Выбрать главу

sudarunt claras fecundi pectoris artis.

e quibus ereptum, primo iam a flore iuuentae,

te patria in media uirtutum mole locauit.

tu tamen anxiferas curas requiete relaxans,

quod patriae uacat, his studiis nobisque sacrasti.

56. Marius

HIC Iouis altisoni subito pinnata satelles

arboris e trunco serpentis saucia morsu

subrigit, ipsa feris transfigens unguibus, anguem

semianimum et uaria grauiter ceruice micantem;

quem se intorquentem lanians rostroque cruentans,

iam satiata animo, iam duros ulta dolores,

abicit ecflantem et laceratum adfligit in undas,

seque obitu a solis nitidos conuertit ad ortus.

hanc ubi praepetibus pinnis lapsuque uolantem

conspexit Marius, diuini numinis augur,

faustaque signa suae laudis reditusque notauit,

partibus intonuit caeli pater ipse sinistris:

sic aquilae clarum firmauit Iuppiter omen.

Translations from the Greek

57. From the Odyssey

O DECVS Argolicum, quin puppim flectis, Vlixes,

auribus ut nostros possis agnoscere cantus?

nam nemo haec umquam est transuectus caerula cursu,

quin prius adstiterit uocum dulcedine captus,

post, uariis auido satiatus pectore Musis,

doctior ad patrias lapsus peruenerit oras.

nos graue certamen belli clademque tenemus

Graecia quam Troiae diuino numine uexit,

omneque quod celat frugum uix indiga tellus.

58. From Sophocles

O MVLTA dictu grauia, perpessu aspera,

quae corpore exanclata atque animo pertuli!

nec mihi Iunonis terror inplacabilis

nec tantum inuexit tristis Eurystheus mali,

quantum una uaecors Oenei partu edita.

haec me inretiuit ueste furiali inscium,

quae laterei inhaerens morsu lacerat uiscera,

urgensque grauiter pulmonum haurit spiritus:

iam decolorem sanguinem omnem exsorbuit.

sic corpus clade horribili absumptum extabuit:

ipse inligatus peste interemor textili.

hos non hostilis dextra, non Terra edita

moles Gigantum, non biformato impetu

Centaurus ictus corpori inflixit meo,

non Graia uis, non barbara ulla inmanitas,

non saeua terris gens relegata ultimis,

quas peragrans undique omnem ecferitatem expuli,

sed feminae uir feminea interemor manu.

o nate, uere hoc nomen usurpa patri,

neu me occidentem matris superet caritas.

huc adripe ad me manibus abstractam piis:

iam cernam mene an illam potiorem putes.

perge, aude, nate! inlacrima patris pestibus,

miserere: gentes nostras flebunt miserias.

heu, uirginalem me ore ploratum edere,

quem uidit nemo ulli ingemescentem malo!

ecfeminata uirtus adflicta occidit.

accede, nate, adsiste, miserandum aspice

euiscerati corpus laceratum patris!

uidete, cuncti, tuque, caelestum sator,

iace, obsecro, in me uim coruscam fulminis!

nunc nunc dolorum anxiferi torquent uertices,

nunc serpit ardor. o ante uictrices manus,

o pectora, o terga, o lacertorum tori,

uestrone pressu quondam Nemeaeus leo

frendens efflauit grauiter extremum halitum?

haec dextra Lernam taetra mactata excetra

pacauit, haec bicorporem adflixit manum,

Erymanthiam haec uastificam abiecit beluam,

haec e Tartarea tenebrica abstractum plaga

tricipitem adduxit Hydra generatum canem,

haec interemit tortu multiplicabili

draconem, auriferam optutu adseruantem arborem.

multa alia uictrix nostra lustrauit manus,

nec quisquam e nostris spolia cepit laudibus.

59. From Euripides

MORTALIS nemo est quem non attingit dolor

morbique multi: sunt humandi liberi,

rursum creandi, morsque est finita omnibus.

quae generei humano angorem nequicquam adferunt:

reddenda terrae est terra, tum uita omnibus

metenda, ut fruges: sic iubet necessitas.

C. HELVIVS CINNA

fl. 50 B.C.

60. An Astronomical Poem written upon Mallow Leaves

HAEC tibi Arateis multum uigilata lucernis

carmina, quis ignis nouimus aetherios,

leuis in aridulo maluae descripta libello

Prusiaca uexi munera nauicula.

M. TVLLIVS LAVREA

fl. 40 B.C.

61. Magic Waters in the Garden of Cicero's Villa

QVO tua, Romanae uindex clarissime linguae,

silua loco melius surgere iussa uiret

atque Academiae celebratam nomine uillam