— Ну, як?
— Адбілі, — проста адказаў Матузка.
Галкін выцер пілоткай узмаюрэлы лоб і, нібы скінуўшы з плячэй які цяжар, зморана ўздыхнуў.
— Нічога, братка, — цёпла сказаў ён, адгукваючыся, відаць, на нейкія свае думкі.— Як-небудзь. Давай папоўнім дыскі.
Ён узяў з-пад ног рэчавы мяшок, наладаваны патронамі, і развязаў лямкі.
— Патронаў, здаецца, хопіць, а вось хлебца няма. Прыдзецца пакуль патрываць.
— У мяне ёсць крыху, — азваўся Матузка, узрадаваўшыся, што чым-небудзь можа ўслужыць старэйшаму таварышу.
— Давай тады заадно падмацуем і жываты, каб даўжэй жылося. Цябе як завуць?
— Мікалай, — паведаміў Матузка.
— А мяне Змітрок.
Матузка выняў з кішэні загорнуты ў паперу кавалак усохлага хлеба, разламаў надвая і большую палову аддаў таварышу. У гэты час ён быў перакананы, што Галкін зусім нядрэнны хлопец, з ім можна сябраваць, і пашкадаваў, што яны не пазнаёміліся раней. А Галкін, смачна хрумстаючы яблык з хлебам, піхаў у дыск патроны і думаў, што з маладога байца, пэўна, будзе толк.
Так яны паснедалі несамавітым харчам, павесялелі ў адносінах між сабой і, задаволеныя добрым пачаткам справы, здаецца, мала цікавіліся, што яшчэ чакае іх.
***
Апоўдні над вёскай і полем запанавала нудная цішыня. Прасторы, размораныя спёкай, ціха драмалі, адпачываючы ад шматгадзінных трывог барацьбы, ахапіўшай наваколле.
Галкін і Матузка ў дзве пары вачэй сачылі за логам, каб у час заўважыць новыя спробы немцаў абыйсці вёску. Але ў нізіне і ў полі было зусім пуста. Ніводнай жывой істоты, ніводнага руху не назіралася ўдалечыні, толькі над чаротам дрыжэла гарачае марыва — на добрае надвор’е.
Можна было меркаваць, што немцы кінулі намер авалодаць вёскай і адыйшлі на іншы рубеж ці змянілі кірунак наступлення, Аднак да хлопцаў ніхто не прыходзіў, і Галкін, як баец з вопытам, ведаў, што трэба выконваць ранейшы загад.
Разам са спакоем прыйшлі новыя клопаты. Пасля сухога сняданку нясцерпна хацелася піць, а спёка яшчэ больш узмацняла смагу. Нейкі час хлопцы моўчкі змагаліся з ёю, але, нарэшце, Галкін не вытрымаў.
— Ты з кулямёта страляць умееш? — запытаў ён у таварыша.
— Ага.
— Тады папільнуй тут, а я пашукаю вады.
Ён дастаў з рэчавага мяшка пагнуты абдзёрты кацялок і непаспешлівай хадою дужага чалавека падаўся за лазню.
Застаўшыся гаспадаром у акопе, Матузка агледзеў дыскі, пацікавіўся, які прыцэл стаіць на калодцы і, паклаўшы палец на спуск, прымерыўся да кулямёта. Ён адчуваў сябе рашучым і моцным у гэты час, і на момант у яго нават з’явілася жаданне, каб у лагу паказаліся немцы. Ён бы задаў ім перцу! Толькі да звароту Галкіна нічога не здарылася, Матузка ўволю напіўся смачнай сцюдзёнай вады, а рэшту паставіў пад куст, каб не грэлася на сонцапёку.
Сонца пасунулася ў небе і павярнула цень ад куста, які дагэтуль крыху хаваў іх. Стала вельмі горача, і Матузка, пазіраючы на рудыя плечы сябра, параіў:
— Ты адзеўся б, а то спячэшся.
Галкін паслухаў і, пераклаўшы дыскі на лапуховы ліст, апрануў сваю заношаную і засаленую гімнасцёрку з двума медалямі «За адвагу».
Уладкаваўшы свае справы, хлопцы зноў сталі пільнаваць лог.
Галкін, мала адпачыўшы ноччу і змораны напружаннем раніцы, адразу закляваў носам, стоячы за кулямётам. Не давяраючы яшчэ аднаму Матузку, ён імкнуўся назіраць сам, але ў ваччу непрыкметна наплываў туман, галава марудна хілілася долу і павісала, амаль кранаючыся зямлі. Тады кулямётчык усхапляўся і як мага шырэй расплюшчваў пачырванелыя вочы. Аднак праз хвіліну цішыня, зморанасць і спёка зноў бралі сваё.
Матузка трымаўся больш бадзёра. Хоць і на яго дзейнічала нерухомасць і спакой у полі, але ён не думаў аб адпачынку. Наадварот, бачачы, які змораны таварыш, ён яшчэ пільней у соты раз аглядаў поле, якое вывучыў ужо да драбніц.
Так прайшло некалькі расцягнутых бяздзейнасцю гадзін, і ў поўдзённай цішыні выспела нарыхтаваная ворагам бяда.
Спачатку ні Галкін, ні Матузка не звярнулі ўвагі на тое, што дзесьці за лесам нібы чмыхнула нешта раз і другі. Гукі гэтыя былі слабыя
і вмаль не нагадвалі стрэлаў. I тым не менш з-за лесу ўзяў пачатак, непрыкметна рэжучы слых, востры прарэзлівы гук і, хутка нарастаючы, набліжаўся. Матузка на якую секунду разгубіўся, а потым інстынктыўна ўцяў галаву ў плечы і прыціснуўся да бруствера. У гэты ж момант з аглушальным крэктам цяжка ўздрыгнула зямля, і блізкі выбух амаль болем аддаўся ў целе. Матузка ўхапіўся за Галкіна, а той, умомант адолеўшы сон, падаўся да кулямёта. Калі ж Матузка глянуў наперад, дык убачыў непадалёку ад акопа дзве свежыя чорныя варонкі, над якімі курылася сухая зямля.