– У такім выпадку давайце заявім, што гістарычная справядлівасць не патрэбная! Давайце шанаваць катаў і ахвяраў на роўных! – угневаўся граф.
– Не перабольшвайце! Я за гістарычную справядлівасць, але еднасць нацыі ўсё-ткі важней за палітычныя, рэлігійныя і якія б там ні было расколіны…
Раптам забразгаў замок, дзверы рэзка расчыніліся… Так, дыскусіі вядуць да зніжэння пільнасці – ніхто з тройкі не звярнуў увагі на крокі ў калідоры.
У дзвярах стаялі два дзецюкі ў камуфляжы і стары чыноўнік з чырванаватай фізіяноміяй. Чыноўнік выглядаў гэткім маленькім трыумфатарам: калі не войска чужое разбіў, дык хоць шыбы іншаземнага зняверцы.
– Так, Даніла Раманавіч, зноў дысцыпліну парушаем? Як дзеці, далібог. Вам што, жартачкі – эвакуацыя? А калі б сапраўды дом замініравалі? Начальнік аддзелу! Вы прыклад павінны паказваць, за сваіх супрацоўнікаў адказнасць несці… А вы! Ды яшчэ са староннімі асобамі! У вашым гэтым прытоне! Кубкі расставілі… А што ж закускі малавата?
Корб-Варановіч выпрастаўся, выяўляючы раскайвання не болей, чым вандроўны гандляр, які прадаў мядзяны пярсцёнак за залаты.
– Давайце абыдземся без школьных вывалачак, Казімір Іосіфавіч. Калі я застаўся ў будынку, значыць, у мяне былі падставы. Хочаце прымяняць санкцыі – давайце. Толькі пазбаўце мяне павучальных прамоў.
Казімір Іосіфавіч сплываў атрутай і ветлівымі ўсмешкамі.
– Ужо ж не сумнявайцеся, Даніла Раманавіч, санкцыі будуць. І такія, якіх вы не чакаеце. Усё прыпомніцца. Зборы подпісаў пад вашымі дурацкімі лістамі, цкаванне паважанага навукоўца Леаніда Калантая, і як вы выгароджвалі нацыяналіста Калюжку… Зволілі Калюжку – і вы за ім пойдзеце. Праз два месяцы ваш кантракт заканчваецца, і запэўніваю – падаўжаць яго ніхто не будзе.
– Шкадую толькі інстытут, які патрапіў у рукі такога беспрынцыпнага чыноўніка, як вы! – раўнуў Корб-Варановіч. – Пайшлі…
Апошнія словы ён адрасаваў Арсеніі і Вячку. Скрыніч паспрабаваў быў па звычцы выкарыстаць свой пісьменніцкі аўтарытэт, але для Казіміра Іосіфавіча сучасная беларуская літаратура відавочна заканчвалася на Івану Шамякіну і Васілю Быкаву, і Вячка са сваймі гістарычнымі фэнтэзі апынаўся якраз на неадкрытых папяровых землях.
Ася падумала, што ў жыцці Корб-Варановіча было сваё бетоннае пудзіла, і, магчыма, ён гэтак жа, як Ася – Шэрую Будыніну, ненавідзеў свой Шэры Гмах… Але ж не, гісторык іншы, ён любіць працу, якой тут займаецца… І якой яны з Вячкам, падобна, толькі што яго пазбавілі.
– Не хвалюйцеся за мяне, не звольняць… Пабаяцца… Каб маглі – даўно б вытурылі, – раптам прабурчэў Корб-Варановіч, які, відаць, перахапіў вінаваты позірк Асі.
– І не збіралася за вас хвалявацца!
Як ён мог падумаць, што яе цікавіць ягоная кар’ера! А меркаванне пра сябе якое! “Пабаяцца”! Падумаеш, граф! Ненавіджу…
Санлівы вераснёўскі дождж усё яшчэ сыпаўся на горад, у якім з’яўлялася ўсё больш Будынін і ўсё менш заставалася Сядзіб. Арсенія адмовілася ад Вячкавых праводзін і пашыбавала па лужынах да прыпынку. Азірнулася яшчэ на Корб-Варановіча… Той падносіў да вуха мабільнік. І хутка з яго данесліся водгукі спеваў Ларысы Пампееўны Александроўскай, якая ў свой час мела гонар агучыць вершаванае пасланне беларускага народа таварышу Сталіну. Цікава, дзе графскі нашчадак знойдзе сем фіялак не ў гаршку?
“Да кола! Да кола!” — гарлалі лонданскія пралетарыі васемнаццатага стагоддзя пры найменшым парыванні на вулічную бойку з надзеяй на відовішча.
Асаблівым поспехам карысталіся двубоі на кулаках між кабетамі. Аб іх нават абвесткі даваліся ў газетах кшталту: “Я, Элізабэт Уілсан з Кларкенуэла, жадаю атрымаць задавальненне ад Ханы Хайфілд пасля лаянкі, якая ў нас надарылася, і выклікаю яе на арэну дзеля кулачнага двубою са стаўкаю ў тры гінеі, а ў руцэ ў кожнай няхай будзе манета ў паўкроны, і тая, якая першай упусціць, лічыцца, што прайграла.”
Манеты патрэбныя былі, каб пані не драпаліся.
І вось скажыце, чаму цяпер, калі пралетарскі двубой на кулаках атрымаў высакароднае найменне бокс і пачаў служыць павышэнню фізічнай культуры савецкай моладзі, жанчыны аказаліся абдзеленымі? Хіба беларускія камсамолкі, якія садзяцца на трактары і ў кабіны аэрапланаў, меней мужныя, чымся старасвецкія лонданскія Элізабэт і Ханы? Чаму іх не прымаюць у секцыю бокса, якая стварылася пры Менскім тэхнікуме фізкультуры?
— Таму што ў баксёраў ва ўсіх зламаныя насы, — весела патлумачыў Алесь Вяжэвіч, разгарачаны, вясёлы, у незашпіленым сінім паліто-бобрыку і расхрыстанай на грудзях кашулі-вышыванцы, паўзверх якіх боўталіся на матузку дзве новенькія баксёрскія пальчаткі. – Ты што, хочаш хадзіць са зламаным носам?