— У мяне машына цесця. Яны матанулі, як усе прыстойныя людзі, на поўдзень. Так што свабодныя дзве дачы — яго і мая. Жонка ў інстытуце дацямна.
Мы ўселіся ў «Волгу», ты націснуў на «газ». Хвілін праз пятнаццаць мы выбраліся з горада — ад паху бензіну і расплаўленага асфальту, чырвоных, потных твараў прахожых — на шырокі праспект. На спідометры 100, ззаду ў сумцы плёскалася сухое віно.
— У мяне ёсць да цябе, можна сказаць, дзелавая размова,— сказаў ты.
Я падумаў — зноў. Ты ўгаварыў ужо аднойчы, з паўгода назад, весці на тэлебачанні цыкл перадач, справа вельмі даходная, на працягу года гарантаваныя сто пяцьдзесят рублёў на кожнага ў месяц, а намаганняў нямнога — адстукаць на машынцы старонак дзесяць, а потым абзваніць разам з рэдактарааі удзельнікаў перадачы, прагон, выхад у эфір і — каса. Спачатку я згадзіўся, а потым пераканаўся, што гэта ўсё ж д’ябальская, высунуўшы язык, бегатня. Адмовіўся, спаслаўшыся на былое тваё, вельмі нялёгкае месца ў нашай канторы, якое трэба асвойваць без падрыхтоўкі, з лёту, бо на месца Андрэевіча прыйшоў новы шэф, чалавек вельмі ініцыятыўны, і мне трэба гнаць радкі амаль у кожны нумар, калі не свае, дык чужыя. Ты сказаў, што чалавек я кончаны, зусім не дзелавы, але не злаваўся, а знайшоў новага сааўтара Федзьку Граковіча з сакратарыята, які быў халасты, шмат пісаў рознага, але заўсёды скардзіўся на недахоп грошай і ў кішэні меў дзяжурны пакамечаны рубель, а ў самыя ўрачыстыя дні — траяк, і тады ўсіх шакіраваў сваёй шчодрасцю.
— Ніякіх дзелавых размоў,— кажу я.— Купаемся, а ўсё астатняе потым.
Ты згаджаешся, мы выязджаем пад знак, у цябе ўсе гаішнікі свае, скідаем адзенне і плюхаемся ў халаднаватую, праточную ў гэтым месцы ваду.
Яшчэ пятнаццаць хвілін, і мы на тваёй дачы, дакладней, на стыку дзвюх дач — тваёй і цесця.
— Куды пойдзем? — пытаеш ты.
— Да цябе. У тваім доміку вельмі ўтульна. Ніякіх акадэмічных талмудаў.
Мы сядаем у цяньку. Я заўсёды здзіўляўся твайму ўменню накрываць стол — ты імгненна рэжаш цыбулю, пятрушку, памідоры, сарваныя з град, я рву на кавалкі каўбасу, выкладваю атлантычныя селядцы, што сёння давалі ў нашым буфеце.
Ты дзелавіта аглядзеў стол і сказаў:
— Дарэмна гарэлкі не ўзялі. Якое мора закусі!
— Але ты ж за рулём...
— Глупства. Выспімся тут, а раніцай — на службу.
— Валянціна ведае? — пытаюся я, разліваючы віно ў шклянкі.
— Яна толькі дзякуй скажа,— гаворыш ты і залпам выпіваеш шклянку.— Сёння сустрэча з табой, праўда, не пры такім, так сказаць, антуражы, адбываецца па яе просьбе.
Я вылупліваю на цябе вочы.
Ты ўсміхаешся:
— Нічога страшнага, старыкан. Марта твая цяжарная.
— Ха-ха! — Я б’ю сябе па баках і пачынаю качацца па траве.— 3-за такой дробязі везці мяне на дачу, ды яшчэ з дазволу і па даручэнню жонкі, купаць па дарозе, імчаць у «Волзе» цесця з хуткасцю сто. Дык жа не дзяўчынка, пад трыццаць ужо ухнула...
Я наліў віна табе і сабе.
— Дык мне Валянціне так і перадаць?
— Так і перадай! — сказаў я.— Жаніцьба ў планы маіх бліжэйшых двух пяцігодак не ўваходзіць. Ніхто нікога за рогі не браў і ў пасцель не цягнуў.
— Усё ясна,— сказаў ты.— Мая функцыя парламенцёра выканана, давай проста піць і любавацца прыродай.
Я выпіў і пачаў глядзець убок, каб ты не бачыў маіх вачэй. Нагаварыў я, вядома, рознай лухты, хоць не зусім бяссэнсавай. Навіна страшэнна ўразіла мяне. Я і сам ведаў, што трэба неяк уладкоўваць сямейнае жыццё, сястра прыязджала, паўнацелая, з тоўстымі дзецьмі і мужам-палкоўнікам, расплакалася, што я прападаю дарэмна, што ў мяне адна пара шкарпэтак і ў кухні жывуць мышы... Я тады пакляўся, што ажанюся, тым больш Марта мне не брыдкая, праўда, патыхае ад яе іншы раз некаторым правінцыяльным рацыяналізмам, але іншыя і таго горш, узяць хоць бы тваю Валянціну, прабач, вядома... Да таго ж пазванілі з ЖЭКа і сказалі, што праз паўгода або нават менш барак наш ідзе пад знос і ўсім дадуць кватэры ў Зялёным Лузе. Мне свеціць аднапакаёўка. Віно, а мы дапівалі другую бутэльку, раптам прасвятліла маю галаву: жанаты — гэта два пакоі, а тут яшчэ дзіця будзе — значыць, трохпакаёвая.
— Паслухай, Сяргей, я ажанюся. Перадай гэта Валянціне, а Марце я сам пазваню. У яе шыкоўныя перспектывы.
Я раскрыў свае планы наконт кватэры. Мы выпілі за будучае наваселле і пайшлі гуляць па лесе. Спёка спала. Было нават халаднавата, свежа, толькі ногі наліліся цяжарам ад віна.
— Вось так рашаюцца самыя вялікія, складаныя справы. Кім ты быў учора? Радавым паляўнічым за спадніцамі,— гаварыў ты.— А заўтра становішся прафесійным паляўнічым, разумееш, прафесійным.— Твой язык крыху заплятаўся.— Так уладкавана жыццё многіх сем’яў, толькі ўсе стараюцца рабіць выгляд, што ні аб чым не падазраюць.