Аўдзей. Ад засяданняў хлеб не вырасце. Мяне засяданні не цікавяць. Каму трэба, хай сабе…
Сват. Хлеб-то не вырасце… Толькі засяданні гэтыя, ведаеш пра што? Пра кулакоў…
Аўдзей. Мяне гэта не цікавіць.
Сват. Затое іх цікавіць.
Аўдзей. Хто?
Сват. Той, у каго гаспадарка спраўная. А таму абрэз у сына і забраў. Сунуцца — а ён, хто яго ведае, а за зброю не адмолішся потым, і ў калгасе не выратуешся. У Сібір… Лепш гэты абрэз у рэчку выкінуць, далей ад бяды. А ты б пацікавіўся, не лішне…
Аўдзей. Пра што?
Сват. Пра засяданні… Там у іх спіскі…
Аўдзей. Мне да гэтага справы няма…
Сват. Яно-то так. Толькі людзі кажуць… Чуткі розныя, быццам, разумееш…
Аўдзей. Якія чуткі?
Сват. Кажуць… Хто іх ведае, ці праўда…
Аўдзей. Што ты цягнеш, кажы!
Сват. Быццам ты ў етых спісках…
Аўдзей. Я?!
Сват. Ягор Вуеўскі ў іх каміцеце… П’яны і казаў, быццам цябе… могуць раскулачыць…
Аўдзей. Як гэта раскулачыць?!
Сват. Вядома як… Прыйдуць, коней забяруць…
Аўдзей. Як гэта забяруць? Маіх коней? Я ж не аддам!
Сват. Яны пытаць не будуць… У каго больш аднаго каня — забяруць. I кароў забяруць.
Аўдзей. Маіх кароў?
Сват. I зямлю забяруць.
Аўдзей. Зямлю? Дык хто ж ета ім дасць забраць?
Сват. А калі супраць — сашлюць у Сібір.
Аўдзей. За што?
Сват. За тое, што ты супраць…
Аўдзей. Дык як жа я не супраць, калі яны грабіць мяне прыйдуць?!
Сват. Гэта не грабіць, гэта — прапрыяцыя.
Аўдзей. Як хочаш называй, я нажыў, а яны адбяруць?! За што? Што я, супраць улады ці падаткі не плачу? За што ета мяне?
Сват. Таму, што ты не бедната. У беднаты каміцет.
Аўдзей. Гэта — не мая справа, каміцеты. Я мужык, я ару, сею, я свайго не аддам!
Сват. Забяруць. Толькі тады выратуешся, калі сам усё аддасі. Уступі ў калгас. Аддай коней, кароў, зямлю, тады чапаць не будуць. Я да сына за гэтым і хадзіў, каб навучыць, каб запісаўся, — толькі гэтак выратуешся!
Аўдзей. Ні ў які калгас я не запішуся! Я сам сабе гаспадар!
Сват. Тады раскулачаць. Горш будзе. Людзі казалі, што ў суседняй воласці…
Аўдзей (перабівае). Ты гэты абрэз куды нясеш?
Сват. Выкінуць у рэчку. Каб далей ад граху.
Аўдзей. Прадай яго мне!
Сват. Навошта ён табе?
Аўдзей. Прадай!
Сват. Дык я яго выкідаць хацеў, бяры так.
Аўдзей. Мне за так нічога не трэба. Прадай.
Сват. Дык я што, купляй.
Аўдзей падымаецца з-за стала, дастае з-за іконы грошы і аддае свату.
Аўдзей. Мінулы год, па вясне, крывы Якім у Івана купляў за пяць рублёў.
Сват. Э, не. Я бачыў той абрэз. Са старой трохлінейкі. А мой з карабіна, сямізарадны, адразу абойма, сем патронаў, англійскі.
Аўдзей. Колькі ты хочаш?
Сват. Дык яно… Ён у два разы лепшы — сямізарадны. Восем рублёў, калі ўжо гэтак.
Аўдзей дае яшчэ грошы, забірае абрэз.
Аўдзей. А патроны?
Сват. Ён зараджаны — там сем патронаў. А астатнія я высыпаў. От гэтага дабра… Прыйдзеш да мяне, забярэш, колькі хочаш. Толькі абрэзам не дапаможаш… Лепш павініся…
Аўдзей. Павініцца? У чым гэта я вінаваты?
Сват. Чуў я… Расказвалі… Калі спіс гэты пісалі, цябе быццам першага і ўпісалі… А сёння быццам еты спіс зацвердзілі на засяданні.
У баку ад стала стаіць на каленях стары, бацька Аўдзея, і чытае на ноч малітву. Голас за сцэнай паўтарае асобныя словы.
Бацька Аўдзея (чытае малітву). «Госпадзі, прэклаі ўхо твае і ўслыш смірэннае моленіе. Не допусці прецерпеці распяціе і ўбіеніе, яко ты вынес за нас на кресце. Спасі людзі твая і душы, і цела іх, і благасастаяніе іх, і бліжніх іх, ахрані мірам всякага раба сваего в поце ліца кресцьянствуюшчэго на земле… Спасі і памілуй і ненавідзяшчых мяне, і абіжаюшчых мяне, і тваряшчых мне напасці, і разграбляюшчых мяне і не оставі іх пагібаць в ослепленіі грэха іх… Святый Божа, святый крэпкій, святый бяссмертный, памілуй нас. I ныне, і прісна, і во векі веков. Амінь».
Сват (задумаўшыся). Ты баб жыта жаць раней наймаў?
Аўдзей. Наймаў.
Сват. Вось за гэта і ўпісалі ў спіс.