Выбрать главу

Фортран (FORTRAN) — адна з першых алгарытмічных моў (1958 г.), прызначаная ў асноўным для праграмавання інжынерных і навукова-тэхнічных задач. Вельмі папулярная ў 50-х і 60-х гадах ХХ стагоддзя.

Фотадáтчык (photosensor) — прылада адчувальная да святла (фотаэлектрычныя элементы) — святло выкарыстоўваецца для стварэння альбо мадуляцыі электрычнага сігналу.

Фотадыёт (photodiode) — паўправаднік, які з’яўляецца прыймальнікам аптычнага выпраменьвання.

Фотатранзістар (phototransistor) — паўправаднік для прыёму і ўзмацнення аптычнага выпраменьвання.

Фотаэлемэнт (photocell) — прылада для пераўтварэння энэргіі святла ў электрычную.

Фрагментáцыя (fragmentation) — з’яўленне на дыску мноства свабодных несумежных дзялянак, падзеленых занятымі дзялянкамі аднаго файла. Фрагментацыя звязана з шматкратным выдаленнем файлаў на дыску і дабаўленнем новых файлаў. Для павелічэння свабоднай прасторы дыска праводзяць яго чыстку — выдаленне невыкарыстоўвальных файлаў. Аднак выдаленне файлаў яшчэ больш садзейнічае фрагментацыі, так як свабодныя дзялянкі будуць выкарыстоўвацца АС для размяшчэння фрагментаў новых файлаў. Пры гэтым можа ўзнікнуць сітуацыя, пры якой свабоднай прасторы на дыску многа, але ўся яна складаецца з мноства расцярушаных па дыску дробных дзялянак, недастатковых для размяшчэння файлаў цалкам. Распрацаваны і ўжываюцца спецыяльныя праграмы для ліквідацыі фрагментацыі дыскаў, напрыклад Speed Disk.

Фрагментáцыя звéстак (data fragmentation) — падзел узаемазвязаных звестак на розныя блокі на дыску.

Фрыкцыйная падáча (friction feed) — метад альбо сродак прасоўвання паперы праз друкарку — папера заціскаецца паміж валікам і ролікамі і падаецца паміж ролерамі.

Фрэйм (frame) — у экспертных сістэмах мінімальная структура інфармацыі аб факце.

Функцыянáльнае праграмавáнне (functional programming) — метад праграмавання, заснаваны на разбіванні алгарытму на асобныя функцыянальныя модулі і апісанне іх сувязяў і ўзаемадзеянняў. Праграміст вызначае, што трэба атрымаць ў выніку, а не тое, як канкрэтна дасягнуць яго.

Функцыянáльная дэкампазіцыя (functional decomposition) — разбіўка задачы на падзадачы.

Функцыянáльная клáвіша (functional key) — адна з клавішаў F1 ÷ F12, націсканне якой ініцыюе выкананне вызначанай функцыі ў сістэме (увод камандаў). Гэтыя клавішы не маюць пастаяннага значэння, размешчаны зверху альбо на адным з бакоў клавіятуры.

Функцыянáльная схéма (functional diagram) — схема сістэмы, кампутара альбо прылады, асноўныя часткі якой апісаны з дапамогай геаметрычных фігур, памечаных такім чынам, каб паказаць іх асноўнае функцыянальнае прызначэнне.

Функцыянáльны блок (functional unit) — асноўная аперацыйная частка кампутарнай сістэмы, якая выконвае дакладна акрэсленную частку задачы.

Функцыянáльны код (functional code) — службовы код, які кіруе механізмамі прыладаў кампутара — кіруе выкананнем кампутарам сваіх дзеянняў.

Х

“Халóдная” загрýзка (cold boot) — загрузка кампутара, якая пачынаецца пры ўключэнні сілкавання кампутара. Пры халоднай загрузцы перад запускам аперацыйнай сістэмы выконваецца працэдура праверкі ўсіх асноўных прыладаў кампутара. Калі халодны перазапуск здзяйсняецца ў час работы праграмы, то яе работа прыпыняецца, і змесціва аператыўнай памяці губляецца.

”Халóдны” збой (cold fault) — фатальная памылка, якая можа ўзнікнуць у момант запуску кампутара альбо крыху пазней з-за распасавання кампанентаў сістэмы.

Хáкер (hacker) — праграміст вельмі высокага ўзроўню, які выдатна валодае многімі мовамі праграмавання, выдатна ведае асаблівасці работы апаратнага забеспячэння і аперацыйных сістэм. У СМІ слова “хакер” ужываецца з адмоўным падтэкстам. Яго ўспрымаюць як зламысленніка, які здзяйсняе несанкцыянаваны доступ да рэсурсаў інфармацыйных сетак з мэтай крадзяжу, скажэння альбо знішчэння інфармацыі. Кампутарны хуліган-паляўнічы за сакрэтнай інфармацыяй у сетцы Інтэрнэту. На самай справе ў асяроддзі такіх людзей называюць крэкерамі (cracker). Сапраўдны хакер ніколі нічога не разбурае — ён толькі стварае. Інтэрнэт, большасць пратаколаў Інтэрнэт і іншае прыдумалі хакеры.

Халастáя аперáцыя — гл. халастая каманда.

Халастáя камáнда (no operation instruction) — каманда, выкананне якой прадугледжвае пераход да наступнай каманды, якая павінна быць выканана.