Nur longe post la noktiĝo ili atingis la kabanon, kaj ja estis malgaja, doloranta grupo, kiu sidis silente en la eta konstruaĵo.
Profesoro Porter finfine rompis la silenton. Liaj tonoj jam ne estis tiuj de la erudita pedantulo teoriumanta pri aĵoj abstraktaj kaj nekoneblaj; sed tiuj de agonto — determinaj, ankaŭ nuancitaj de sono de nepriskribebla senespero kaj bedaŭro, kiu tordis respondan doloron en la koro de Clayton.
"Mi nun kuŝiĝos," diris la maljunulo, "kaj provos dormi. Frue morgaŭ, post la tagiĝo, mi prenus tiom da manĝaĵoj, kiom mi povos porti, kaj mi daŭrigos la serĉadon ĝis mi trovos mian Jane. Mi ne revenos sen ŝi."
Liaj kunuloj ne respondis tuj. Ĉiu havis siajn bedaŭrajn pensojn, kaj ĉiu sciis, same kiel la maljuna profesoro, kion signifis tiuj lastaj vortoj — profesoro Porter neniam revenos el la ĝangalo.
Clayton finfine leviĝis kaj malpeze kuŝigis sian manon sur la kurban maljunan ŝultron de profesoro Porter.
"Mi kompreneble iros kun vi," li diris.
"Mi sciis, ke vi proponos tion — ke vi volos iri, s-ro Clayton; sed vi devas ne. Jane nun estas ekster homa helpo. Kio estis iam mia kara filineto, tio ne kuŝos sola kaj senamika en la terura ĝangalo.
"La samaj lianoj kaj folioj kovros nin, la samaj pluvoj batados sur ni; kaj kiam li animo de ŝia patrino ĉeestos, ĝi trovos nin kunaj en la morto, same kiel ĝi ĉiam trovis nin en la vivo.
"Ne; mi sola rajtos iri, ĉar ŝi estis mia filino — ĉio restanta sur la tero, kiun mi povis ami."
"Mi iros kun vi," simple diris Clayton.
La maljunulo rigardis supren, intense rigardis la fortan, belan vizaĝon de William Cecil Clayton. Eble li tie rekonis la amon, kiu kuŝis en la suba koro — la amon por lia filino.
En la pasinteco li estis tro okupata de siaj kleraj pensoj por atenti la okazaĵetojn, la hazardajn vortojn, kiuj indikus al pli praktika homo, ke tiuj gejunuloj pli kaj pli kuntiriĝis. Nun ili revenis al li, unu post alia.
"Laŭ via volo," li diris.
"Ankaŭ je mi vi povas kalkuli," diris s-ro Philander.
"Ne, kara amiko," diris profesoro Porter. "Ne ĉiuj el ni rajtos iri. Estus kruele fie, lasi kompatindan Esmeraldan tute sola, kaj tri el ni ne pli sukcesos ol unu.
"Jam sufiĉas la mortintaĵoj en la kruela arbaro. Nu, do — ni provu dormeti."
Ĉapitro 19 Alvokas la primitiva
Jam de kiam Tarzan foriris de la tribo de simiegoj, en kiu li maturiĝis, ĝin disŝiris kruela malpaco kaj malakordo. Terkoz montriĝis kruela kaj kaprica reĝo, pro kio, unu post alia, multaj malpli junaj kaj fortaj simiegoj, kontraŭ kiuj li aparte emis direkti sian brutecon, prenis siajn familiojn kaj serĉis la kvietecon kaj sekurecon de la kontinenta interno.
Sed finfine, la restantojn puŝis al despero la daŭra batalemo de Terkoz, kaj unu el ili fine rememoris la foriran admonon de Tarzan:
"Se vi havos kruelan estron, ne faru kiel la aliaj simiegoj provante, tute sola, batali kontraŭ li. Anstataŭe, tri aŭ kvar el vi kune ataku lin. Se vi tion faros, neniu estro kuraĝos esti pli ol li devos, ĉar kvar el vi povas mortigi kiun ajn estron, kiu iam ajn regos vin."
Kaj la simiego rememorinta tiun saĝan konsilon transdonis ĝin al kelkaj kunuloj, pro kio, kiam Terkoz revenis tiutage al la tribo, li renkontis varman akcepton.
Formalaĵoj mankis. Kiam Terkoz aliris la grupon, kvin haraj bestegoj sursaltis lin.
En la koro li estis terura senkuraĝulo, kio estas kutima ĉe tiranoj inter simiegoj kiel ankaŭ inter homoj; tial li ne restis por batali kaj morti, sed forŝiris sin de ili kiel eble plej rapide kaj fuĝis al la ŝirmaj branĉoj de la arbaro.
Ankoraŭ du provojn li faris por reveni al la tribo, sed ĉiam oni atakis kaj forpelis lin. Finfine li rezignis, kaj turnis sin, ŝaŭmante ĉe la buŝo pro kolerego kaj malamo, al la ĝangalo.
Kelkajn tagojn li sencele vagadis, vartante sian spitemon kaj serĉante iun malfortikulon kontraŭ kiu li povus direkti sian entenatan koleron.
Kun tia mensa stato la hororiga homsimila besto, svingante sin de arbo al arbo, subite renkontis du virinojn en la ĝangalo.
Ĝuste super ili li estis kiam li eltrovis ilin. La unua indiko de lia apudesto por Jane Porter okazis, kiam la granda harkovrita korpo falis al la tero apud ŝi, kaj ŝi vidis la teruran vizaĝon kaj la graŭlantan, hidan buŝon nur centimetrojn for de ŝi.
Unu penetra kriego eskapis ŝiajn lipojn kiam la bruta mano kaptis ŝian brakon. Tiam ŝi tiriĝis al tiuj teruraj dentegoj, kiuj gapis apud ŝia kolo. Sed antaŭ ke ili tuŝis tiun palan haŭton, alia humoro venis al la simiego.
Liaj inoj restis ĉe la tribo. Li devos trovi aliajn por anstataŭi ilin. Ĉi tiu senhara blanka simio estos la unua el lia nova familio, kaj tial li malafable sternis ŝin sur siaj larĝaj, haraj ŝultroj kaj resaltis inter la arbojn, forportante Jane-on.
La terurkrio de Esmeralda unu fojon miksiĝis kun tiu de Jane, kaj tiam, kiel kutimis por Esmeralda kiam okazis urĝaĵo postulanta mensan akutecon, ŝi svenis.
Sed Jane eĉ ne unu fojon senkonsciiĝis. Estas vere, ke ŝin paralizis pro hororigo tiu terura vizaĝo, premita proksime al la ŝia, kaj la odoraĉo de tiu fispiro batanta ĉe ŝia nazo; sed ŝia cerbo estis klara, kaj ŝi komprenis ĉion, kiu okazis.
Kun por ŝi ŝajne mirinda rapideco, la bruto portis ŝin tra la arbaro, sed ŝi ankoraŭ nek elkriis nek baraktis. La subita alveeno de la simiego tiom konfuzis ŝin, ke ŝi supozis lin nun portanta ŝin al la marbordo.
Ŝi tial konservis siajn energion kaj voĉon ĝis ŝi povos vidi, ke ili sufiĉe alproksimiĝis al la bivakejo por allogi la deziratan helpon.
Ŝi ne povis scii, ke ŝi estas portata pli kaj pli for en la nepenetreblan ĝangalon.
La krio, kiu venigis Clayton-on kaj la du maljunulojn stumble tra la arbustaro, gvidis Tarzanon de la Simioj rekte al tiu loko, kie kuŝis Esmeralda, se ne je Esmeralda centris lia intereso, kvankam li paŭzis super ŝi por vidi, ke ŝi ne estas vundita.
Li momente kontrolis la suban teron kaj la superajn arbojn, ĝis la simio en li pro edukado kaj medio, kune kun la inteligenteco kun kiu li naskiĝis, rakontis al lia mirinda arbarkapablo la tutan historion kvazaŭ li vidis la aferon per siaj okuloj.
Kaj tiam li malaperis en la balanciĝantajn arbojn, sekvante la altan spuron, kiun ne povus detekti, des malpli kompreni, alia homa okulo.
Ĉe la branĉopinto, kie la homsimilulo svingiĝas de unu arbo al alia, troviĝas la plej multon por indiki la spuron, sed la malplej multon por montri la direkton de la ĉasato; ĉar tie la premo estas ĉiam malsupren al la malgranda parto de la branĉo, ĉu la simio aliras, ĉu deiras, la arbon. Pli proksime al la centro de la arbo, kie la spuroj estas malpli klaroj, la direkto estas evidenta.
Jen, sur iu branĉo, raŭpo estas kaĉigita de la granda piedo de la fuĝanto, kaj Tarzan instinkte scias, kie tuŝis tiu same piedo en la posta paŝo. Jen li trovas etan eron de la detruita larvo, ofte ne pli ol guteto.
Ĉifoje, eta ŝelpeco estas renversita de la skrapanta mano, kaj la direkto de la rompo indikas la direkton de la iro. Aŭ iu branĉeto, aŭ la trunko mem, estas tuŝita de la hara korpo, kaj eta haro montras al li, per la direkto de kiu ĝi estas ŝtopita sub la ŝelo, ke li sekvas la ĝustan spuron.
Kaj ne necesas, ke li malrapidiĝu por rimarki tiujn ŝajne malklarajn registraĵojn de la fuĝanta besto.
Por Tarzan, ili klara elstaras antaŭ ĉiuj aliaj multegaj cikatroj kaj kontuzoj kaj spuroj laŭ la folia vojo. Sed plej forta estas la odoro, ĉar Tarzan sekvas kontraŭ la vento, kaj lia edukita nazo estas same sensokapabla kiel tiu de hundo.
Multaj kredas, ke la bestoj estas aparte dotitaj de la naturo per pli bonaj flarnervoj ol la homaro, sed fakte temas nur pri eduko.
La vivokapablo de la homo ne tiel forte dependas de la perfekteco de la sensoj. Lia rezonkapablo liberigis ilin de multaj devoj, pro kio ili iom degeneris, same kiel la muskoloj, kiuj movas orelojn kaj kranihauxton, simple pro neuzado.