzewka, latorośli,
Ziołeczka każde planty ktore na niey rosli.
Працытаваны ўрывак – лепшае апісанне прыроды ў польскамоўнай паэзіі Беларусі XVI стагоддзя, і адно з лепшых ва ўсёй беларускай літаратуры эпохі Рэнесансу. Выканана яно не ў натуралістычным, а ў міфалагічным ключы, у рэчышчы класічнай традыцыі, распачатай Гесіодам, і мае алегарычную функцыю: паказваючы надыход Вясны ў прыродзе, паэт перадае атмасферу Нараджэння чалавека. Жыццё з’яўляецца з кахання Сонца і Зямлі, па абуджаных лясах і палях ходзіць багіня кахання Венера і аздабляе іх сваімі дарамі. Зямля традыцыйна сімвалізуе жаночы пачатак, цяжарнасць жанчыны прыпадабняецца да “цяжарнасці” Зямлі пасля вясновых буйстваў, і з апісання прыроды натуральна вынікае паведамленне пра з’яўленне на свет дзіцяці:
Abowiem iako ziemia niżli pocznie rodzić,
Zwykła z swoim ciężarem obemglawszy chodzić
Aż sie iey Rzekom wrota otworzą do Morza,
Toż się pocznie radować zbywszy swego gorza.
Tak też młode dzieciństwo nastawa z ciężkości
Y czyni niewymowne rodzicom radości.
Нарадзіўшыся з лона маткі (з лона Прыроды), чалавек трапляе ў свет Культуры. Пасля бурлівай радасці з прычыны з’яўлення дзіцяці і нядоўгага ідылічнага любавання “анёлкам” бацькі пачынаюць думаць пра тое, як выхаваць свайго нашчадка сапраўдным грамадзянінам і хрысціянінам, годным Нябеснага Царства. Сціхаюць узнёслыя паэтычныя гімны і ў цішыні чуваць манатонны голас рытора, настаўніка, які дае парады бацькам, звяртаючыся да “навук мудрацоў”: да выказванняў Сакрата, Гарацыя, Тэрэнцыя, Фалеса, Цыцэрона, да прыкладаў з твораў Авідзія і Вергілія. Заканчэнне раздзела “Дзяцінства...” і наступны раздзел “Маладосць, падобная да Лета” прысвечаны педагагічным праблемам, бо дзяцінства і маладосць Чалавека – гэта час навучання, перыяд пазнання Сусвету. У паэме няма разгорнутага апісання летняй прыроды, як не будзе далей апісанняў восені і зімы, паэт пераносіць усю ўвагу з прыроднай сферы на свет культуры, цывілізацыі, хаця аналогіі паміж вегетатыўным і духоўным жыццём яшчэ захоўваюцца:
Iako pola ozdobne kwitną w tym to czasie,
Tak też człowiek na ten czas przychodzi k swey krasie.
A iak drzewo iżeby dobry owoc dało
Potrzeba opatrować by sye nie psowało,
Tak też rostropni ludzie synow opatruią
Naukami ktore być naprzednieysze czuią...
Большасць парадаў у паэме датычыцца выхавання хлопцаў, але не забываецца аўтар і пра дзяўчат: ім адрасаваны, напрыклад, словы Петраркі пра перавагу ўнутранай, духоўнай прыгажосці над знешняй, фізічнай (відаць, з вуснаў вялікага песняра кахання гэтая хрысціянская сентэнцыя гучала асабліва пераканаўча). Прысвечаны навучанню раздзел змяшчае найбольшую колькасць літаратурных цытатаў і гістарычных прыкладаў, і ўсё ж ён не перагружаны абстрактна-разумовай лексікай ды спасылкамі на крыніцы. Калі сціхае голас рытора-настаўніка, робіцца зразумела, што лекцыя была не столькі навукай, колькі услаўленнем навукі, гімнам Пазнанню.
У наступным раздзеле – “Сталасць, падобная да Восені” – услаўляецца праца, стваральная дзейнасць чалавека, якая з’яўляецца ягоным цяжкім абавязкам, але адначасова і шчаслівым прызначэннем:
Praca tedy potrzebna człowieku każdemu,
Ktory chce przyść na świecie ku czemu dobremu:
Człowiek ku pracey stworzon, a Ptak ku lataniu,
W pracy chleba pożywać, a nie w prożnowaniu,
Bowiem prożnuiącemu nie każą ieść chleba.
Dla lenistwa człek ginie, nie wchodzi do nieba.
Паэт прысвячае па некалькі радкоў прафесіям купца, жаўнера і фурмана, падкрэслівае важнасць працы святара, які апякуецца чалавечымі душамі і вядзе іх да Бога. Але асноўная ўвага ў паэме “Чалавечы век” скіравана на працу земляроба, што тлумачыцца як агульнай канцэпцыяй твора (земляробства непарыўна звязана са зменамі пораў года), так і моцным уплывам літаратурнай традыцыі. Зноў узнікаюць паралелі з паэмай Гесіода “Праца і дні” і трактатам М. Рэя “Жыццё пачцівага чалавека”, дзе ўслаўляецца размеранае сямейнае жыццё на ўлонні вясковай Аркадыі. “Bo gdy przypadnie wiosna, azaż owo nie rozkosz z żonką, z czeladką po sadkoch, po ogrodkoch sobie chodzić, szczepków naszczepić, drobne drzewka rozsadzić/ niepotrzebne gałązki obcinać, mszyce pozbierać, krzaczki ochędożyć, okopać, trzaskowiskiem osypać? <...> Więc też sobie pójdziesz potym do ogródeczków, do wirydarzyków, grządki nadobnie każesz pokapać. <...> To sobie z oną rozkoszą nasiejesz ziółek potrzebnych, rzodkiewek, sałatek, rzeżuszek, nasadzisz maluneczków, ogóreczków”, – раіць чытачу польскі пісьменнік (Rej 1914: 1, 298 - 299). С. Кулакоўскі таксама ўслаўляе сямейную ідылію, але звяртаецца найперш да алегарычна-эмблематычнага спосабу выяўлення: