У сваёй вершаванай прадмове Я. Казаковіч раіць чытачу-хрысціяніну не дбаць пра нажыву, але прыслухацца да парадаў паганскіх мудрацоў:
<...> Raczey z Cyceronem
Baw się tą Cnotą, Cnota skarbiem nie zliczonym.
A uznasz snadnie, że się lepiey bawić Cnotą,
Niżli zyskiem do sztucznych przemysłow ochotą.
Матыў асуджэння шляхты за тое, што вышэй за рыцарскую годнасць і хрысціянскія цноты яна ставіць багацце, гучыць і ў вершах Я. Казаковіча з “Nowego Testamentu” (Вільня, 1593): у эпіграмах на гербы Крыштафа Зяновіча, Мікалая Зяновіча і Мікалая Нарушэвіча і ў прысвячэнні Мікалаю Зяновічу (пад вершамі подпіс: “Jan Kozakowicz.”). Падобныя нараканні абапіраюцца на традыцыйнае ўяўленне пра шляхецкую этыку, якое дажыло ў грамадстве ажно да ХІХ ст. (Оссовская 1987: 207 - 211).
Маральна-грамадскія праблемы хвалююць Я. Казаковіча больш, чым геральдычная выявы: ён наракае на заняпад традыцый продкаў, на нядбайнасць гаспадароў і хцівасць ліхвяроў, а сваіх герояў-адрасатаў – прадстаўнікоў заможнай кальвінісцкай шляхты – ўслаўляе за тое, што яны не пашкадавалі грошай на выданне “Новага Запавету”. Такім чынам, у геральдычных і дэдыкацыйным вершах Я. Казаковіча прысутнічаюць ідэі, характэрныя для маральна-дыдактычнай паэзіі (згадаем ананімную паэму “Пратэй, або Пярэварацень”, вершаваны трактат М. Стрыйкоўскага “Ганец Цноты”) і нават – для рэлігійна-палемічнай: у прысвячэнні М. Зяновічу паэт выказвае ўпэўненасць, што выданне праўдзівага Божага слова дапаможа развеяць “фальшывы дым ад казак Антыхрыста” (адразу згадваецца “Песня сабраная з Адкрыцця св. Яна ... што папа ёсць праўдзівы Антыхрыст...” з нясвіжскага канцыянала 1563/1564 гг. і паэма “Апалагетык, гэта значыць Абарона канфедэрацыі...”).
Такім чынам, змест кніжных эпіграм залежаў не толькі ад жанравай канвенцыі, але і ад зместу, характару самой кнігі, у якой гэтыя эпіграмы друкаваліся. Услаўленне праўдзівай веры і антыкаталіцкія закіды прысутнічаюць і ў іншых вершах Я. Казаковіча, змешчаных у пратэстанцкіх выданнях рэлігійна-асветніцкай і рэлігійна-палемічнай накіраванасці.
У перавыдадзенай у Вільні ў 1594 г. кнізе Мікалая Рэя “Postilla polska” надрукаваныя два вершы Я. Казаковіча: эпіграма на герб Міхала Францкевіча і дэдыкацыя гэтаму шляхціцу, на сродкі якога была выдадзена кніга (пад дэдыкацыяй подпіс: “Jan Kozakowicz Litwin”). У эпіграме паэт услаўляе воінскія заслугі М. Францкевіча перад Айчынай (верш цытаваўся намі як тыповы прыклад геральдычнай паэзіі ў манаграфіі “Героіка-эпічная паэзія Беларусі і Літвы канца XVI ст.” (Кавалёў 1993: 27)), а ў прысвячэнні дзякуе яму за наталенне “духоўнага голаду” чытачоў, за абарону праўдзівай веры і ратаванне “ўбогага Збору” (Rej 1594).
Выразную рэлігійна-палемічную накіраванасць мае прэфацыйны верш Я. Казаковіча “Do łaskawego czytelnika”, змешчаны разам з эпіграмай на герб Януша Радзівіла ў сачыненні Сымона Тэафіла “Zwierciadło nabożenstwa chrzescianskiego w Polszcze” (Вільня, 1594). Услед за Тэафілам (Турноўскім), паэт крытыкуе дзейнасць манахаў-езуітаў, згадвае міфалагічнага бажка Пратэя, здольнага прымаць любое аблічча, і пагардліва называе “сапраўднымі Пратэямі” каталіцкіх манахаў, не раз мяняўшых на працягу стагоддзяў назвы ордэнаў і колеры сутан. Я. Казаковіч не шкадуе з’едлівых і нават непрыстойных слоў у адрас езуітаў і папы рымскага:
Iże takiey za czasow Apostolskich barwy
Słudzy Boży nie mieli: bo się strzegli larwy
Oney Rzymskiey, która to winem opoiona
Miała wzbudzić takowe przedziwne imiona.
Паставіўшы пад востра-палемічным вершам свой традыцыйны подпіс: “Jan Kozakowicz Litwin”, паэт мог спадзявацца хуткага адказу з лагеру супраціўнікаў. У тым самым годзе выходзіць з друку кніга вядомага езуіцкага тэолага Марціна Лашча (пад псеўданімам: “Marcin Tworzydło”) “Okulary na zwierciadło nabożenstwa chrzescianskiego w Polszcze” (Вільня, 1594), дзе быў змешчаны верш Мацея Шалайскага “Do Jana Kozakowicza” (некаторыя даследчыкі прыпісваюць аўтарства гэтага верша М. Лашчу (Fłorczak 1967: 193; Rzepka 1972: 136)):
A ty, miły Kozaczku, barzoś się poskapił,
Ześ się z Nizu do Litwy na zdobycz pokwapił: