Выбрать главу

Пані Сарачынская паказала яму табакерку.

— С-с-с-са С-с-смерцю? — здзівіўся хірург і выпучыў на яе вочы.

— Са Смерцю! Толькі няхай пан хірург не баіцца, табакерка моцная. Смерць не выскачыць.

— Я не ба-ба-ба-баюся Смерці,— сказаў хірург.— Мы з ёй добрыя знаёмы-мыя!

Яны старгаваліся. Пані Сарачынская наперад заплаціла чыстым золатам. Хірург адзеў белы халат і ўзяўся за свае інструменты. Пані Сарачынская папрасіла хірурга, каб ён па памылцы не адрэзаў ёй крыло. Колькі ён не даваў ёй на сон — сон яе не браў.

— Мне балець не будзе,— сказала Сарока.— Бо разам са Смерцю прапаў і боль.

Калі хірург пачаў рэзаць жывот, ёй добра забалела, але яна сцярпела, сцяўшы рот, і была задаволена, што не заснула. Каб яна заснула, ён мог бы палажыць ёй у жывот камень, а табакерку сабе забраць. Табакерка была зашыта ў сарочым жываце моцнымі шаўковымі ніткамі.

Зараз жа пасля аперацыі пані Сарачынская паляцела ў свет.

* * *

Сарока ляцела ў свет, а яе цётка ляцела наперадзе і кракала на ўвесь свет, што табакерка са Смерцю знаходзіцца ў адной Павы-красуні. А наперадзе цёткі Сарокі ляцела родная сястра Сарокі і раструбіла, што прыгожая Пава схавала табакерку ў такім месцы, што ніхто яе ніколі не знойдзе. А ў другім канцы свету другая сястра Сарокі выдумала, нібы прыгожая Пава кладзе залатыя яечкі з дыяментавымі бялкамі і рубі навымі жаўткамі. А ў трэцім канцы свету трэцяя сястра Сарокі нахлусіла, што ў цудоўнай Павы ёсць на востраве Гайда-Гайда палац з белага мармуру і што яна прынцэса і катаецца на шасцёрцы арлоў у залатой карэце. А чацвёртая сястра Сарокі пусціла чутку, што гэта не Пава, а пераапранутая ў Паву дачка караля Траляляя з зямлі Гуляляя і яе сапраўднае імя — Ляля.

Гэтыя чуткі дайшлі да вушэй маладога караля Пінг-Понга за трыдзевяць зямель, за марамі-акіянамі.

Кароль Пінг-Понг насіў тады чорную жалобу па чорнай Смерці, палон якой атруціў яму жыццё і спыніў усе яго радасці. Бо раней ён кожны дзень перад снеданнем для прыемнасці ўласнай рукой адсякаў галаву аднаму са сваіх падданых, а калі Смерць апынулася ў табакерцы, гэта прыемнасць кончылася. Як ён не спрабаваў размахваць мячом, яго рука не магла апусціцца на галаву чалавека, каб забіць яго.

Кароль Пінг-Понг перастаў есці, засумаваў і высах так, што страшна было на яго зірнуць. Кароль за вочы палюбіў прынцэсу Лялю, дачку караля Траляляя. Ён паслаў свайго канцлера да невядомага караля ў невядомую зямлю перадаць бацьку прынцэсы Лялі багатыя падарункі, нізкі паклон і просьбу, каб той аддаў яму, Пінг-Понгу, прынцэсу Лялю за жонку.

* * *

Тым часам пані Сарачынская ў пер'ях Павы, з табакеркай у жываце, нібы зацяжараная Смерцю, даведалася, што ў яе закахаўся кароль Пінг-Понг, і паляцела адразу ў яго каралеўства.

«Вечная будзе цяпер любоў Пінг-Понга да мяне»,— думала фальшывая Пава і да таго ўзганарылася, што задзірала нос перад арламі і сокаламі.

Вось якія думкі і мары апанавалі яе:

«Смерць усяго свету ў маіх руках. Я — багіня зямлі. Я — у хуткім часе стану жонкай караля Пінг-Понга. Надыдзе час — адчыню табакерку, накіну на Смерць залаты ланцужок і буду яе за сабой вадзіць, як пакаёвага цюціка. Эх, расплачуся тады з усімі маімі злоснікамі... Хто не паклоніцца мне нізка да зямлі, хто пра мяне хоць падумае кепскае — на таго нацкую Смерць. Я скажу: На-цю-на! Душы яго, Смерць! Лаві яго!.. А ўсіх тых, хто на мяне зірне без пашаны — сатру ў нюхальны тытунь. У першую чаргу ад мяне пападзе пану Зайцу. Я загадаю Смерці, каб яна мучыла яго аж дзесяць год. Як жа мне называць Смерць? Я назаву яе Мопсікам. На каралеўскіх балах буду ёй гаварыць: На, Мопсік, на! Кусі, Мопсік, таго, хто жартуе з мяне! Кусі, Мопсік, таго, хто кажа, што я непрыгожая, што я злая, што я звадыятка, што я не каралеўскага роду, што ад мяне пахне дзёгцем... Кусі! Кусі! Кусі! Мой Мопсік — Смерць расквітаецца з усімі маімі ворагамі. А калі на бале я астануся адна, калі Мопсік усіх-усіх перарэжа — тады таксама не бяда. Калі такім чынам спушчу ў магілу ўвесь свет — таксама не бяда. Мяне Смерць чапаць не будзе за тое, што выпушчу яе на волю. Смерць будзе маёй адзінай шчырай падружкай. Я тады на ўсім свеце расстаўлю люстэркі, па ўсіх пустых гарадах і сёлах, па ўсіх пустых лясах і садах, і куды не гляну — буду бачыць каралеву Пінг-Понг. Вось як!»

Так марыла Сарока, злая, хітрая і дурная...

* * *

Тым часам галоўны канцлер караля Пінг-Понга па дарозе даведаўся, што прынцэса Ляля, гэта значыць, Сарока, сама едзе ў каралеўства Пінг-Понга, і вярнуўся з дарогі, каб наладзіць былой пані Сарачынскай належную пышную сустрэчу.