Адчуваючы ў жываце агіднае «ой-ой-ой», я бег на карачках усё далей і далей. І калі ўжо зусім паабдзіраў калені, спыніўся і прыпаў, цяжка дыхаючы, да зямлі. «Больш не магу! Няхай наступаюць!» Але ніхто на мяне не наступіў. Я паляжаў трохі, прыслухваючыся.
Ш-шу-шу... шрх-хр... шшшу...
Увесь час, без перапынку, шапаціць навокал.
І не чуваць у гэтым шапаценні ні Кныша, ні Бурмілы, ні майго сябра. А каб убачыць — і марыць няма пра што. Далей свайго носа нічога не ўбачыш — суцэльная сцяна з кукурузных лісцяў. Ох і густая ж кукуруза, як джунглі!
Паляжаў я яшчэ трошкі, вушы наставіў. Нічога. Нічагусенькі. Дзе ж Ява? Мы ж нібыта разам беглі.
— Ява! — шапчу я нарэшце.
Ані-ні.
— Ява! — шапчу ўжо трохі мацней.
Кінуўся я ў адзін бок, у другі.
— Ява! — крычу я голасна. Чорт яго бяры! Кныша і Бурмілу мы ўжо ўсё роўна праваронілі — гэта факт. Яны ўжо ого-го як далёка.
— Ява! — крычу я з усіх сіл, — Ява! Агу! Дзе ты?
— Цыць! — чую нарэшце таямнічы голас Явы. — Цішэй!
— Ды што «цішэй»! — крычу я. — Іх ужо даўно няма! А я нічога не бачу ў гэтым гушчары. Не ведаю, у які бок ісці. Паўзі сюды.
Ява трошкі памаўчаў, потым кажа:
— Паўзі ты сюды!
Папоўз я на Яваў голас.
Поўз-поўз — няма Явы.
— Ява, — клічу нарэшце.
— Агу! — чуецца далёка злева (а было ж у правым баку).
— Ява! — раззлавана крычу я. — Куды ты папоўз, хай цябе! Не туды ты паўзеш!
— Гэта ты, — крычыць ён, — гэта ты не туды паўзеш! Я паўзу правільна.
— Ды ну цябе! Паўзі сюды.
— Гэта ты сюды паўзі!
Вось так, пераклікаючыся, мы пачалі зігзагамі падпаўзаць адзін да аднаго. Нарэшце я з маху носам у Явавы нагавіцы ўткнуўся.
— Цьфу!
Яшчэ трошкі — і мы б размінуліся.
Селі, аддыхваемся.
— Раскрычаўся! З табой толькі шпіёнаў і лавіць! — цэдзіць праз зубы Ява. — З табой толькі гаршкі ў печы лавіць, а не шпіёнаў!
— Які смелы! Чаго ж ты драпануў? Скажы дзякуй, што яны яшчэ не падушылі нас, як мышэй...
Ява адразу падскочыў.
— Пайшлі. Пайшлі хутчэй на дарогу. Можа, яшчэ і паспеем. У рэшце рэшт я ведаю, дзе іх трэба шукаць.
І Ява бадзёра рвануўся наперад. Я — за ім. Не звяртаючы ўвагі на боль у нагах, мы ішлі вельмі хутка, нават беглі. Кукурузнае лісце хлёстала нас па шчоках, лезла ў вочы, абдзірала рукі.
Ісці рабілася ўсё цяжэй.
— Ява, — сказаў я, цяжка дыхаючы, — нешта мы доўга ідзём.
Ява маўчаў.
— Ява, — сказаў я, дыхаючы яшчэ цяжэй, — дзе дарога?
Ява маўчаў.
— Ява, — сказаў я, задыхаючыся, — мы не туды ідзём.
Ява спыніўся:
— Давай адпачнём.
Мы селі на зямлю.
— Ты ведаеш, якія гэтыя кукурузныя масівы, на колькі яны кіламетраў цягнуцца? — сказаў Ява. — Калі не туды пойдзеш, можна ісці два дні — і не дойдзеш. Зусім заблудзіцца можна.
— Што? Што ты вярзеш? — сказаў я, адчуваючы, як ледзянее маё сэрца. — Кукуруза не лес і не плаўні, у кукурузе нельга заблудзіцца. Уставай, пайшлі.
Мы ўжо не думалі пра Кныша з Бурмілам, мы думалі толькі пра тое, як выбіцца з гэтага жахлівага кукурузнага палону.
Праз паўгадзіны мы зноў селі адпачыць.
І раптам у мяне ўзнікла ідэя.
— Ява, — кажу, — а што, калі залезці і паглядзець, куды ісці.
— Залезці? Гэта табе што — дрэва? Гэта ж кукуруза. Злак. Не чуў я, каб людзі на злакі лазілі.
— Ну дык і што, — кажу я. — Глянь, якое тоўстае! Як бамбук! Можа, утрымае.
— Ну, дык лезь.
— Не, ты лезь. Ты лягчэйшы — у цябе штаны карацейшыя і гузікаў менш. А я падсаджу.
Ява махнуў рукой:
— Ну, давай паспрабуем.
Мы выбралі самую высокую і тоўстую кукурузіну, я павярнуўся да яе спіною, сашчапіў пальцы, каб вытрымаць Яву, калі ён стане на іх нагой, і сказаў:
— Ты больш на мяне абапірайся, а за кукурузіну толькі трымайся.
— Добра, добра, — сказаў Ява і, крэкчучы, пачаў лезці на мяне. Вось ужо каленам на плячо стаў, абапёрся рукамі аб галаву. — Ой! — чаравікам за нос зачапіўся. Але я маўчу, трываю. Чаравік давіць мне на плячо, ключыцу ламае. Я пачынаю хістацца, калені трымцяць, падгінаюцца, падгінаюцца...
— Ява! — крычу. — Хутчэй глядзі, я падаю.
І... вось затрашчала і зашумела, — нібыта бомба ў кукурузу ўпала.
Я ляжу, уткнуўшыся носам у зямлю. У роце — пясок, у вушах — пясок, вочы зацярушаныя. Адплёўваюся, праціраю вочы і гукаю:
— Ява, дзе ты? Ты жывы?
— Жы... апчхі!.. вы! — і з груды патрушчанай кукурузы высоўваецца Явава галава.
— Ну, што, — пытаюся, — бачыў?
— Дулю з макам я бачыў. Вярхі самыя пад носам.