Выбрать главу

(b) La kato estas en la sako. La kanario estas en la kato. La familio estas en la boato. Toronto estas en Kanado, kaj Kanado estas en Ameriko.

Order of Words

20. Instead of saying Akvo[7] estas en la glaso, Water is in the glass, one may say En la glaso estas akvo, In the glass (there) is (some) water, or even Estas akvo en la glaso, (There)[8] is (some) water in the glass (it is not usual, however, to begin with Estas). En la libro estas bildo, In the book (there) is a picture. En la skatolo estas mono, In the box (there) is (some) money.

In such sentences the words there and some are not translated.

21. (a) The conductor is in the omnibus. In the nest (there) is an egg. In the letter (there) is a secret. In the house there is a telephone. There’s (some) milk and water in the bottle.

(b) Copying the model akvo … glaso (20), make three sentences with each of the following pairs of words: Birdo … nesto. Teo … taso. Vespo … kremo. Floro … vazo. Sukero … kafo. Silento … domo.

(c) Kio estas en la skatolo (valizo, nesto, taso, teo)? (En la skatolo …) En kio estas la mono (floro, lakto, kafo)?

22. (a) ESTAS also = are. Butero kaj sukero estas en la kuko, Butter and sugar are in the cake. En la skatolo estas (there are) libro kaj pupo.

(b) Pasero kaj ovo estas en la nesto. En la domo estas kato kaj hundo. Cream and sugar are in the tea. In the vase are a rose and a tulip. In the river are a hippopotamus and a crocodile.

«Sur» (On, Upon)

23. arbo, tree; kampo, field; plafono, ceiling; benko, bench, form; korbo, basket; planko, floor; breto, shelf; kreto, chalk; tabulo, board, plank

Sur la strato estas tramo, In (=on) the street there is a tram (Tramo estas …, Estas tramo …). Sur la plafono estas araneo. On the ceiling is a spider. Sur la nigra tabulo estas poemo, On the black-board is a poem.

24. (a) The city is on a mountain. A box is on the shelf. On the field is a tree. (There) is a violin on the piano. Tea and coffee are on the table. On the floor is a basket. The black cat is on the chair (seĝo: pronounce sedge-oh).

(b) Make sentences with sur and the following pairs of words: Sukero … kuko. Hundo … mato. Rivero … boato. Benko … valizo. Tablo … vazo. Akvo … birdo.

(c) Kio estas sur la tablo? en la libro? sur la strato? en Irlando? sur la planko? en la skatolo? sur la breto? en la korbo? sur la seĝo?

(d) Sur kio estas la hundo (urbo, arbo, kreto, seĝo, tablo, valizo, skatolo)?

«Por» (For)

25. Kreto por la tabulo. Taso por teo. A lamp for the table. A box for the doll. A glass for milk. An omnibus for the family. Sugar and cream for the coffee. A shelf for the candle. A book for father.

«Kie», «tie»

26. KIE, Where. Kie estas la patro? (Or, Kie la patro estas?) (La patro estas en Parizo). Kie estas Amsterdamo? Dublino? Edinburgo? Toronto?

27. TIE, there (=in that place, over there, yonder).

Do not confuse this with the untranslated “there” in par. 20, which does not mean “in that place”.

(a) Kie la bildo estas? La bildo estas tie (pointing), sur la muro (wall). Kie la fenestro (window) estas? La fenestro estas tie, en la muro. Kaj estas fenestro tie, en la pordo (door).

(b) Kie estas la birdo? nesto? konduktoro? omnibuso? teo?

(c) (Answer with tie, pointing). Kie la benko (libro, lampo, nigra tabulo, plafono, piano, planko, pordo, seĝo, strato, valizo) estas?

«Mi», «li», «ŝi», «ĝi», «vi»

28. Mi, I. Li, he. Ŝi, she. Ĝi, it. Vi, you. Mi, ŝi, have the sound of me, she. Li is the French il backwards. Vi is like the French vous. Ĝi sounds as in gee-gee.

mi estas = I am

li estas = he is

vi estas = you are

Unlike English, Esperanto makes no change in the verb for “number” or “person”. It is like saying I is, he is, you is.

Kie Frank (Mary, la tablo, vi, mi) estas? Ans.: Li (ŝi, ĝi, mi, vi) estas …

29. After “prepositions” (words like en, por, sur) English alters I to me; she to her; and he to him. Esperanto makes no such change. Tio estas por mi (for me); por li, for him; por ŝi, for her.

The flower is on her (him). That is a letter for me.

«Kiu», Who

30. Mi estas Tom Smith. Kiu estas mi? (Or, Kiu mi estas?) (Vi estas T.S.). Kiu ŝi estas? (Ŝi estas Ethel Brown). Kiu li estas? Kaj vi? (N.B. Pronounce kee-oo; not kee-you).

Affixes

31. In most languages new words are formed from other words by adding syllables called “affixes”. Thus from kind we make unkind, kindness, unkindness, by adding the affixes un, ness. An affix (afikso) placed before the main word (like un-) is called a “prefix” " (prefikso); one at the end (like ‑ness) is called a “suffix” (sufikso).[9]

In English the use of affixes is irregular. We say heroine, but not fatherine, priestine; unkind, but not unrich, ungood; kindness, but not honestness. In Esperanto, however, every affix may be joined to any root with which it makes sense. In this way, from every Esperanto root you can make a number of words without having to learn them.

вернуться

[7]

Pronounce both letters: ak-vo. Cp. dark volume, look vain.

вернуться

[8]

Here the word there does not mean “in that place” (27): it serves merely to prevent the sentence sounding like a question.

вернуться

[9]

In Esperanto there is no letter x. The English x is transcribed by ks. (But ex- before a vowel becomes ekz-. E.g., ekzameno).