Выбрать главу

У раёне мястэчка Семежава канчаткова былі сфарміраваны абодва палкі Слуцкай брыгады.

Слуцкая брыгада, як сведчыла гродзенская газета «Беларускае слова» і як потым пацвердзіў камандзір брыгады А. Сокал-Кутылоўскі, першапачаткова складалася з чатырох тысяч чалавек. Але разам з рэзервам яна налічвала 10 тысяч чалавек. На ўсіх зброі не хапала. У пачатку паўстання ў Слуцкай брыгадзе налічвалася ўсяго 300 карабінаў, якія былі перададзены польскімі ўладамі, і 500 вінтовак, што прынеслі самі паўстанцы. Потым, праўда, выявілася, што 200 польскіх карабінаў былі перададзены са збітымі прыцэламі і для баёў аказаліся непрыдатнымі.

Пасля пачатку паўстання праз Беларускую вайсковую камісію з Лунінца Слуцкай брыгадзе былі перададзены яшчэ вінтоўкі і кулямёты. У снежні 1920 г. брыгада мела ўжо 2 тысячы вінтовак і 10 кулямётаў, частка з якіх былі трафейнымі. Аднак артылерыі ў брыгадзе зусім не было, і гэта значна змяншала магчымасць больш актыўных баявых дзеянняў. Забеспячэнне спачатку, дзякуючы добраахвотным ахвяраванням сялян, было наладжана добра, але потым, па меры скарачэння тэрыторыі пад кантролем паўстанцаў, пачало пагаршацца.

Камандзірам Слуцкай брыгады стральцоў войскаў БНР Беларуская рада Случчыны прызначыла капітана Анастаса Анцыповіча. Камандзірам 1-га Слуцкага палка быў прызначаны капітан Генеральнага штаба расійскай арміі П. Чайка (ураджэнец Случчыны), які да другой польскай акупацыі працаваў на пасадзе памочніка ваеннага кіраўніка Слуцкага павятовага ваенкамата. Камандзірам 2-га Грозаўскага палка быў прызначаны капітан Лукаш Семянюк, які з лютага 1920 г. быў камандзірам першага беларускага партызанскага атрада (створанага Беларускай вайсковай камісіяй у Менску). Былі арганізаваны штаб брыгады (начальнік штаба — капітан Антон Борык), аддзелы разведкі і контрразведкі пры штабе. Лекар Арсен Паўлюкевіч арганізаваў палявы шпіталь, а Янка Біруковіч — вайсковы суд. Дзейнічала таксама вайсковая школа для падрыхтоўкі камандзіраў на чале з паручнікам Фёдарам Данілюком. Асноўную частку афіцэрскага саставу складалі беларускія афіцэры з баявым вопытам. Яны былі ўдзельнікамі Першай сусветнай вайны.

Брыгада была пяхотнай; абодва палкі яе падзяляліся на батальёны і роты. У яе складзе таксама знаходзіліся конны атрад, палкавыя абозы і зброевая майстэрня. Быў сфарміраваны і асобны ад брыгады атрад з дзвюх рот. У палках былі створаны свае штабы.

1-шы Слуцкі полк брыгады фарміраваўся ў Слуцку і мястэчку Семежава з беларускай міліцыі, сялян-добраахвотнікаў і жыхароў Слуцка. У пачатку паўстання ў складзе Слуцкага палка налічвалася каля 2 тысяч жаўнераў. Меліся і рэзервы, але зброі і боепрыпасаў было мала. Вінтовак і некалькіх кулямётаў хапіла толькі на чвэрць асабовага складу. За кошт здабытых у баях трафеяў, зброі ад перабежчыкаў-дэзерціраў з Чырвонай Арміі і дапамогі ад Беларускай вайсковай камісіі ў снежні 1920 г. была ўзброена палова жаўнераў палка. 1-шы Слуцкі полк складаўся з 4 батальёнаў, кожны батальён — з 3 рот.

2-гі Грозаўскі полк фарміраваўся ў мястэчку Грозаве Слуцкага павета (цяпер Капыльскі раён), Слуцку, а потым і ў мястэчку Семежава з беларускай міліцыі, сялян-добраахвотнікаў, а таксама гараджан Слуцка. Усяго ў пачатку дзеянняў Грозаўскі полк меў каля 2 тысяч жаўнераў. Меўся і рэзерв. Намеснікам камандзіра палка быў капітан Антон Гнароўскі, камандзірамі 1-га батальёна — капітан Антон Самусевіч і 2-га батальёна — ужо штабс-капітан Янка Мацэлі. Узбраеннем (вінтоўкамі і некалькімі кулямётамі) была спачатку забяспечана толькі чвэрць асабовага складу палка. За кошт трафеяў і дапамогі Беларускай вайсковай камісіі пазней была ўзброена палова жаўнераў палка.

Такім чынам, за некалькі дзён была разгорнута 1-я Слуцкая брыгада стральцоў войскаў Беларускай Народнай Рэспублікі. Брыгада была баяздольным вайсковым злучэннем рэгулярнага войска, мела добры афіцэрскі састаў і, галоўнае, жаданне жаўнераў ваяваць за незалежнасць Беларусі.

Слуцкі збройны чын

У канцы лістапада 1920 г. беларускае войска заняло пазіцыі за 35-40 кіламетраў на захад ад Слуцка. 1-шы Слуцкі полк займаў ужо франтавы ўчастак ад Семежава да Вызны, г. зн. працягласцю прыкладна 20 кіламетраў.

Баявыя дзеянні паўстанцаў пачаліся 27 лістапада, калі падраздзяленні 1-га Слуцкага палка зрабілі налёты на размяшчэнне адзінак 8-й дывізіі савецкіх войскаў, на яе палявыя варты і заставы на дэмаркацыйнай лініі.