«Трэба проста разьбіць перагародку! – сказаў я. – Памятаеце, у кожным аўтобусе ёсьць надпіс: дастаць малаток, выціснуць шкло?»
«Тады цягніце мяне назад!» – сказала Юля.
Мы схапілі яе за ногі і пацягнулі.
«Хто так цягне? – зараўла Юля. – Хлопчыкі! Дзе ваша пяшчота!»
Але было ўжо занадта позна.
Бо ў гэты самы момант аўтобус завіхляў на горцы, выскачыў на мост, пад якім цямнела рака, і ўрэзаўся з усёй моцы ў агароджу.
Толькі што перад намі была прамая дарога ў промнях фараў, а цяпер іх сьвятло выхапіла зь цемры толькі кавалак неба, якое імкліва сыходзіла некуды ўверх.
Аўтобус зьнёс агароджу на поўным хаду, лёгка, нібы адной пстрычкай.
І паляцеў над прорвай, проста ў раку.
Калісьці я чытаў пра мужчыну, які быў чэмпіёнам у плаваньні і аднойчы ўратаваў цэлы тралейбус людзей, што выпадкова ўпаў з моста. Гэты мужчына пабачыў, што тралейбус тоне, кінуўся ў ваду і даставаў людзей аднаго за адным, пакуль не ўратаваў усіх. Была зіма, гэты чэмпіён захварэў на запаленьне лёгкіх і нырак, і потым памёр. Я часта бачыў у сьне тую страшную карціну, я сам уяўляў сябе ў тым тралейбусе, які ідзе на дно і я ніяк не магу зь яго выбрацца. Якім жа шчасьцем было прачынацца ў цёплым ложку, у сваім пакоі! Потым жахлівы сон перастаў мне сьніцца. А цяпер, у аўтобусе, які нібы завіс на сэкунду над безданьню, каб назаўсёды пайсьці пад ваду разам з намі, я зноў успомніў тую гісторыю – і карцінка тралейбуса, які тоне ў рацэ, зноў зьявілася перад вачыма.
Толькі вось наўрад ці ў такі час, далёка ад гораду, на беразе ракі знойдзецца чэмпіён у плаваньні, які нас уратуе.
На імгненьне зрабілася ціха…
А тады вакол нас пачуўся такі шум, ад якога закладвала вушы!
Гэта аўтобус, у які мы трапілі, нібы ў пастку, з усяго размаху пляснуўся ў раку!
Мы закрычалі ўсе трое, адначасова, ды так, быццам хацелі сваім крыкам выбіць шыбы ў вокнах, за якімі цяпер была цёмная, халодная вада.
Аўтобус паволі паплыў – і мы пачулі, як вада пачынае пранікаць у салён.
Мы схапіліся за рукі, усе трое.
«Я хачу дамоў! – крыкнуў Анцік. – Лявон, скажы, што мы сьпім!»
«Мы ня сьпім», – сказаў я вінавата. Бо гэта і праўда я, менавіта я і ніхто апрача мяне, быў тым чалавекам, які сказаў усім садзіцца ў гэты жудасны аўтобус.
«Спакойна, – сказала Юля. – Мы ўсе ўмеем плаваць, праўда?»
«Я ўмею», – сказаў я.
«І я», – сказала Юля.
«А я не!» – заплакаў Анцік.
«Ты ж хадзіў у гурток плаваньня! – зьдзівіўся я. – Ты ж выхваляўся нам, што ўмееш і брасам, і кролем!»
«Я кінуў, – усхліпнуў Анцік. – Раз схадзіў і кінуў».
«Дык ты хлусіў? – жахнулася Юля. – А мы табе зайздросьцілі!»
«Мы былі дурні», – сказаў я.
«Усё роўна, – сказала Юля. – Мы можам забрацца на дах аўтобуса, саскочыць у ваду і даплыць да берага. А Анціка пацягнуць за сабой. Ну, ці даць яму штосьці, што дапаможа трымацца на вадзе».
«Толькі хутчэй, – прамармытаў Анцік. – Бачыце, вады ўжо амаль па калена!»
«А як жа кіроўца?» – сказаў я.
«Ты яшчэ не зразумеў? – зьдзівілася Юля. – Гэта была лялька!»
Я ўскочыў на сядзеньне і пацягнуўся да люка над галавой, каб адчыніць яго і вылезьці на дах. Але ніяк ня мог дацягнуцца. Я быў самы высокі ў нашай кумпаніі, і ўсё ж мне не хапала росту. «Давай ты сядзеш мне на шыю!» – крыкнуў я Юлі і нахіліўся, каб яна магла на мяне залезьці.
«Хутчэй! – падганяў нас Анцік. – Вада ліецца з усіх дзірак!»
Я і сам адчуваў, што мы тонем.
І тут здарылася нешта неверагоднае.
Нібы нехта падставіў пад бруха нашага аўтобуса сваю шырокую, роўную сьпіну. Падставіў і прыўзьняў – так, што вады вакол нас адразу паменела.
«Можа, мы селі на мель? – з надзеяй спытаў я. – Можа, гэта зусім неглыбокая рэчка?»
«Але мы плывем, – сказала Юля. – Адчуваеце? Вада нясе нас наперад. Калі б мы селі на мель, мы б ня рухаліся!»
«Ура! – крыкнуў Анцік. – Ня ведаю, хто там пад намі, але я зь ім сябрую!»
Мы прыпалі да вокнаў. За імі быў толькі туман, туман, ноч і вада, у якую няспынна сыпаліся дажджавыя кроплі. Мы плылі па рацэ, нібы на караблі – і цяпер у гэтым было нават штосьці прыгожае.
«Цікава, куды вядзе гэтая рака? – спытаў Анцік. – Лявон, у цябе ж дзесяць па геаграфіі. Ты ж усе беларускія рэчкі на памяць знаеш!»
«Ну, ня ўсе… – сказаў я. – У Беларусі ведаеш колькі рэкаў?»
«Колькі?»
«Дваццаць тысяч! – адказаў я з гонарам. – І дзесяць тысяч азёраў!»
«Адкуль ты ведаеш?» – з павагай паглядзела на мяне Юля.
«Ведаю», – ухіліўся я ад адказу. Хоць тлумачылася ўсё проста. Нядаўна мне давялося рыхтаваць спавешчаньне ў школе, і я грунтоўна праштудыраваў артыкул у Вікіпэдыі.