– Jadła pani śniadanie?
– Nie, jeszcze nie.
– Doskonale. Bo mój plan przewiduje dobre śniadanie – oznajmił Chen. – Po długiej rozmowie z detektywem Yu nie zdążyłem jeszcze nic zjeść.
– Więc zejdźmy do restauracji – zaproponowała.
– Och nie, zabiorę panią gdzie indziej; autentyczny chiński smak, typowa szanghajska atmosfera. I tylko kilka minut stąd.
Szukała powodu, żeby odmówić, ale nie znalazła żadnego. Poza tym podczas przyjemnego śniadania łatwiej jej będzie poprosić o zgodę na uczestniczenie w dochodzeniu.
– Nieustannie mnie pan zadziwia, starszy inspektorze Chen. Policjant, poeta, tłumacz, a do tego jeszcze smakosz – powiedziała. – Przebiorę się.
Wzięła prysznic, włożyła białą letnią sukienkę i doprowadziła włosy do porządku – wszystko to trwało parę minut.
Zanim wyszli z pokoju, Chen podał jej telefon komórkowy.
– To dla pani wygody.
– Motorola!
– Wie pani, jak ją tu nazywają? – zapytał i wyjaśnił: – Wielki Brat. Wielka Siostra, jeżeli właścicielką jest kobieta. Symbol nowobogackich we współczesnych Chinach.
– Ciekawe nazwy.
– W literaturze kung-fu tak niekiedy określa się szefów gangów. Bogaczy nazywa się teraz panami Wielki Szmal, a Wielki Brat i Wielka Siostra niosą tę samą konotację. Ja też mam komórkę. Łatwiej nam się będzie ze sobą kontaktować.
– A więc jesteśmy Wielką Siostrą i Wielkim Bratem wybierającymi się na spacer po Szanghaju – powiedziała z uśmiechem.
Kiedy szli ulicą Nanjing, zauważyła, że samochody tkwią w gigantycznym korku. Piesi i rowerzyści wciskali się w najmniejsze luki między pojazdami. Kierowcy przez cały czas musieli wciskać hamulce.
– Nanjing przypomina długie centrum handlowe. Zarząd miasta wprowadził na niej ograniczenie ruchu. – Chen znowu mówił jak przewodnik. – W najbliższej przyszłości pewnie zostanie deptakiem.
Niecałe pięć minut później dotarli do skrzyżowania Nanjing i Syczuan. Rohn zobaczyła na rogu białą restaurację w zachodnim stylu. Za wysokimi oknami o szybach bursztynowego koloru kilka młodych osób popijało kawę.
– Kawiarnia Deda – wyjaśnił Chen. – Kawa jest świetna, ale my pójdziemy na uliczny bazar na tyłach.
Nad wejściem w wąską, zapuszczoną uliczkę Rohn zobaczyła napis „Rynek centralny". Poza rozmaitymi maleńkimi sklepikami z prowizorycznymi ladami lub stolikami na chodniku w zaułku znajdowały się małe bary i budki.
– Poprzednio to był bazar z tanimi i używanymi towarami, coś w rodzaju pchlego targu. – Chen nadal zasypywał towarzyszkę informacjami. – Przychodziło tu tak wielu ludzi, że pojawiły się miejsca, gdzie można coś zjeść: zawsze w pobliżu, tanie, ale o szczególnym klimacie.
Małe bary, stragany z jedzeniem i maleńkie restauracje przesycały powietrze niemal namacalną energią. Większość sprawiała wrażenie tanich, podrzędnych jadłodajni, całkowicie odmiennych od lokali w pobliżu hotelu Pokój. Przy krawężniku sprzedawca układał na zaimprowizowanym grillu pokrojoną w kostkę jagnięcinę, od czasu do czasu posypując ją szczyptą przypraw. Chudy zielarz odmierzał starożytne leki do szeregu kamionkowych garnków stojących na ogniu pod jedwabnym transparentem z napisem chińskimi znakami: „Leczniczy posiłek".
Właśnie tu pragnęła się znaleźć – na gwarnej, pełnej chaosu ulicy, opowiadającej prawdę o tym mieście. Żywe ryby, ośmiornice, żółwie wystawiono w drewnianych lub plastikowych miednicach. Węgorze, przepiórki i żabie udka smażyły się w skwierczących wokach. Większość tętniących życiem restauracji wypełniona była klientami.
W jednym z barów znaleźli wolny stolik. Chen podał Rohn menu. Spojrzała na dziwne nazwy dań i poddała się.
– Niech pan wybiera. Nigdy nie słyszałam o żadnej z tych potraw.
Chen zamówił więc porcję smażonych minibułeczek nadziewanych wieprzowiną, prawie przezroczyste pierożki z krewetkami, pałeczki sfermentowanego tofu, ryż z tysiącletnim jajkiem, marynowany biały kabaczek, soloną kaczkę i twaróg fasolowy Guilin z siekaną zieloną dymką. Wszystko w małych miseczkach.
– Prawdziwa uczta – powiedziała.
– Kosztuje mniej niż śniadanie kontynentalne w hotelu.
Najpierw spróbowała tofu, którego małe kawałki zatknięte były na bambusowych patyczkach niczym szisz-kebab. Mimo że ostre, już po kilku kęsach poczuła, że smak jej odpowiada.
– Posiłek zawsze był ważną częścią chińskiej kultury – wymamrotał Chen, jedząc z apetytem. – Konfucjusz powiedział: „Radość z jedzenia i seksu leży w ludzkiej naturze".
– Zgadza się! – Nigdy nie trafiła na ten cytat. Ale chyba go nie wymyślił? Wydało jej się, że słyszy w głosie Chena lekkie rozbawienie.
Wkrótce zaczęła dostrzegać zdziwione spojrzenia innych klientów – Amerykanka delektująca się zwyczajnym jedzeniem w towarzystwie Chińczyka. Pulchny mężczyzna z olbrzymią kulą ryżu w dłoni pozdrowił ją nawet, mijając ich stolik.
– A teraz mam do pana parę pytań, starszy inspektorze Chen. Myśli pan, że Wen wyszła za mąż za Fenga, chłopa, bo tak bardzo wierzyła w Mao?
– Możliwe. Ale nie sądzę, by w sprawach między kobietą a mężczyzną jedynym wytłumaczeniem była polityka.
– Jak wiele wykształconej młodzieży pozostało na prowincji? – zapytała, dojadając ostatni kawałek tofu.
– Po rewolucji kulturalnej większość wróciła do miasta. Detektyw Yu i jego żona byli w Yunnanie i wrócili do Szanghaju na początku lat osiemdziesiątych.
– Ciekawy podział zadań, starszy inspektorze Chen. Detektyw Yu pracuje w Fujianie, a pan w Szanghaju dogadza sobie wspaniałymi przekąskami w towarzystwie amerykańskiego gościa.
– Moim obowiązkiem jako starszego inspektora było powitanie pani z okazji pierwszej wizyty w Chinach i nawiązanie współpracy naszych dwóch krajów w zwalczaniu nielegalnej emigracji. Sekretarz partii Li specjalnie to podkreślił: „Macie uczynić pobyt inspektor Rohn w Szanghaju bezpiecznym i satysfakcjonującym".
– Dziękuję – odparła. Wyraźnie czuła autoironię w jego głosie i ułatwiało to jej rozmowę. – A więc kiedy wrócę do kraju, powinnam mówić o przyjaźni między naszymi krajami.
– To zależy tylko od pani, inspektor Rohn. Do chińskiej tradycji należy okazywanie gościnności przybyszowi z dalekiego kraju.
– A poza zabawianiem mnie, co jeszcze zamierza pan robić?
– Sporządziłem spis ewentualnych kontaktów Wen w Szanghaju. Mój tymczasowy pomocnik Qian Jun zorganizuje mi rozmowy z tymi ludźmi albo dziś po południu, albo jutro rano. Będę wymieniał się z panią informacjami.
– A więc mam siedzieć cały dzień w hotelu i jak telefonistka w centrali czekać, aż się pan odezwie?
– Nie, nic podobnego. To pani pierwsza podróż do Chin. Proszę zwiedzać. Bund. Ulica Nanjing. W czasie weekendu będę pani przez cały czas służył jako przewodnik.
– Wolałabym raczej włączyć się do pańskiej pracy, starszy inspektorze Chen.
– To znaczy wziąć udział w rozmowach?
– Tak. – Spojrzała mu prosto w oczy.
– Nie widzę przeszkód, poza tym, że ludzie mówią tu szanghajskim dialektem.
Pomyślała, że jego odpowiedź była wprawdzie dyplomatycznym, ale jednak wykrętem.
– Bez problemu gawędziłam w samolocie z towarzyszami podróży. Wszyscy mówili po mandaryńsku. Nie może pan poprosić swoich rozmówców, by robili to samo? A w razie potrzeby pomógłby mi pan.
– Oczywiście, ale czy uważa pani, że będą mówili swobodnie w obecności amerykańskiego funkcjonariusza?
– Bardziej się postarają, jeżeli uwierzą, że zajmujemy się tym na serio.
– Ma pani rację, inspektor Rohn. Porozumiem się z sekretarzem Li.
– Czy elementem waszej kultury politycznej jest nieudzielanie bezpośrednich odpowiedzi?