Я.Б. дэманструе свае карціны, акварэль, пастэль, Мікола – кніжную і станковую графіку, экслібрыс.
Мабыць, ўдала аб’ядналі гэтых двух, здаецца, розных мастакоў (хоць аб’ядноўвалі па прычыне “беднасці” – недахопу памяшканняў і, вядома, боязі “нацыянальнага” духу абодвух).
Адзін з іх, Ягор, лірычна паказвае сваю Бацькаўшчыну. Вось з “Ночы ў сакавіку”, з “Паэтычнае ночы” мы акунаемся ў “Світанак”, у “Дзяцінства светлы дзень”. Разам з мастаком мы чуем “Мелодыю вясны”, “Вясковую прэлюдыю”. Нам прыемна перанесціся ў “Лета на Віцебшчыне”, паблукаць там, “Дзе сон-трава”, выбіцца на “Асветленую сцяжыну”.
Якраз, ведучы нас па ёй, Мікола Купава пакажа нам “Гняздо арла. Радзіму Кастуся Каліноўскага”. А вось і сам “Кастусь Каліноўскі” на яго лінарыце яшчэ з 1977 года.
Мікола нястомна паказвае нам, як па шляхах Бацькаўшчыны прайшлі яе славутыя В. Дунін-Марцінкевіч і Ф. Багушэвіч, Карусь Каганец і Элаіза Пашкевіч (Цётка), Янка Купала і Якуб Колас. Гэта была хада герояў! Людзей, што былі шырока вядомыя і пры сваім жыцці. А вось каляровая літаграфія з 1985 года “Крокі ў неўміручасць. Подзвіг Трыфана Лук’яновіча”. Некалі Барыс Палявой расказаў, як гэты радавы салдат, што быў родам з Мінска, свядома палез пад нямецкія кулі, каб выратаваць ад іх нямецкую дзяўчынку. Менавіта яго бронзавую скульптуру і паставіў Яўген Вучэціч у берлінскім Трэптаў-парку, як абагулены помнік воіну-вызваліцелю. Мікола Купава не мог не звярнуцца да гэтага яскравага вобраза. А звярнуўшыся, сказаў нам вельмі шмат пра душу беларуса.
Мікола паказаў некалькі дзесяткаў лістоў і сваёй кніжнай графікі. Іх тэма, можна сказаць, тая самая, што і тэма часткова пералічаных вышэй работ са станковай графікі – “тыя, што ідуць шляхам Бацькаўшчыны”. Праўда, стаіць тут быццам бы збоку вялікі цудоўны цыкл “Сіняя світа налева пашыта”. Гэта беларуская народная казка. Яна выдавалася і па-беларуску, і на некалькіх замежных мовах. З гледачоў мала хто яе бачыў, бо была адразу канфіскавана з-за бел-чырвона-белага сцяжка на вежы.
Ягора Батальёнка гледачы прыхільна ацанілі і як майстра акварэлі. І ён не здраджвае ў ёй свайму асноўнаму напрамку. Родная прырода, родны край і тут у алтары.
Выстаўку не толькі адчынялі прамовамі, але ж песняй. Спяваў Ягораў сябра. Добры расце ў Ягора сынок, што цешыў там усіх гледачоў сваёй непасрэднасцю, сваім звонкім беларускім словам…
Да гэтай выстаўкі, з дазволу цэнзара, што схаваўся пад нумарам АТ 10680, быў выдадзены праспект, ілюстраваны дзвюма чорна-белымі рэпрадукцыямі.
13 красавіка 1988 года. Лёня Д. (Дранько-Майсюк – рэд.) днямі папярэджваў, што сёння павінен паступіць у кіёскі красавіцкі нумар часопіса “Беларусь” з Галінымі вершамі. Падпісчыкам прыносяць яго, можа, на тыдзень пазней, значыць, у такіх выпадках трэба хадзіць у кіёск.
Сабраўся ісці. Ірынка, збіраючыся на працу, загадала купіць і новы “Нёман” – там “Паэма запаленых свечак” Алеся Разанава. Я кажу, што там жа і працяг Лойкавага рамана “Францішак Скарына”, абавязкова купляем.
Прыношу. Галя – ёсць, Алесь – ёсць, Алег – ёсць. Галя, ведаю, моцна расчаруецца. Збіраліся даць цэлую старонку. З прадмоваю мэтра, з партрэтам. А надрукавалі толькі тры вершы – скразны слупок радкоў на 60 – 70. Прычыну я адразу ўбачыў: замест монастаронкі змясцілі цэлы калектыўны разварот (нават больш), у якім прадставілі творчасць дванаццаці маладых паэтаў.
Трэба Галю супакоіць: мабыць, у рэдакцыі другога выйсця не было; няхай раздзеліць радасць з усімі тымі, хто трапіў у гэты гурт.
Бачу, не спадабалася ёй публікацыя не толькі паводле сваёй формы, але і зместам. Сярод надрукаванага няма ні “Даратэі”, ні “Амарылісаў”. Ёсць “Помста”, “Паэтычная хвароба”, “Я да цябе іду” – нармальная нізка. Вядома, у рэдакцыях заўсёды свае планы і праблемы, а адсюль і ўсякія нечаканасці звальваюць яны на шматпакутныя аўтарскія галовы. Загартаванаму і прывычнаму да ўсяго аўтару цяжка стрываць. А што ж ужо сказаць пра такіх птушанят, як Галя?
Ірынка чытае хутчэй за ўсіх нас. Вось і цяпер, пакуль мы сядзелі над “Беларуссю”, яна заявіла, што “засвоіла” ўжо і “Нёман”. Я не паверыў, але ж яна пераканала мяне:
– На 144-й старонцы там і пра цябе піша Рыгор Шкраба, – сказала яна, паднёсшы мне часопіс.
Сапраўды: “Вельмі важна, аднаўляючы праўду, – кажа крытык, – не ўпускаць дэталі і падзеі, якія часам гавораць пра чалавека больш, чым вялікія артыкулы. Ці памятаем мы, напрыклад, што першым крытыкам, які прыцягнуў увагу ўсесаюзнага чытача за аповесці “Мёртвым не баліць”, быў Міхась Стральцоў. Што на выданне аповесці асобнай кнігаю была накладзена забарона і зняць якую дапамог Міхась Дубянецкі. Дамогся цаною здароўя, і мы з захапленнем сёння мусім сказаць, што ён апярэдзіў час”.