З другога боку на Алену ўплываў фаварыт, які, дарэчы, з'яўляўся адным з самых знатных прадстаўнікоў Баярскай думы. Яна апынулася перад альтэрнатывай. Калі выбраць дзядзьку, то можна быць спакойнай за сваё жыццё. Але прыйдзецца развітацца з каханкам. A галоўнае — давядзецца змірыцца ca становішчам княгіні на ўдовіным удзеле (як прадугледжваў тастамент) i падпарадкоўвацца апякунскаму савету. Калі ж даверыцца фаварыту, то стане паўнапраўнай уладаркай. Аднак для гэтага трэба пазбавіцца ад дзядзькі. Як жа гэта зрабіць? Іван падказаў план i прапанаваў дапамогу…
Па Маскве папаўзлі плёткі, што Міхал Глінскі атруціў Васілія III. Што збіраецца выдаць сям'ю вялікага князя палякам. Што імкнецца захапіць велікакняжацкі прастол. Вельмі знаёмыя абвінавачванні. Ці не так? Зразумела, што ўсё гэта выдумкі баяр. Аднак ім трэба была толькі прычына, каб пазбавіцца ад непажаданага Глінскага i разагнаць апякунскі савет. Абвінавачаны ў дзяржаўнай здрадзе, Міхал зноў апынуўся ў той жа цямніцы, у якой сядзеў раней. Больш з яе ён не выйшаў. М.М. Карамзін напісаў пра яго: «Муж, знаменитый в Европе пылкими страстями, счастьем и бедствием, вельможа и предатель двух государств, помилованный Василием для Елены и замученный Еленою, достойный гибели изменника и славы великодушного страдальца в одной и той же темнице».
Атлант кальвінізму
У апошні час усё мацней разгараюцца спрэчкі аб тым, якая рэлігія з'яўляецца нацыянальнай для беларусаў. Праваслаўная? Каталіцкая? Уніяцкая? Спрачальнікі спасылаюцца на тыя ці іншыя перыяды гісторыі нашага народа. I забываюць пры гэтым, што ідэя штучнага стварэння нацыянальнай рэлігіі, якую яны праводзяць зараз, не новая. Гісторыя паўтараецца, i, гартаючы яе старонкі, мы можам ca здзіўленнем даведацца аб тым, што быў час, калі шырокае распаўсюджанне на нашай зямлі атрымаў кальвінізм. Не меншае здзіўленне недасведчанага чытача выклікае той факт, што асноўным цэнтрам кальвінізму ў Вялікім княстве Літоўскім (у якое тады ўваходзіла Беларусь) быў Нясвіж. А яго тагачасны гаспадар Мікалай Радзівіл Чорны быў галоўнай апорай гэтай рэлігійнай плыні.
Нарадзіўся Мікалай у 1515 годзе ў Нясвіжы. Горад гэты з'яўляўся пасагам яго маці Ганны Кішкі. Бацька ж яго быў каштэлян троцкі i маршалак літоўскі Ян Мікалай Радзівіл, празваны Барадатым. Дзяцінства хлопчыка прайшло тут жа. У родным палацы атрымаў ён i першапачатковую (прычым даволі грунтоўную) адукацыю. Працягваў яе Мікалай за мяжой. Пэўна, у гэты час ён пазнаёміўся з рэфармізмам, які меў тады шырокае распаўсюджанне ў Заходняй Еўропе. Хутчэй за ўсё, менавіта тады стаў наш зямляк шчырым прыхільнікам вучэння Лютэра.
Родзічы Мікалая займалі ў гэты час шэраг вышэйшых дзяржаўных i рэлігійных пасад у Вялікім княстве Літоўскім. Але i без ix дапамогі ён мог бы зрабіць бліскучую кар'еру. Юнак вызначаўся сваёй вучонасцю i дыпламатычнымі здольнасцямі. У 1544 годзе ён атрымлівае пасаду маршалка земскага. A ў 1547 годзе, у час адной з дыпламатычных паездак да германскага імператара Карла V, Мікалай Радзівіл удастойваецца ад яго тытула «Князь Рымскай імперыі на Алыцы i Нясвіжы». Тытул гэты распаўсюджваўся i на нашчадкаў. Праўда, на радзіме ён не даваў ніякіх правоў. Аднак затое надаваў больш вагі ў вачах шляхты.
Яшчэ больш узвысіўся род Радзівілаў пасля шлюбу стрыечнай сястры Мікалая Барбары з вялікім князем літоўскім Жыгімонтам Аўгустам. Той у 1548 годзе стаў каралём польскім. Нягледзячы на адчайнае супраціўленне польскай шляхты, яго жонка была каранавана. Праўда, прабыла яна каралевай нядоўга. Праз некалькі месяцаў пасля гэтай падзеі Барбара памерла. Па адной версіі смерць была выклікана хваробай — ракам страўніка. Па другой — каралеву атруцілі. Мікалай Чорны з родным братам Барбары Мікалаем Рудым пачынаюць сваё дазнанне. Даказаць яны нічога не змаглі. Але думкі аб магчымасці гвалтоўнай смерці ix сястры развеяны не былі. Яшчэ больш узмацніліся ix падазрэнні пасля таго, як браты Мікалая даведаліся аб словах урача Грацыяна (урач гэты быў адным з прыбліжаных каралевы Боны). Грацыян выказаў меркаванне, што каралева атруцілася выпадкова, у выніку празмернага ўжывання лекаў ад бясплоддзя.