Характэрнаю рысаю “пасольскай паэмы” Г. Пельгрымоўскага з’яўляецца тэматычная шматпланавасць: апісанні бясконцых спрэчак і дыскусіяў канцлера Л. Сапегі з баярамі і прыказнымі дзякамі паэт перамяжоўвае з паказам штодзённых цяжкасцяў жыцця паслоў у Маскве, з замалёўкамі побыту і звычаяў вялікакняскага двара і рускага народа на мяжы XVI - XVII cтст. З гневам і агідаю піша паэт пра крывавыя публічныя пакаранні па загадзе Барыса Гадунова – спадчыну тыраніі Івана Грознага. Абурае яго пагардлівае стаўленне маскоўскіх уладаў да навукі і асветы, адсутнасць школ і друкаваных кніг:
A wy co, mili Moskwa? Gdzie swój rozum macie,
Żeście to zarzucili i oto niedbacie?
Tatarskie obyczaje, ich pogańskie sprawy:
To wasz rozum i mądrość i wasze zabawy.
Gdy o szkolach mawiają i o nich słychacie,
Ledwo nie za truciznę, za powietrze macie.
Шмат увагі прысвечана ў паэме апісанню ўрачыстых цырымоніяў і абедаў пры двары маскоўскага ўладара. Цікаўнае вока пана пісара заўважае шмат каларытных дэталяў і асаблівасцяў, а скептычны розум дае ім паблажліва-іранічную альбо здзекліва-саркастычную ацэнку. Са здзіўленнем адзначае Г. Пельгрымоўскі адсутнасць на сталах талерак, нажоў, лыжак і заморскіх вінаў. Не падабаецца яму мясцовы звычай падаваць стравы на стол халоднымі, нібы іх толькі што дасталі са склепу. Заўважаецца, аднак, і пэўная тэндэнцыйнасць у стаўленні пана пісара да маскоўскага побыту і звычаяў. Вынікала яна з характэрнага для XVI - XVII cтст. уяўлення пра падзел Еўропы на краіны цывілізаваныя і краіны варварскія, прычым кожны аўтар адносіў сваю радзіму да ліку першых, а суседзяў – да ліку другіх. Літвіна Гальяша Пельгрымоўскага здзіўляюць і абураюць парадкі ў Маскве, паляк Ян Пасак здзекуецца і кпіць з варварскіх звычаяў у Літве, французу Генрыху Валуа Польшча бачыцца з Вавельскага замку краінай адсталай і дзікай.
Безумоўна, паўплывалі на стаўленне Г. Пельгрымоўскага да маскоўскіх парадкаў таксама і цяжкія ўмовы жыцця паслоў, доўгае знаходжанне на чужыне, агрэсіўныя паводзіны баяр у працэсе перамоў і блазенская пазіцыя Барыса Гадунова. Некалькі месяцаў маскоўскі князь не прымаў паслоў Рэчы Паспалітай з прычыны “хваробы пальца на назе”, а тым часам аказаў прыём паслам Швецыі, надзяліўшы іх багатымі падарункамі і дэманстратыўна загадаўшы пасяліць навідавоку ў польска-літоўскіх паслоў. Г. Пельгрымоўскі наракае на дрэннае харчаванне, на недалікатнае абыходжанне і на забарону выходзіць у горад і размаўляць з яго жыхарамі (падобныя наракані гучаць і ў “Размове аднаго паляка з маскалём...”, створанай творчай фантазіяй зняволенага паэта). Думкі пра пакутніцкую смерць у маскоўскай вязніцы неаднойчы агортвалі пана пісара.
Але перамовы са шведамі не прынеслі баярам чаканых вынікаў, а 11 лютага 1601 г. у Маскву прыбыў ганец ад караля Жыгімонта ІІІ з навінай аб перамозе гетмана Яна Замойскага над Міхалам Мультанскім. Г. Пельгрымоўскі прысвяціў трыумфу “польскага Уліса” вялікі ўрывак у сваёй “пасольскай паэме”, нібы нагадваючы чытачу, што хоць услаўляе ён гэтым разам цярністы шлях да міру, але і ваенныя подзвігі апяваць умее.
Зброя Замойскага аказала дзейсную падтрымку красамоўству Сапегі: здароўе Барыса Гадунова адразу паправілася і ён міласціва пагадзіўся прыняць паслоў Рэчы Паспалітай. Змяніліся і паводзіны баяр, перамовы сталіся больш плённымі, і хоць Масква не прыняла ні дзяржаўнай уніі, ні вечнага міру, але пагадзілася на дваццацігадовае перамір’е. З радасным, але трывожным настроем пакідалі паслы Маскву: некалі Іван IV двойчы парушаў падобныя перамір’і і распачынаў ваенныя дзеянні, не было даверу і да цяперашняга маскоўскага ўладара. Супярэчлівыя настроі паслоў выдатна адлюстраваў у сваім творы Г. Пельгрымоўскі:
Daj Boże byśmy rychło braterstwo przyjęli,
Z tym narodem moskiewskim przyjaźń wieczną wzięli.
Bodaj w szczęsną godzinę zgodę zawierano
I traktatów zaczętych koniec udziałano.
Lecz że jeszcze są trudne zawady do tego,
Słuchaćby przypowieści: patrzaj każdy swego.