І ў гарадскім, і ў раённым аддзелах народнай асветы вырашыць пытання не хочуць, пасылаюць з адной школы ў другую.
Чым ўсё-такі скончыцца гэтая не зусім паэтычная эпапея беларускага паэта?
9 жніўня 1987 году. Недзе ў першай палове сакавіка М.М. пасадзіла незвычайную кветку. Гэта быў гваздзік з прэзентаванага мне Сакратарыятам СП букета да майго 60-годдзя. Калі букет сваё адстаяў, М.М., прыбіраючы яго, заўважыла, што адна расліна пусціла моцныя карэнні і сама зялёная, кусцістая. Гаспадыня адшчыкнула адзін флянсік і ўваткнула яго ў вазон. Парастак не разгубіўся ў новых умовах, ён хутка пайшоў у рост і ў сваю чаргу пачаў добра кусціцца, вымахаў угору аж на 75 см і нават шчодра абсыпаўся пупышкамі, ад якіх трэба было яго часткова вызваляць. І вось цэнтральны бутон распусціўся ў вялікую прыгожую ружовую кветку. Сёння-заўтра раскрыюцца яшчэ два бутоны.
Надоўга зацягнуўся мой юбілей! 29 ліпеня павіншавала “Литературная газета”, у палове жніўня зноў расцвітаюць гваздзікі, падораныя 4 сакавіка! Толькі вось Галя заўважыла, што юбілейныя “саюзпісьменніцкія” гваздзікі былі чырвоныя. Аднак у нашай хаце яны “пасаромеліся” свяціць гэтым колерам…
10 жніўня 1987 году. Сёння здаў у выдавецтва добрую нізку твораў Войцеха Жукроўскага. На працягу мінулага месяца пераклаў цудоўную невялічкую яго аповесць “Лёшка” і дзве навелкі – “Уваскрэслы Лазар” і “Прыяцель з Люлічанга”. Гэта ўсё мяркуецца надрукаваць у альманаху “Далягляды” у наступным годзе.
Прынялі рукапіс Барыс Сачанка і Васіль Сёмуха. Рэдактарам будзе Васіль. “Папярэдні свой прысуд вынесу паслязаўтра, у сераду”, – сказаў Васіль. Такія паскораныя тэмпы мяне задавальняюць. Паспець можна рэдактару і якасна прачытаць. Усё-такі амаль тры дні. Аб’ём рукапісу таксама “амаль тры” аркушы. А Васіль, я ведаю, можа хутка і старанна рабіць.
12 жніўня 1987 году. Васіль Сёмуха адобрыў сёння майго Жукроўскага не толькі “папярэдне”, як казаў, але ж і канчаткова. Ён даволі ўважліва вычытаў рукапіс, бо нарабіў трапных заўвагаў, выправіў адну цікавую памылку перакладчыка. Працаваў, відаць, не толькі маючы перад сабою польскія тэксты твораў (ён іх браў у мяне), але ж не ленаваўся зазіраць у добры слоўнік польскай мовы. Каб падлавіць перакладчыка. І падлавіў! Вопытны рэдактар і дарадчык. Калі яны, гэтыя рэдактары, і патрэбны, дык толькі такія – адукаваныя, шмат’языкія.
У Доме Літаратара сустрэўся з Іванам Чыгрынавым. Мы даўно не бачыліся і таму былі абодва радыя гэтаму спатканню. Усё-такі так доўга жылі ў адным доме, у адной школе вучылі дзяцей сваіх. Я ведаю Іванавы банапартызм і ўжо даўно паблажліва да яго стаўлюся. Праўда, мы ледзь не на ўсе існуючыя блізкія нам праблемы глядзім зусім іншымі вачыма. Вядома, ён сваімі, я сваімі. Але ж і ацэнкі нашы адных і тых самых з’яваў, падзеяў, людзей вельмі часта супрацьлеглыя.
Вось, напрыклад, высветлілася сёння: ён рэзка адмоўна ставіцца да Адама Мальдзіса і яго дзейнасці літаратуразнаўцы. Я вельмі паважаю гэтага выдатнага навукоўца, мілага чалавека. І зусім незразумелая мне чыгрынаўская нянавісць да нябожчыка Караткевіча. Ён абражаў яго як чалавека, не раз падкрэсліваў яго “мізэрнасць” (!?) літаратурную. Няўжо зайздросціць Валодзевай пасмяротнай славе, што ператварылася ўжо ў культ? Нечакана для мяне Іван Гаўрылавіч пачаў джгаць і У. Дамашэвіча (маўляў, сіянісцкі падпявала), якога я паважаю як прынцыповага, смелага беларускага дзеяча. Перапала, вядома, і Н. Гілевічу... Апошнія дзве антыпатыі я расшыфраваў: Івану зайздросна, што абодва сталі шырока папулярнымі пасля іх публічных выступленняў у абарону беларускае мовы.
Затое Іван знайшоў розум у галаве і сумленнасць у душы Алеся Бажко, чаго я там не бачу і не адчуваю, лічу гэтага чалавека 100%-ным чарнасоценцам. На маю рэпліку, што ён хваліць літаратара-кадэбіста, Іван адпарыраваў: “А ён адкрыта носіць гэтыя пагоны. Горш, калі мы ў некаторых, што іх маюць, не бачым.
І. Чыгрынаў нават не хаваў перада мною сваёй смяртэльнай крыўды на І. І. Антановіча, на Васіля Быкава і Алеся Адамовіча, якія скінулі яго з сакратарскай пасады. Паглядзеўшы ў шэрае, набрынялае дажджом неба, Іван-“прарок” мовіў: “Я пераканаўся, што не сярод таго народу я нарадзіўся. А хіба ты не думаеш гэтак?” Я зразумеў сэнс пытання: і я таксама павінен крыўдаваць на свой народ, што не ацаніў і не ўзвялічвае Івана Чыгрынава. Я вярнуўся дадому вельмі ўстрывожаны настроем свайго таварыша. Ён, прама, ва ўпор гледзячы на мяне, сказаў: “Абрыдла мне, Міхал, жыць. Я хачу памерці. Во, каб толькі хутчэй Лену аддаць замуж…”. Я нямала паклаў намаганняў і спрыту, каб рассеяць гэтую яго асуджанасць.