I тым ня менш... Люба - малайчына: яна ці ад некага чула - працавала ж нядаўна ў нас - ці адчула інтуітыўна, што Рыгор выконваў нечае даручэньне. Так, гэта было маё даручэньне! I фармавалася яно наступным чынам.
Паступіў загад адзначыць 800-годдзе “Слова аб палку !гаравым” альбо прыстойным яго выданьнем у “арыгінале”, альбо выпускам нейкай “значнай” навуковай працы пра яго. Я сабраў невялікую нараду з удзелам галоўнага рэ- дактара, яго намесьніка і сьпецыяліста ў галіне “Слова.” - В. Чамярыцкага.
Была прапанова не абмяжоўвацца старажытнарускім тэкстам, а падключыць і па сучаснаму перакладу на рускую, украінскую і беларускую мовы. Лічылася, што беларускі пераклад толькі адзін існуе - Купалаўскі. Хоць усе ведаюць, што ёсьць яшчэ адзін поўны пераклад Яўгена Крупенькі. Яго, аднак, не прызнаюць (тым ня менш я неяк, на той нарадзе, выказаў думку, што і гэты пераклад трэба надрукаваць).
Я ўнёс прапанову, стварыць яшчэ адзін прыстойны паэтычны пераклад і даць яго побач з Купалаўскім у гэтым жа выданьні. Назваў і кандыдатуру пе- ракладчыка - Рыгора Барадуліна.
Усе пагадзіліся, што варта мець сапраўды некалькі перакладаў гэтага твору. Улічваючы, што рускія і украінцы маюць процьму іх. Нават некаторыя іншыя народы маюць па некалькі. А вось наконт Рыгоравай кандыдатуры былі ва- ганьні. Мне сказалі, што ён з задавальненьнем возьмецца, бо гэта “ганаровае даручэньне”. Але ж ён нахапаў багата розных “ганаровых падрадаў” і зрывае тэрмін іх выкананьня (Анталогія лацінамоўнай паэзіі ды іншае). Аднак нарэшце прынялі маю прапанову, маючы на ўвазе мізэрны аб’ём “Слова.”. На другі ж дзень я прапанаваў гэта ўжо непасрэдна Рыгору. Ён вельмі ўзрадаваўся. Нават ня мог прыхаваць ад мяне сваю радасьць. Я зразумеў, што яму “не даюць спаць Варавы лаўры” - лаўры Iгара Шклярэўскага, які раптам зрабіўся сьпецыялістам і ў пытаньнях бітвы на Кулікоўскім полі, і ў пытаньнях “Слова.”, выканаўшы і тое, і тое сапраўды на добрым узроўні.
Усяго гэтага дастаткова, каб сёньня Рыгор, нават не называючы маё прозьвішча і не паўтараючы за сімпатычнай Любай ужыты ёю несімпатычны Маякоўска- Брыкаўскі тэрмін, асьвятліў яе пытаньне зусім ня так, як гэта ён зрабіў.
Гісторыя гэтая мае яшчэ і працяг, які таксама вядомы Рыгору. М. I. Дзялец забараніў мне заключаць з Рыгорам дагавор на пераклад “Слова.” і быў ка- тэгарычна супраць уключэньня яго ў зборнік побач з Купаласкім перакладам. Але за гады працы ў сістэме Дзяржкамвыда я добра пераканаўся, што якраз і трэба змагацца за тое, супраць чаго паўстае Камітэт. Так я і зрабіў. А Рыгор, высьвятляецца, “усё жыцьцё цягнуўся да “Слова.”.
Складаныя рэчы гэтыя славалюбства і добрапрыстойнасьць.
Ну, нічога, што мая ініцыятыва мець “новае” “Слова.” застанецца ананім- най. Я задаволены і тым, што і гэтая мая задумка рэалізавана. Хоць я зусім не перакананы ў аўтэнтычнасьці гэтай “знаходкі” Мусіна-Пушкіна.
4 лістапада 1985 году. Шукаю ўсё ў савецкіх газетах інтэрв’ю Прэзідэнта ЗША Рональда Рэйгана. Колькі часу страціў марна! Думаю, што пабаяцца даць. А калі і дадуць, дык у “ізла- жэньні”, дзе ніводнага аўтэнтычнага прэзідэнцкага слова ня знойдзеш. А могуць яшчэ даць толькі ў маскоўскім выпуску адной з цэнтральных газетаў.
А любая ж з іх выдаецца ледзь не ва ўсіх рэспубліканскіх цэнтрах і ў шмат якіх абласных.
Вось, калі ласка, у “Тайме” інтэрв’ю М. С. Гарбачова апублікавана апера- тыўна і цалкам, без усялякіх зьменаў ці пропускаў.
Вечарам зайшоў Станіслаў (брат
- рэд.). Ён прыкладна такой самай думкі. Дамовіліся, што ўсё-такі ча- каем і шукаем. А калі “падпільнуем”, купляем мінімум па два экземпляры: раптам другі з нас не дастаў.
5 лістапада 1985 году. Пачуў рані-
цай па радыё, у аглядзе цэнтральных
„тт ,, ^ . . Брат Міхала Дубянецкага - Станіслаў. газетаў, што Известия апублікавалі ^ ™
тое самае інтэрв’ю. Усё яшчэ ня верылася. Iдучы на працу, падбег да газетнага
кіёска.
- Мне “Известия”, калі ласка, - хуценька вымавіў я, прасоўваючы ў акенца пятак.
- Няма. - спачувальна адказвае знаёмая кіяскёрка. Па яе тону я зразумеў, што Лнтэрв’ю” было. Але на ўсякі выпадак перапытаў:
- А там было Лнтэрв’ю.”?
Жанчына, не чакаючы пакуль я выкажуся, наблізіла галаву ледзь не да майго твару і шчыра-абуральна сказала:
- Вы толькі падумайце! Людзі так чакалі гэтага. А яны ня толькі што надрука- валі ў аднюсенькай газетцы, але ж і яе сёньня далі ў кіёск менш, чым звычайна.