Nu tio tamen ne signifis, ke sinjoro Legranden malsinceris, kiam li oratoris kontraŭ snoboj. Li ne povis scii – almenaŭ ne per propra juĝo – ke li mem estis tia homo, ĉar oni konas pasiojn nur de aliaj homoj, kaj tion, kion oni eventuale scias pri la propraj sentoj, oni ekscias ĝuste el la diroj de aliuloj. Al homo la propraj pasioj aperas nur malrekte, ĉar imago la verajn motivojn anstataŭigas de aliaj, pli decaj motivoj. Neniam la snobeco de Legranden rekomendis al li oftan vizitadon al iu dukino. Ĝi al lia imago taskis atribuadon de ĉiaj kvalitoj al tiu persono. Legranden kun la dukino do amikiĝis, kaj sin gratulis, ke li cedas al la allogo de sprito kaj virto, kiun malestimindaj snoboj ignoras. Nur kunhomoj vidis, ke snoba li mem estas; ĉar ili ne havis rimedon por percepti la preteksto-krean laboron de lia imago, ili vidis nur rektan rilaton inter lia monduma vivo kaj ĝia unua kaŭzo.
Mia familio post tiuj okazaĵoj tute elreviĝis pri Legranden; niaj renkontiĝoj kun li maloftiĝis. Panjon tre amuzis ĉiu cirkonstanco, en kiu ŝi kaptis Legranden-on ĉe la freŝa faro, ĵus pekinta per la peko, kiun li ne konfesis, kiun li plu nomis nepardonota, nome per snobismo. Mia patro siaflanke la surstratajn ignorojn de Legranden ne akceptis iel facilanime aŭ gaje; kaj kiam la familio planis, ke mi ferios en somero kun mia avino en Balbeko, li diris: „Mi nepre sciigu al Legranden, ke vi vizitos Balbekon, kaj ni vidos, ĉu li proponos, ke vi vizitu lian fratinon. Li probable ne memoras, ke li parolis al ni pri ŝia loĝloko du kilometrojn for de tie.” Mia avino, opiniante, ke en apudmara urbo oni de mateno ĝis vespero restu sur la plaĝo, flaru la maran aeron, kaj prefere konu neniun, ĉar vizitoj aŭ promenoj forprenas tempon de sana spirado, petis male, ke pri la plano oni ne informu Legranden-on – ŝi jam imagis, ke lia fratino, sinjorino De Kambremer, entrudiĝos en la hotelon ĝuste en la momento, kiam ni estos elirontaj por fiŝkaptado kaj nin devigos al endoma restado por ŝin akcepti. Sed panjo ridis pro ŝia timo, siaflanke pensante, ke la danĝero ne tiel premas, ke Legranden ne volonte rilatigos nin kun sia fratino. Nu, sen ke ni al li parolis pri la temo Balbeko, okazis ke Legranden, ne suspektante ke ni iros iam al tiu regiono, enfaligis sin mem en iu vespero, kiam ni renkontis lin sur la bordo de Vivono.
— „En nuboj estas hodiaŭ vespere tre belaj bluoj kaj violkoloroj, ĉu ne, kompano?” li diris al mia patro „precipe la bluo estas pli flora ol aera, estas cineraria, iom strange pri ĉielkoloro, ĉu ne? Ankaŭ ĉi tiu eta rozkolora nubo – ĉu ĝi ne havas floran tonon, diantan, hortensian? Nur laŭ la Manika Markolo, kie kuniĝas Normandio kaj Bretonio, mi observis pli riĉan tiaspecan vegetaĵan regnon en la atmosfero. Tie ĉirkaŭ Balbeko, en sovaĝejo, kuŝas ĉarme milda golfeto, kie sunsubiro super Oĵio129, ora-ruĝa sunsubiro, kiun cetere mi tute ne malŝatas, estas banala, sensignifa, sed tie en la malseka, milda atmosfero vespere floras ene de kelkaj minutoj enĉielaj bluaj kaj rozkoloraj aperaĵoj, kiuj nekompareble belas kaj ofte nur post pluraj horoj velkas. Aliaj elfalas rapide, kaj en tiu okazo estas eĉ pli bele vidi la tutan ĉielon trasemitan de la disiĝo de multegaj rozaj kaj sulfur-koloraj petaloj. En tiu golfeto – kromnome Opala Golfeto – la oreskaj strandoj kontraste ŝajnas pli mildaj, tial ke ili estas katenitaj, kiel blondaj Andromedaj130, al teruraj apudaj rokoj, al tiu mortiga bordo fama pro multaj ŝiprompiĝoj, kie en ĉiu vintro pluraj barkoj pereas pro la danĝera skuiĝo de la maro. Balbeko! plej antikva geologia ostaro de nia lando, Armor131, la maro, la ter-fino, la malbenita regiono, kiun Anatolo Francio132 – verkisto-magiisto, el kiu nia juna amiko profite legus – tre bone bildigis kun ĝiaj senfinaj nebuloj, kiel la aŭtentan landon de Kimerianoj en ‚Odiseado’133. Precipe ekire de Balbeko, kie oni jam konstruas hotelojn supermete sur la antikva kaj plaĉa tereno, kiun ili ne damaĝas, estas vere plezure ekskursi tra tiu primitiva kaj belega regiono.”
— „Ho, ĉu vi konas homojn en Balbeko?” demandis mia patro „Ĝuste okazas, ke mia filo dum du monatoj tie somerumos kun sia avino kaj eble kun mia edzino.”
Legranden, surprizite de ĉi tiu demando en momento kiam liaj okuloj rekte rigardis al mia patro, ne povis ilin forturni, sed kun malgaja rideto ilin fokusante de sekund' al sekundo pli intense al la okuloj de la kunparolanto, amike kaj sincere mienante sen ia ŝajno, ke li timas alrigardi, travidis lian vizaĝon, kvazaŭ ĝi diafanus, kaj nun transe rigardus al ia belkolora nubo, kiu al li provizis mensan alibion, ke en la momento de la demando pri konato en Balbeko, li estis pripensanta alian aferon kaj la frazon preteraŭdis. Pro tia rigardo oni ordinare demandas: „pri kio vi estas pensanta?”. Sed mia patro scivole, incitite, kruele daŭrigis:
— „Ĉu vi havas amikojn en tiu regiono? Vi ŝajne bone konas Balbekon.”
En lasta, senespera sinstreĉo la rideta alrigardo de Legranden atingis ian plenecon de tenereco, de nebuleco, de sincero kaj distriĝo, sed probable juĝante, ke respondon li ne plu povis prokrasti, li diris:
— „Amikojn mi havas ĉie, kie kelkaj vunditaj, sed ankoraŭ ne venkitaj arboj estas, kiuj proksimiĝis por kune pripeti kun kortuŝa persisto malfavoran ĉielon, kiu ne kompatas ilin.”
— „Ne ĉi tion mi celis” interrompis mia patro, same persiste kiel arboj kaj same senkompate kiel ĉielo „mi pensis pri okazo, ke al mia bopatrino okazus ia malagrablaĵo kaj ŝi tie ne trovu sin sola en fremda medio, mi do demandis ĉu vi havas tie konatojn.”
— „Tie kaj aliloke mi konas ĉiujn kaj mi konas neniun” respondis Legranden, kiu ne tiel facile rezignis kaj agnoskis malvenkon „multe konas aĵojn, malmulte homojn. Sed tie aĵoj mem similas al homoj, al karaj homoj kun delikata esenco, kiujn vivo ne indulgis. Iafoje tia ŝajnas kastelo, kiun oni renkontas sur klifo laŭ vojeto, apud kiu ĝi haltis, frontante kun sia malĝojo la ankoraŭ rozkoloran vesperon, tra kiu leviĝas ora luno kaj revenas barkoj, striante la irizan akvon kaj hisante sur sian maston ĝian flagon kun ĝia blazono; iafoje simpla, soleca, iom malbela domo kun timema sed romaneska aspekto, kiu for de ĉies okuloj enkaŝas ian porĉiaman sekretan feliĉon kaj senrevecon. Tiu lando de malvero...” li daŭrigis kun ruza subtileco „tiu plene fikcia lando estas malbona legaĵo por infano, kaj certe ne ĝin mi elektus kaj rekomendus por ĉi tiu juna amiko, kiu jam havas inklinon al malgajeco, por lia tiel agordita koro. Ĝia etoso de ama konfidemo, de neutila bedaŭro eble taŭgas por maljuna seniluziulo de mia speco, sed ili nepre misinfluas ankoraŭ ne firmiĝintan karakteron. Fidu al mia sperto” li plue insistis „la akvo de ĉi tiu duone bretonia golfeto eble havas trankviligan influon – cetere ne tute certan – al ne plu sana koro, kiel mia, al koro kies mankon nenio kompensas. Al via aĝo ili malkonvenas, knabeto. Bonan nokton, najbaroj!” li konkludis kun sia kutima, evitema abrupteco, nin forlasante, kaj, sin returnante kun levita montrofingro laŭ gesto de instrukcianta kuracisto, li resumis sian preskribon: „nenia Balbeko antaŭ kvindekjariĝo, kaj tiam nur depende je la stato de la koro!” li alkriis.