Натуральна, гады неўпрыкмет змінімізавалі тую доўгую адсутнасць Ірыны ў беларускім часе, хаця не-не ды і цяпер нагадваюць пра сябе. Але гэта ўжо не лішне вытыркаецца, а хутчэй надае ёй яшчэ трохі адметнасці.
***
Праз нейкі час па вяртанні Ірына пачала выкладаць у Беларускім калегіюме і Віленскім ЕГУ некалькі розных курсаў, што тычыліся Бібліі ды Старажытнага Усходу, які паклаўся на пачатак (інтэлектуальны) еўрапейскай цывілізацыі. А пасля стварыла ўласную Школу Бібліі пры Лятучым Універсітэце.
Далей болей. Як яна сама кажа: "Ад 2010 года я пачала гуртаваць беларускіх габрэістаў, эліністаў, багасловаў, філолагаў, літаратараў ды культуролагаў дзеля навуковага перакладу Бібліі на беларускую мову...
Хаця поўныі пераклад зойме Бог ведае колькі часу".
Апошняе - святая праўда. Яна працуе з такой марудай (адказнасцю), быццам у яе наперадзе вечнасць (можа, яно так і ёсць?). У прыклад далучу сюды адну невялічкую рэцэнзію, замоўленую мне праз радыё "Свабода", на кнігу, якую тры гады рыхтавала Ірына. Называлася яна "Сонца тваё не закоціцца, і месяц твой не схаваецца".
"Я гатовы вылучаць гэтую кнігу наперад усяго, што пабачыла свет у 2010. Інакш кажучы, я без каліўца сумневу лічу яе Кнігай года. Герой гэтага шыкоўнага, багата ілюстраванага і з густам аформленага фаліянта - грэка-каталіцкі святар, славуты айцец Аляксандр Надсан. Хаця кніга зусім не пра яго, а толькі яму ў гонар прысвечаная ста аўтарамі з чатырнаццаці краінаў свету, матэрыялы якіх і склалі яе разнастайны і надзвычай багаты змест.
Але акрамя айца Надсана ёсць у гэтага выдання яшчэ адзін герой, конгеніальны загалоўнаму. Гэта доктар філасофіі і сакральнай тэалогіі Ірына Дубянецкая. Менавіта яна прыдумала такім чынам ушанаваць унікальную постаць вялікага беларуса і не пашкадавала тры з паловай гады свайго жыцця, каб на свет з’явілася кніга "Сонца тваё не закоціцца, і месяц твой не схаваецца".
Гонар вам - сонечныя людзі!
***
Ірына таленавітая ў розных праявах творчай дзейнасці і да таго ж прыязная да самых розных людзей. Таму ў яе з каптуром паплечнікаў ды сімпатыкаў. Толькі ці шмат хто з іх ведае, што яна яшчэ і не абы які паэт. (Адно не трэба блытаць Ірыну з яе сястрой Галінай Дубянецкай, якая ў пару свайго паэтычнага росквіту была знаная як Князёўна беларускай паэзіі.)
А між тым Ірына мае грунтоўныя і адметныя публікацыі паэзіі ў такіх адметных часопісах як "Крыніца" ды "Архэ", дзе абы-што не друкуюць.
Дык чаму так сталася? Найперш таму, што друкавалася яна пад псеўданімам Агаты Кормак і нікому пра гэта не хвалілася. А яшчэ ленавалася скласці вершыі ў зборнічак і аднесці ў выдавецтва, каб праз кніжыцу абвесціць пра сваю вядомасць.
Адныім з тых вершаў я і завяршаю свой караценькі сюжэт пра нябесную, як арганная музыка, Ірыну Дубянецкую.
Кёльнскі арган
сонцам вітражным
паплямлены клірас
а потым
тысяча —
стрэмкамі
ў сэрца —
прыступак
да неба
вечны АРГАН
што хавае ўсе сьпевы сусьвету
пальцы аберне твае
у буслоў незьлічоных
гукі
(адкуль? —
ні прасторы няма ані часу)
еднасьць быцьця так уладна й
пяшчотна сьцьвярджаюць
збуджаных душаў ЛЮДЗКІХ распрастаныя крылы
мкнуць у — цяпер і давеку — гасьціннае неба
дзесьці быў сьвет мы старанна яго малявалі
музыкі хваля набегла размыла карцінку
тыя абрысы ужо не згадаеш ня вернеш
іншы прасьцяг праясьнёным вачом адтуліўся
слухай стары
што ты чыніш над намі
мяшаеш
нашы адрозныя сьпевы ў харал неймаверны
безьлічы ЛЁСАЎ
глядзі
выпадковую повязь
робіш мацнейшай ад сьмерці
мацнейшай ад сьмерці
***
...Калі я гартаю дэтэктыў ці праглядаю вэстэрн, то баўлю час. Калі чытаю Парменіда ці Плутарха, то пражываю жыццё. Так і з сучаснікамі. Міхал Анемпадыстаў быў з тых, з кім я не бавіў, а менавіта пражываў жыццё. І калі апынаўся побач з ім, і калі сам-насам слухаў ягоныя песні, чытаў бліскучыя эсэ ці проста думаў пра Міхала. Між іншым, гэтае жыццядайнае судакрананне заўсёды было нязмушаным і нідзе не вытыркалася. Таму я нават не заўважыў, што з гадамі ў маім пражыванні жыцця Міхала рабілася ўсё болей і болей. Болей, чым каго яшчэ...