У прызначаны дзень Аляксандр Аляксеевіч Світцоў і група партызан прайшлі кіламетраў трыццаць. Хлопцаў пакінуў пад сцяною, а сам шмыгануў у стараставу хату. За сталом ужо сядзелі двое ў нямецкіх афіцэрскіх мундзірах. Адразу ўскочылі і далажылі: «Маёр Чарнышкоў!», «Лейтэнант Арлоў!»
Яны расказалі пра жахі ў лагеры для ваеннапалонных, дзе загінула больш за 50 тысяч чалавек, пра тое, як вырашылі выратавацца, атрымаць зброю і павярнуць яе супраць ворагаў.
«Як толькі кінулі нас сюды,— расказваў Чарнышоў,— на партызан, адразу пачалі шукаць сувязь са сваімі. Палкоўнік Сысоеў таксама надзейны: загадвае страляць, заплюшчыўшы абодва вокі.
Світцоў з Чарнышковым адразу дамовіліся і распрацавалі план сумесных дзеянняў.
Корж зірнуў у запісную кніжку:
— Як толькі змеркла, 16 студзеня Світцоў з Чарнышкова™ абяззброілі ахову, увайшлі ў памяшканне школы, дзе размяшчаўся дывізіён, і пастроілі ўсіх казакоў. Світцоў прывітаўся: Не палохайцеся, таварышы, мы партызаны. Прыйшлі да вас, каб выратаваць ад ганьбы і злачынства, на якое штурхаюць вас фашысты».
Потым разведчык расказаў пра апошнія падзеі на франтах, а паведамленне пра разгром гітлераўцаў пад Сталінградам казакі сустрэлі крыкамі «ўра!» і воплескамі.
Чарнышкоў звярнуўся да строю: «Хто хоча служыць немцам, два крокі наперад!» Ніводзін казак не варухнуўся. «Дзякую, браткі! Тады ўсім збірацца ў дарогу. Яна ў нас адна — з нашым народам бараніць Радзіму».
Апоўначы на трыццаць фурманак пагрузілі зброю, боепрыпасы, амуніцыю і харчы, строем прайшлі па Дзятлавічах. Да рання па лясных сцежках дабраліся да базы атрада «За Радзіму».
— А як немцы абышліся з вашым старастам? — пацікавіўся Калінін.
— Узнагародзілі за «верную службу»,— хітра ўсміхнуўся Коря«.— Мы загадалі старасту верхам ехаць у Лунінец і паведаміць, што дывізіён пайшоў у лес. Каб пераканаць немцаў, што ён ледзьве уцёк ад партызан, Бушыла гранатаю падарваў вугал свае хаты, а каля Лунінца скінуў і схаваў валёнкі і паўкажушок, а сам у адных анучах ускочыў да начальства. Ну як было не аддзячыць такога «адданага служаку»?
Як толькі палкоўнік Сысоеў дазнаўся, што здарылася ў Дзятлавічах, ён разам са штабам перайшоў да партызан. Рэшткі палка немцы расфарміравалі.
На століку зазваніў адзін з тэлефонаў. Калінін уважліва слухаў, падтакваў, абяцаў падумаць, пашукаць. Раптам спахапіўся:
— Хвіліначку... Тух у мяне якраз камандзір Пінскага партызанскага злучэння таварыш Корж... Ага. Той самы. Параюся з ім і адразу ж пазваню.— Паклаў трубку і звярнуўся да Васіля Захаравіча:
— Каля Разані фарміруецца першая польская дывізія імя Тадэуша Касцюшкі. Палякі хочуць разам з нашымі войскамі вызваляць сваю радзіму. Па традыцыі ім патрэбен капелан. Ну-у, па-нашаму, ксёндз. Ці не знойдзецца часам у тваім злучэнні і такога спецыяліста?
Корж памаўчаў, падумаў, хітра ўсміхнуўся:
— Ёсць. Але самім во як патрэбен.
— Вы што, можа, набажэнствы там спраўляеце? — здзівіўся Калінін.
— А чаму не? Нават паліцаяў па ўсіх правілах хаваем, з папом і кадзілам. А што да ксяндза, дык ён выдатны зубны доктар. З бормашынаю і ўсім начыннем з вёскі Пузічаў прыйшоў у наш атрад. А зубы ў хлопцаў ад сцюжы ды без вітамінаў хістаюцца, крывавяць і баляць. Вось і вандруе са сваёю катрынкаю Францішак Купш з атрада ў атрад. Лічыцца ён у брыгадзе Васільева, а абслугоўвае ўсё злучэнне. Наогул добры таварыш і патрыёт надзейны. А якія пропаведзі перад веруючымі гаворыць, заслухаешся. І людзі ідуць за ім... у партызаны.
— Як, кажаш, прозвішча?
— Кунін, а завуць Францішак.
Калінін зняў тэлефонную трубку.
* * *
Калі закончыліся паездкі камандзіра злучэння па заводах краіны і самалёт Героя Савецкага Саюза П. А. Тарана даставіў Васіля Захаравіча ў Векарава на партызанскі аэрадром, ён адразу і не пазнаў знаёмую палянку: узлётная паласа была добра ўтрамбавана, пастаўлены сігнальныя знакі, выкапана зямлянка для аэрадромнай службы. Першымі да самалёта падбеглі начальнік аэрадрома Трахім Рудзеня і яго намеснік Віктар Ліфанцьеў.
Вызваліўшыся ад гарачых абдымкаў, Васіль Захаравіч усклікнуў:
— Ды ў вас не горш, як у Туршыне, хоць ты авіяцыйныя парады праводзь.
— Ініцыятыва таварыша Кляшчова. Усе хлопцы ў вольны час шчыравалі, як мурашкі,— тлумачыў Рудзеня.
Партызаны, убачыўшы каля самалёта нейкага генерала, падышлі бліжэй. Як жа ўсе ўзрадаваліся, калі пазналі свайго камандзіра. А ён шчодра частаваў «Беламорам» і «Казбекам», перадаваў прывітанні і лісты, якія атрымліваў для сваіх партызан у Маскве.