Выбрать главу

3 хваляваннем перадаўшы загад лейтэнанта, Матузка чакаў, што Галкін паскардзіцца на цяжар новай задачы. Аднак кулямётчык, выслухаўшы пасланца, флегматычна заўважыў, гледзячы ў далячынь:

— Вядома, не пускаць, а то абыйдуць.

Матузка, хоць і бачыў раней гэтага байца, але мала ведаў яго. Галкін служыў у кулямётным узводзе, трымаўся заўсёды сваіх хлопцаў і толькі ўчора быў перададзены стралкам для ўзмацнення галаўной паходнай заставы. Размаўляць жа ім давялося зараз у першы раз, таму малады баец жадаў бліжэй пазнаёміцца з сваім часовым начальнікам.

Але Галкін маўчаў, і гэтая маўклівасць усё больш не падабалася Матузку. Ён пачаў здагадвацца, што кулямётчык сваёй негаварлівасцю хоча трымаць яго воддаль, маўкліва напамінаючы маладому салдату, што яму не час яшчэ раўняцца з ім. I сапраўды, Галкін, будучы ад прыроды чалавекам не вельмі лёгкім на слова, на гэты раз і зусім не меў жадання пачынаць размову. 3 раніцы сёння яго дапякала нейкая незразумелая трывога.

Ён ведаў, што з правага боку ад яго няма больш нікога, усе сілы паходнай заставы згрупаваны на тым баку вёскі. Праўда, дагэтуль тут было спакойна, гітлераўцы паказаліся недзе на левым флангу, спрабуючы, відаць, ударыць па дарозе. Але хто ведае іх сапраўдныя намеры, на вайне трэба быць асабліва пільным, каб не даць ашукаць сябе. І Галкін, ладзячы сабе гняздо, усё бачыў і ўсё прыкмячаў, што рабілася ў баку ворага.

Ад лазні на ўвесь прасцяг праглядалася нешырокая травяністая лагчына, якая падступала да вёскі. Справа ўздоўж лагчыны па адхону цягнуўся ельнік, зараснікамі шырокага ўзлеску амаль даходзячы да логу. Там, дзе палоска маладога алешніку спускалася ў нізіну, пэўна і паспрабуюць гітлераўцы пранікнуць у лес, каб абыйсці вёску з правага безабароннага боку. Кулямётчык ужо заўважыў у тым кірунку некалькі постацей, занятых невядома чым, і таму яму было зусім не да размоў.

Прыціснуўшыся да халаднаватай сцяны акопа, Матузка таксама пачаў углядацца ў гэты іх небяспечны ўчастак. Вінтоўку ён паклаў на бруствер побач з кулямётам, але калі за вёскай густа затрашчалі выстралы, баец схапіў яе і падцягнуў бліжэй да сябе. Галкін не зварухнуўся, схіліўшы крыху на бок галаву, ён прыслухоўваўся да гукаў бою і сіліўся зразумець па іх, што адбываецца ў вёсцы. На яго заклапочаным твары не шмат адбівалася думак, аднак ніводная праява яго пачуцця не заставалася непрыкмечанай яго напарнікам.

Тым часам страляніна ў вёсцы мацнела, і міны пачалі ірвацца часцей і бліжэй. Матузка ў акопе хоць і не вельмі баяўся, але, не ўмеючы яшчэ валодаць сабою, уздрыгваў пасля кожнага выбуху. Толькі ўпэўніўшыся, што міны не набліжаюцца больш да лазні, ён перастаў дрыжэць. Хлопец з радасцю адзначыў у сабе гэтую перамену і падумаў, што прывыкае.

Праз якую гадзіну бой за вёску пачаў сціхаць. Аўтаматы і вінтоўкі змоўклі, толькі кулямёты яшчэ пускалі доўгія чэргі па далекіх цэлях. Відаць, першая атака гітлераўцам не ўдалася, і цяпер трэба было чакаць другой.

Трымаючы кулямётны прыклад ля пляча, Галкін не зводзіў вачэй з нізіны. I не дарма. Накапіўшыся ў раўчуку злева, гітлераўцы высыпалі ў нізіну і, выстройваючыся на хаду ў няроўны блытаны ланцуг, кінуліся да лесу. Галкін пачакаў, пакуль усе выцягнуцца на адкрытую мясцовасць, і пусціў доўгую чаргу.

Ад першых стрэлаў кулямёта Матузка ўздрыгнуў, мацней сціснуў сваю вінтоўку, але стрэліць не здолеў. У яго зашчаміла ў грудзях, млосць разлілася па целе. Цяпер толькі ён адчуў і зразумеў упершыню, што зараз вось пачалося тое, галоўнае, да чаго ён рыхтаваўся ўвесь гэты час. Узрушанасць была моцная, яна хваляй кацілася ў душы маладога салдата, але хутка і прайшла. Барацьба, у якую ўжо ўступіў юнак, патрабавала яго непасрэднага ўдзелу ў ёй, не лічачыся з настроем, і Матузка зразумеў гэта. Прыклаўшыся да вінтоўкі, ён убачыў ля мушкі многа фігур, маленькіх удалечыні, якія то ўзнікалі, то прападалі. Побач страляў кулямёт, і неяк у такт яго стрэлам, ці мо ў такт сэрцу, сціснутаму ў грудзях, ва ўсе бакі хадзіў ствол вінтоўкі, не даючы прыцэліцца. I ўсё ж Матузка выбраў момант, зацяў дыханне і стрэліў. Потым яшчэ і яшчэ.

Нечакана сустрэтыя кулямётным агнём з фланга, гітлераўцы спачатку хутчэй кінуліся наперад, а потым прыцішылі бег. Многія з іх пападалі на лугавіну, іншыя, змяшаўшыся, пачалі бязладна бегчы назад у раўчук, адкуль толькі што выйшлі. Наўздагон ім Галкін апаражніў дыск і вылаяўся, не стрымаўшы злоснай радасці.

Матузка ўслед за кулямётчыкам з прыкметнай неахвотай паклаў на бруствер вінтоўку. На яго твары ззяла такое шчырае захапленне першым поспехам, што Галкін не ўтрымаўся ад усмешкі і, мімаволі паддаючыся настрою памочніка, амаль весела запытаў: