Вось ужо, можна лічыць, і атрад падабраўся.
Усіх падзялілі на тры баявыя групы, раздалі зброю, і хлопцы пачалі несці ў горадзе каравульную службу.
Неўзабаве ў Пінску з'явіліся першыя бежанцы з Брэста. Абшарпаныя, згаладалыя людзі, відаць, ледзьве паспелі выскачыць з палаючага горада. Бацькі шукалі дзяцей, дзеці — бацькоў. У стомленых бяссоннем і спякотнаю дарогаю вачах застылі страх і адчай.
Паспешліва і блытана расказвалі яны пра зверствы гітлераўцаў, пра іх танкі і гарматы, казалі, што праз некалькі дзён фашысцкая армія можа ўваліцца сюды.
Бежанцы з Брэста спяшаліся на ўсход.
Трэба было тэрмінова адпраўляць каштоўнасці, важныя дакументы і сем'і партыйнага і савецкага актыву.
На выпадковы грузавік Васіль Захаравіч пасадзіў дачок Вольгу і Зіну, а Лёня заўпарціўся:
— Астануся з табою, татка, разам будзем біць фашыстаў.
Ледзьве ўгаварыў сына Васіль Захаравіч.
— Самая твая баявая задача, сынок, берагчы маці і сясцёр. Ты ж цяпер адзіны ў сям'і мужчына.— Абняў на развітанне. Пастаяў, пакуль сплыло за машынаю воблака пылу, і пайшоў да баявых сяброў.
* * *
У штаб абароны горада прыходзілі трывожныя весткі. На паўднёвы захад ад Пінска немцы занялі Драгічынскі і Іванаўскі раёны, на поўначы — Лагішынскі і Целяханскі.
Ужо 26 чэрвеня атрад Каржа высачыў і затрымаў фашысцкіх разведчыкаў-парашутыстаў, а 28-га каля Рабога моста партызаны падбілі два лёгкія танкі, разам з танкістамі забралі важныя дакументы.
Атраду Каржа было даручана затрымаць немцаў на паўночнай ускраіне, каб даць магчымасць насельніцтву эвакуіравацца з горада. У гэты ж дзень у Пінску пачулі мужны голас Масквы, дырэктыву партыі і Савецкага ўрада: «У занятых ворагам раёнах трэба ствараць партызанскія атрады, конныя і пешыя, ствараць дыверсійныя групы для барацьбы з часцямі арміі ворага, для распальвання партызанскай вайны ўсюды і скрозь, для ўзрыву мастоў, дарог, пашкоджання тэлефоннай і тэлеграфнай сувязі...»
Васіль Захаравіч разгарнуў тую самую карту, якую некалі паказваў парторгу Шахаву, калі збіраўся ў Беларусь. Выходзіць, ён не памыліўся — усё прадбачыў, усё ўлічыў. Арганізацыя атрада ў першы дзень вайны была своечасовай і неабходнай. Менавіта партызанскага. Так іх назвала партыя.
Адзначыў на карце пры дарозе на Целяханы колішні маёнтак Галёва і вырашыў замацавацца з атрадам на паўночнай ускраіне. За старым садам выкапалі акопы, выставілі дазоры, расставілі баявыя групы ў розных пунктах. Байцы адпачывалі, не спалася толькі камандзіру. Усыпанае зорамі неба нагадала далёкую Валенсію, іспанскіх сяброў, цяжкія баі з франкістамі, горныя партызанскія сцежкі, абліччы, вочы і галасы баявых сяброў. Успаміналіся паходы і адважныя рэйды тут, на Піншчыне, у атрадзе Арлоўскага, дрыготкія рукі і затуманены слязою Лёнеў погляд. Дзе яны цяпер, яго дзеці? Дзе Кірыла Пракопавіч? І ён жа не сядзіць склаўшы рукі.
Ноч мінула спакойна. На світанні туман заткаў кусты і малады ельнік, заслаў палі і дарогі. Камандзір прыпаў вухам да зямлі, прыслухоўваўся да кожнага гуку і шэпту. Калі туман сплыў у нізіны, разведка данесла: лесам едзе каля трыццаці коннікаў праціўніка. «Баявая ахова»,— вырашыў Корж і перадаў сваім групам прапусціць, пакуль не падцягнуцца асноўныя сілы. З лесу выехала не менш як два эскадроны фрыцаў. Яны імкліва набліжаюцца. Ужо выразна відаць постаці коннікаў, галовы і насцярожаныя вушы коней.
Раптам з могілак грымнуў дружны залп. Гэта група Сяргея Карпілава шчыльным агнём сустрэла фашыстаў. Коря; загадаў біць па асноўных сілах. Замітусіліся, узняліся на дыбкі, кінуліся ў розныя бакі коні, потарч паляцелі на зямлю коннікі. Па высокім жыце ашалелыя коні неслі дзесяткі два гітлераўцаў, абстраляных Каралавым. Спыніла іх дружным залпам група Каржа, у жыце знікла яшчэ некалькі коннікаў, але асноўныя варожыя сілы ўдарылі кулямётным агнём, на дарозе адна за другою сталі вухкаць міны. Фашысты апамяталіся і пачалі наступаць. Сілы былі няроўныя. Адстрэльваючыся, партызаны канавамі і лагчынамі адыходзілі на ўскраіну горада. Такі выявілася, што няма групы Карпілава. А каля могілак яшчэ не сціхаў бой. Камандзір паслаў сувязной. Неўзабаве з'явілася некалькі байцоў з групы Карпілава. Яны далажылі:
— Таварыш камандзір, Карнілаў цяжка паранены. Яго нясе Іван Чуклай.
— Эх, вы! Хто ж пакідае параненага камандзіра? — абурыўся Васіль Захаравіч і пабег да могілак. За ім кінулася некалькі байцоў.
Не данёс Чуклай свайго камандзіра: цяжка паранены Карнілаў сканаў на яго руках.
Гэта быў першы цяжкі бой і першая горкая страта. А горад тым часам пусцеў і нямеў. Зямля гула і калацілася ад блізкіх і далёкіх выбухаў. Камандзіру данесла разведка, што недзе з-пад Маларыты з баямі прарываецца з акружэння 75-я дывізія палкоўніка Няклюдава. Бой дакаціўся да ваколіц Пінска. Корж загадаў ударыць з фланга па фашыстах і адцягнуць увагу ад акружанай дывізіі. Ад неспадзеўных стрэлаў гітлераўцы разгубіліся, і ланцужок разамкнуўся. Пад прыкрыццём партызан дывізія палкоўніка Няклюдава выйшла з акружэння.