— Ты чуў, як дзед Салівон учора каля сельмага казаў: «Вунь, кажа, Ява і Паўлуша пайшлі. Вось хлопцы! Арлы! Сокалы! Гангстэры, а не хлопцы! Няма на іх пугі!»
— Чуў. Точна.
— Трэба, каб усе так пра нас казалі. Трэба, каб слава пра нас грымела на ўсю Васюкоўку, як радыё на Першае мая.
— Трэба, — згаджаўся я.
І Ява ўвесь час прыдумляў розныя штукі дзеля нашай славы.
Неяк мы з ім злавілі ў лесе савяня і выпусцілі ў клубе пад час лекцыі на тэму: «Выхаванне дзяцей у сям'і». Лектар зваліўся з трыбуны і выліў сабе на галаву графін з вадою.
А старыя дзедавы споднікі на тэлевізійную антэну над клубам, думаеце, хто павесіў? Мы, вядома.
А вось неяк улетку Ява сказаў:
— Давай арганізуем бой быкоў!
— Га? — не адразу змікіціў я.
— Ты помніш, як мы ў клубе замежнае кіно бачылі — «Тарэадор»?
— Ага... Ну дык што?
— Памятаеш, на арэне раз'ятраны бык, а тут дзядзька ў капелюшы і з кінжалам перад ім танцуе.
— Так-так-так...
— А потым — рраз! Бык — брык! І воплескі.
— Ага. Здорава... Але ж гэта забіваць патрэбна. Хто ж нам дазволіць забіваць жывёліну?
— Цьфу, дурны! Забіваць! Гэта табе што — мясанарыхтоўка, ці што. Гэта ж відовішча. На стадыёне. Як на футболе. Галоўнае — прыгожа махаць чырвоным плашчом і спрытна выкручвацца, каб рогам не зачапіла. Ты ж бачыў. Тарэадоры — гэта самыя смелыя героі і спрытнюгі. Галоўнае тут — трэніроўка і спрыт. Разумееш? Упершыню ў гісторыі Васюкоўкі — бой быкоў. Тарэадор Іван Рэнь і тарэадор Павел Заўгародны. Госці з'язджаюцца з усёй краіны. Трансляцыя па радыё і тэлебачанні. Нават у Жмерынцы будзе відаць.
Я ўсміхнуўся. Гэта здорава! Па радыё, па тэлебачанні і наогул...
Мы прымасціліся зручней і пачалі абмяркоўваць падрабязнасці. Перш-наперш — бык. Кандыдатура калгаснага бугая Пецькі была адхілена адразу. Гэта такая страхалюдзіна, што яго нават сам заатэхнік Іван Свірыдавіч баіцца. Вочы, як трактарныя фары. Зямлю грабе нагамі, як экскаватар.
Гэтым летам адзін дачнік ледзь не памёр з перапуду. Ляжаў на выгане голы-голенечкі — загараў. Галава пад парасончыкам, усё астатняе на сонцы. І раптам — Пецька. Дачнік як ірвануў. Бугай следам. Дачнік тоўсты. Бачыць — не ўцячэ. А тут тэлеграфны слуп на дарозе. Як той дачнік на той слуп уздзёрся — дагэтуль невядома. Але факт — паўдня загараў на ізалятарах, аж пакуль не пад'ехаў камбайнер Мікіта і не зняў яго. Дачнік штаны нацягнуў і адразу на станцыю — дахаты ехаць.
Не, няхай з бугаём Пецькам нашы ворагі б'юцца.
Другой кандыдатурай быў стары казёл. Гэта я яго кандыдатуру вылучыў, каб адпомсціць. Дужа ненавісным быў для мяне казёл, бо з'еў маю сарочку, калі я купаўся.
Але Ява мяне не падтрымаў.
— Не, — сказаў ён. — Казёл залішне балбатлівы. Увесь час мекекеча. Мы і воплескаў не пачуем. Мы ж гаворым пра бой быкоў, а не казлоў. Трэба, каб было нешта бычынае, каровінае нешта — вялікае і крутарогае.
— Каровінае? — кажу. — Слухай, дык, можа, узяць проста карову? Бо, акрамя Пецькі, сапраўдных быкоў у нас няма, а кароў колькі хочаш. І наогул, нідзе не гаворана, што абавязкова патрэбны бык.
Ява задумаўся.
— Хто яго ведае, можа, і так.
— Тады, — кажу, — лепшай кандыдатуры за вашу Кантрыбуцыю і не прыдумаеш.
— А чаму Кантрыбуцыя? Чаму не ваша Манька?
— Таму, што ў нашай Манькі цялё і адзін рог зламаны. Ты хочаш, каб з нас смяяліся? Тарэадоры з аднарогай кароваю! Карыкатура. Такога яшчэ ніколі ў свеце не было.
— Можна, вядома, і Кантрыбуцыю. Але яна трохі псіхічная.
— Што значыць «псіхічная»? Прызнайся лепей, што ты проста мамы баішся.
— Я — баюся? Вось зараз як дам табе ў вуха, то пабачыш, як баюся. Ану, забяры свае словы назад!
— Я забіраю, але ты ўсё роўна баішся.
— Баюся?
— Баішся...
— Баюся?
— Баішся...
Я ўхапіў яго за вуха і ў той жа момант цюкнуў кулаком у жывот. Мы пакаціліся па траве на дарогу. Усё бруднае, што валялася на дарозе, начаплялася да нашых штаноў і сарочак.
Першы апамятаўся я.
— Пачакай, — кажу, — годзе! А то замест бою быкоў у нас выйшаў бой цельпукоў.
— Гэта ты вінаваты. Ну, добра, няхай Кантрыбуцыя. Заўтра пагонім пасвіць і паспрабуем. А то твая Манька і сапраўды для тэлевізара не падыходзіць. Яшчэ людзі падумаюць, што гэта не карова, а сабака.
Мне ўжо надакучыла біцца, і я зрабіў выгляд, нібы не зразумеў, як страшна ён абразіў нашу Маньку.
Назаўтра раніцай мы сустрэліся па дарозе на выган. Я гнаў Маньку, Ява — Кантрыбуцыю. Каровы валакліся, легкадумна матляючы хвастамі, і не падазравалі, які сёння гістарычны дзень.
На галаве ў Явы быў дамскі капялюшык, што застаўся нам у спадчыну ад нейкай дачніцы, якая адпачывала ў нас пазалетась. Капялюшык быў завялікім для Явы і насоўваўся на вочы. Каб хоць што-небудзь бачыць і не ўпасці, Ява вымушаны быў увесь час падкідаць галавой, папраўляючы яго. Здавалася, што Ява некаму кланяецца.